divendres, 30 de juliol del 2010

En tornèr era libertat qu'ei (Joan Bodon)

Quin occitanista non coneish pas lo vèrs enigmatic de Joan Bodon : Es sus la talvera qu'es la libertat? La talvera, aquerò correspón a las termièras d'un camp on lo paisan non podèva pas hèr tribalhar l'atelatge, l'espaci qu'èra reservat a la virada de l'atelatge e la tèrra que i èra deishada abosigada o en tot cas non cultivada.

L'etimologia deu mot qu'ei probablament cèlta (gala), enqüèra que Mistral s'avèva imaginat que tauvera (la version provençau de talvera) e podèva vier de taur-vira.

Lo mot qu'existeish en lengua d'oil: (la) talvère , dab la medisha significacion com lo mot occitan. En parlars d'oil, lo mot talvère (var. tauvère) que i èra plan espandit, que' u trobam deu Nòrd (Ardenas Belgas) dinca la Bretanha galesa en passar per Lorena e los país de Leire. L'arradic deu mot qu'ei probablament un mot gau: *talvo o *talva, conservat en parlars de lengua d'oil (tauve). Aqueth mot tauve qu'ei tanben pro frequent en l'onomastica nòrd-occitana on i apareish com a sinonim de prat. Tauve en la lengua d'oil de Berric que designa un terrenh deishat abosigat. O sia lo mot gau que designava probablement un terrenh non cultivat, prat o bosiga. Talvère o Talvera que seré doncas un derivat de tauve o *talva prengut com substantiu tà designar la partida deu camp qui demora non cultivada.
.
En gascon, los mots d'origina gala que i son hèra rars, n'ei doncas pas briga susprenent que lo mot talvera o tauvera n'i existesca pas. Qu'emplegam un aute mot, lo tornèr o la tornèra (allusion a l'atelatge obligat de tornar aus estrems deu camp). Variantas d'aqueth mot que son (o meslèu qu'èran) tanben conegudas tant en lengua d'oil (en francés, tournière) com en modalitats non-gasconas de l'occitan. M. Lachiver, en son "dictionnaire du monde rural", editat en 1997, que'n balha la definicion qui segueish:
tournière : espace ménagé au bout des champs pour permettre aux chevaux et aux attelages de tourner, et qu’on peut difficilement labourer, sinon en travers. Appelée aussi chaintre, fourrière, tournaille, talvère.
.

En catalan, tanpòc guaire celtizat, lo mot talvera qu'ei desconegut, lo tornèr que s'i ditz el tornall.

dimecres, 28 de juliol del 2010

La "corrida" de taurs illegau en Principat de Catalonha


Uei qu'ei un dia de marcar d'ua pèira blanca: lo parlament deu Principat de Catalonha qu'a votat la prohibicion de las "corridas" en la Catalonha deu Sud. La mesura que serà efectiva en 2012. Qu'ei la segonda comunautat autonòma de l'Estat Espanhòu a'n hèr atau, la prumèra estant las Islas Canàrias. Per quan ua mesura parièra per las nòstas tèrras occitanas e per la Catalonha deu Nòrd? Ja seré òra, ja! En tot cas, que soi content deu progrés aportat per aquesta votacion. E qu'espèri que serà seguida de mesuras parièras pertot enlòc mes e non pas sonque en Catalonha.

dimecres, 21 de juliol del 2010

L'Andriu de Gavaudan qu'abolí las règlas de gramatica de l'occitan gascon contemporanèu

Liejut suu blòg de l'Andriu de Gavaudan:

Mitterrand qu’aboliscó la pena de mòrt e Giscard que balhè las soas letras de noblessa a l’acordeon… En seguir lo lor exemple, Nicolas Sarközy que ven d’anonciar que, d’ara en là – e en seguida d’un arrèst deu Conselh d’Estat –, los ancians combatents de las ex-colonias que serviscón devath lo drapèu tricolòr e tocarén la medisha pension militara – pension « cristallizada » desempuish 1958 – que la deus soldats de nacionalitat francesa – revalorizada, era.

Aboliscó e serviscón que son duas fòrmas, perdon, "formas", verbaus qui non son quitament pas repertoriadas dens la gramatica de l'occitan gascon contemporanèu escriuta per Maurice Romieu e lo quite Andriu. Segon aquesta gramatica, abolí e servín que son las fòrmas normaus.

Avetz dit "gascon normat"?

Vam, Andriu, enqüèra un esforcet entà apréner e aplicar las règlas de la gramatica gascona qui signès com a co-autor! Sequenon, de qué servirà la gramatica aquesta? E mei que mei, qu'èm a n'esperar l'edicion navèra. Be la poirés acabar en lòc de gaimantejar ma Mela!

PS Que t'aimi, Andriu, ja ac saps.

dilluns, 19 de juliol del 2010

Un mes dejà.

Qu'arrecebói a casa lo darrèr bulletin de l'Institut Biarnés e Gascon. E òc, que soi abonat a tres revistas en gascon, Reclams, País Gascons e lo bulletin de l'IBG. Ja sabetz que m'agradan los erètges, enqüèra que ne'n soi pas briga, e çò qui poish arreprochar au bulletin de l'IBG n'ei pas tant la grafia febusiana, que la preséncia fòrça tròp importanta deu francés au despens deu gascon. Totun, que hè gai d'i liéger bèths textons en la lengua nòsta. E ne trobèi un, de la Janeta deu Molin, perdon, la Yanéte deu Moulî, qui m'esmaguè hèra. Que vse'n liuri los prumèrs dus paragrafs en tot conservar la grafia de l'autora, puish que v'explicarèi lo perqué d'aqueth troble.

L'aulou! Quoan de lègues e pot ha en seguin lou briu de l'aygue? Mistèri...Ûe serade qu'abèm heyt rousti dehore û hèch de saucisses e de chingarre sus û trepè, e lou lendoumâ qu'arriba...De race Labrit que-n y a soubén héns las bordes dap las baques. Aquére pràubę bèstię, ahamiade, màgrę, que tremoulabe coum si abè frèbę, qu'abè lou curroû coum û picadé. Sàle à ha hàsti, nou-s y bedè soulamén si ère û masclę ou ûe fumèle. Que calou aténdę lou besougn. Qu'abè penderilhes hastiouses, péu e héms mesclats debat lou béntę coum û triscat. Que-m crebabe lou co à-m espia dap oélhs implouradous, més ne gausabe pas apressa-s. "Si-u bàlhi de que minya, nou ba mey boulę parti". E la mie gate qu'abè desparescut, yelouse: nou suporte ni câ, ni gat au soû parsâ.

Ne sèi pas si serà de gelosia, mès la mea gata de 14 ans que desapareishó tot parièr, un mes a. Qu'èra acostumada a víver dab un gat deu medish atge que'u tienèva de tòla desempuish qu'èran gatonets. Qu'anavan tostemp tòc a tòc. E puish lo mascle parion que's morí de diabèta quauques mes a, e la gata, vaduda soleta, que comencè a mostrar signes d'ànsia. L'umor que'u cambiè. Ua maishanta prudèra non la deishava pas guaire tranquilla e que's tirava tohas deu deguens de las cueishas aparentament shens nada arrason. Que pensàvam ajudar-la en tot adoptar ua gatoneta. Aquesta qu'estó acceptada e amigalhada de tira peu canhòt de la mea hilha, mès dab la vielha gata, la musica ne soè pas briga parièr. E puish, un bèth dia, mentre lo canhòt e la gatoneta qu'èran a jogar amassa suu lindau de l'ostau, qu'apercebói la mea gata qui se'n tornava d'ua passejada. Qu'èra a caminar de cap tà casa quan e s'avisè sobte de la preséncia deus autes dus suu solar. Alavetz que la vedói a trantalhar puish a virà's de cuu. Qu'estói jo qui'u desclavèi la pòrta deu pati tà la deishar sortir dens l'arrua en medish temps que jo qui me'n tornavi tau tribalh. E que'm n'arrepenti pr'amor aqueste còp n'ei pas jamés tornada. Jo que pensi la gata que s'ei deishada morir de desespèr. Be m'auré agradat de poder remontar lo temps tà cambiar lo cors de las causas! L'agòssi gahada e portada deguens l'ostau en lòc de la deishar partir, segur que l'aurem enqüèra au demiei de nosaus.


diumenge, 18 de juliol del 2010

cornamusa suèca (svensk säckpipa) e polonesas (polskan)


La cornamusa suèca (svensk säckpipa en suèc) que comparteish dab la boha gascona la caracteristica d'èster d'espiula (incha) simpla e non dobla coma totas las autas cornamusas d'Euròpa occidentau. Aquò que'u autreja un son particular qui hè pensar efectivament au de la boha.

L'octava e miei du säckpipa qu'ei en mòda minor, çò qui'u diferéncia de la boha, plan segur.
La digitacion qu'ei barrada o semi-barrada, com la de la boha.

L'auta diferéncia dab la boha qu'ei lo canèth simple deu säckpipa suèc, enqüèra que fabricants son a sajar d'ibridizar lo säckpipa suèc dab la duda ungaresa o la boha gascona en inventar un säckpipa de canèth doble . Nat dobte, que m'agrada hèra aquera petita cornamusa!



Que v'èi causit quate polonesas (polskan).

La prumèra, la pòlsca de Kniven (Knivens polska) qu'ei jogada en duo per Olle Gällmo e Stefan Ekedahl. Olle Gällmo (lo barbut de la video) qu'a creat un sit fòrça pedagogic e complet : tot çò qui devetz saber sus la cornamusa suèca que i ei. La renavida de la cornamusa suèca, extinta durant mantuas decadas, que data de las annadas 80 e qu'ei comparabla a la renavida de la boha gascona: la problematica de la pèrta de la tradicion orau (repertòri e jòc tradicionaus) qu'ei la medisha peus dus instruments.







E ara per Olle Gallmö, la pòlsca "segon Oppigård Lars" (efter: segon). Olle que precisa Oppigård Lars Ollson qu'èra un violonaire deu vilatge de Nås (Dalarma) e que lo son vesin èra lo famós bohaire de säckpipa Nedergård Lars, alias Björskötten. Non ves desbrembetz pas d'ac notar tot plan com cau, que i aurà ua interrogacion escriuta lo còp qui vien. La pòlsca aquesta qu'ei jogada un pòc lenta exprès tà que la poscatz apréner mes aisidament.



E ua auta, "segon Kristina Moberg":


E ua darrèra per uei, la pòlska "segon Günther e Åberg (efter Günther och Åberg):


Que cau notar Olle que joga tanben d'ua cornamusa suèca de bohet de cobde, ua sòrta d'ibrid enter säckpipa suèc e uillean pipes irlandés. Aqueth instrument n'ei pas tradicionau. Totun, l'interés que n'ei doble: 1- las espiulas (inchas), sensiblas a l'umiditat, que son preservadas e que contunhan de soar justas dab lo temps, contrariament a las qui equipan las cornamusas de bohet de boca, 2- Olle que pòt acompanhà's en tot cantar, çò qui hè magnificament en son darrèr CD. Lo fabrican d'aquera cornamusa que n'ei Alban Faust.

PS. Un pensament carinhós de cap tà la Paluseta pr'amor deu camiset lol. Se comprenetz pas la frasa, nat problèma, qu'ei normau, la frasa aquesta n'ei pas destinada sonque tà ua persona.

dissabte, 17 de juliol del 2010

Tostemp o tostemps?

Lo francés que coneish lo sufix s dit adverbiau, uei lo dia incomprés, que trobam conservat dens mots com alors (deu latin ille hora), volontiers, etc. Autes còps, l'emplec d'aquera s adverbiau qu'èra fòrça mes generau, qu'escrivèvan mesmes, oncques, etc. A còps, aquera s adverbiau que's tròba confonuda dab ua s reaument etimologica com dens lo mot jadis (= i a dias), o mes o mensh etimologica com dens certes (certas < certo). L'occitan modèrn (catalan inclós), com lo francés, que coneish aqueth sufix s emplegat non pas sonque en advèrbis e locucions adverbiaus sinon tanben en conjoncions: abans; doncas, doncs (enlòc mes donc, adonc); certas; segons/segontes (enlòc mes segon); etc.

Lo gascon que l'afecciona particularaments e que'u horneish dens lo sufix -ments emplegat tà formar advèrbis a partir d'adjetius: hortaments, corauments, etc. , enqüèra que, uei lo dia, la tendéncia ei de hèr servir de manèra generau -ment com dens autas modalitats occitanas, catalan inclós.

Aquera s finau, dilhèu arressentida com inutila, que podó desaparéisher de locucions adverbiaus com en francés naguère (nagaires en 1376) o en gascon tostemp (autes còps tostemps, sinonim de totjamei, totjorn, cat. sempre), shens consideracion s'aquera s èra reaument un sufix adverbiau o ua s etimologica com n'ac èra plan lo cas en darrèr exemple. En gascon, tostemp que's pronóncia tostemp tostém, que non tostéms.

Qu'ei pecat escrivans d'expression gascona que contunhan d' escríver tostemps çò qui pronóncian tostém. Aqueth malús qu'estó denonciat per Joan Coromines en son libe El parlar de la vall d'Aran, Gramàtica, diccionari i estudis lexicals sobre el gascó, dab tota l'arrason: la pronóncia gascona modèrna qu'exigeish la s finau de tostemp(s) que desaparesca de la grafia. D'alhors, en la modalitat oficiau de l'occitan, tostemp qu'ei plan escriut tostemp tostemp, que non jamés tostemps.




dijous, 15 de juliol del 2010

Polketten

Polkett, de l'italian polketta, qu'ei atau que's ditz la pòlca tradicionau en suèc. Qu'ei ua de las danças mes popularas, dab la polska (polonesa de 3/4), la vals (valsa), la mazurca, la schottis (escotisha) etc.
Uei qu'èi decidit que serà lo jorn de la pòlca suèca.
Que n'ei causit tres d'aqueras polketten.
La prumèra, que l'èi causida com a aumenatge au musician folk e etnomusicològ suèc Ceylon Wallin (1922-1984). Qu'ei lo pelut de la nuquelarpa qui vedem dab lo son hrair Henry sus aquera fòto prenguda en 1972. Que'u devem la pòlca qui segueish, qui's ditz simplament atau: Polkett från Ceylon (Polkett de Ceylon).


La dusau, dita Hållnäspolket qu'estó compausada peu mèste de la nuquelarpa Peter Puma Hedlund. Bronwyn Bird que la joguè en dirècte a l'emission folk de ràdio "WoodSongs Old-Time Radio Hour" a Lexington (Kentucky) l'an passat. Qu'èra acompanhada peu Puma eth medish.


La tresau qu'ei dita Polkett från Harg (pòlca de Harg, Roslagen, Uppland) e qu'ei interpretada aquiu en tot seguir la version deus hrairs Ceylon e Henry Wallin. Que la jògan au tin whistle (Dixon) e a l'acordeon diatonic.

dilluns, 12 de juliol del 2010

Rencontres deu mes

Aqueth mes, qu’èi gahat Robèrt Matta ensudorit e mieitat nud, a hèr gessir un instrument de musica d'ua massa de husta en son talhèr de l’Ostau Collignon. Que m’a hèit soar ua boha en fa qui fabriquè tà Pèir Rouch. Que me'n harà ua parièra, sonque la color deu sac e ua alteracion que la haràn diferenta.


Que soi anat tà casa de Pèir Rouch a Herran, en Haut Comenge a la termièra de Coserans. Lo país, en plea montanha, qu'ei magnific, a sonque ua òra de Tolosa dab veitura. Lo Pèir que m'a hèit visitar lo son talhèr, on i a plen de bots aranés penjats au mur. Que son los instruments qu'ei a acabar de fabricar. Que ‘m n’a hèit soar un, de timbre susprenent, au còp grèu e caud, beròi en tot cas. "Un son qui va plan entà acompanhar la votz", ça’m ditz, e que me’n parla d’experiéncia, puishque sòu acompanhar un grop de cantairas atau. Puish la discutida qu'a portat suus sacs de gemècs: que n’a dus. Un, en la, qu'estó fabricat peus talhèrs d'en Cesc Sans e un aute, en do, qu'estò fabricat per lo Pèir eth medish en tot copiar un instrument nòrd-catalan conservat a Ceret.

Que soi anat dinnar a casa de Xavier Vidal a Cardalhac (Carcin). Au Xavier, no’u coneishèvi pas personauments, qu'èra la soa hemna, hèra amiga de la mea, qui ns'avèva convidats. Enter lo Xavier e jo, lo corrent que s'i ei hicat de tira. Qu'a hèit soar tot plen d’instruments - n'a un arramat - com un vriolon tecno inventat per un amic son, un pifre tradicionau, ua auboèsa (l’auboès de Roergue e de Carcin o sia lo dit de Valhorlas qui fabrican au conservatòri occitan de Tolosa), un acordeon cromatic hèit en 1953 (qu'ei hart deus diatonics), ua flabuta de bec tradicionau de Gasconha qui hasó copiar, e dinca ua bandórria (la de las tunas universitàrias espanhòlas, que non lo rabel de Polaciones qui's ditz en realitat bandórria e non rabel - bandurria en castelhan). E, s'avisant qu'avèvi un pè au sud deus Pirenèus, lo Xavier que se'm hica a cantar ua còpla de jota aragonesa en bèth explicà'm la soa mair qu'ei hilha d'un vilatge de Huesca mentre lo son pair qu'ei deu Baish-Empordan . E que m'a exprimit tanben la gran admiracion - compartida peu vòste servidor- qui pòrta envèrs l'immense cantaire shativenc Pep Gimeno "Botifarra" dab lo quau avè podut tocar lo vriolon e improvisar en son occitan carcinolejant amassa dab Joseba Tapia e, last but not least, la cantaira e percussionista de Valladolid Vanesa Muela (qui veneri). Aquò que's passè a la festcat de Torroella de Montgrí (Baish Empordan) l'an passat. N'avem un video :





diumenge, 11 de juliol del 2010

Pensament deu dia

Château d'Ars, que hè luenh, totun pas tant com Boston.

dissabte, 10 de juliol del 2010

Solidaritat dab los Catalans e los Aranés: rendetz-vos a Barcelona, passeig de Gràcia e Diagonal a 18 h

Lo tribunau constitucionau espanhòu que liurè lo son verdict: mantuns punts de l'estatut navèth de Catalonha adoptat 4 ans a per referendum en Principat de Catalunya que son estats jutjats anticonstitucionaus. En reaccion, aqueth vrèspe, que's debanarà ua manifestacion unitària a Barcelona en favor de l'estatut dab l'eslogan: "Som una nació, nosaltres decidim". L'aplec que's harà a la cantonada deu Passeg de Gràcia dab la Diagonau a 18 h. Los Occitans que i son convidats tà exprimir la lor solidaritat.
A Tolosa, ua manifestacion de solidaritat qu'ei organizada en medish temps davant lo consulat d'Espanha.



divendres, 9 de juliol del 2010

Las nuquelarpistas de Lion

Que vieni de passar dus dias dens lo capdulh de las tres Gàlias, e de l'Arpitània tota (enfin, de l'Arpitània, aquò que's pòt discutir, clar), que voi díser Lion, qué. Lo prumèr jorn, que'u consacrèi au torisme, mentre ua part deu dusau qu'èra consacrada au tribalh.


Lo prumèr dia de matin, que'm soi pergut au ras deu musèu d'art modèrn en tot sajar de visitar l'exposicion de Ben. Bon, n'èra pas l'òra, lo musèu que demorava tancat lo matin. Aquò rai, que i tornarèi, ce'm digói. Lavetz que'm hiquèi a caminar peu jardin de la tèsta d'aur qui desembocava au ras deu musèu. Que' u traversèi e que m trobèi un cornet tranquillòt e com m'avèvi portat la mia boha, que m'estanguèi tà hèr soar rondèus, congòs, pòlcas, escotishas e valsas com ac sòli hèr cada dia a casa, mès shens anujar los mens vesins, aqueth còp. Bon, de tranquillòt, lo cornet que n'èra plan a la debuta, mès los Lionés que son o musicassèrs o curiós e au cap de quinze minutas que'm sentishivi completament enrodat de pertot e, tà díser vertat, aquò non m'agradava pas tròp pr'amor los efèits de la musica gascona sus un Non-Gascon que pòden èster a còps imprevisibles, totòm qu'ac sap plan.

A mes, qu'avèvi hami, e doncas que decidii de húger a hum de calhau, e que'm gahèi un bus tau centre. Que comencèi la mia caminada per las arruas deu Lion vielh. Un snack lèu prengut tà'm calmar l'apetit e endavant! Que'm hasói totas las carrèras e las plaças enter Ròse e Saone, puish que traversèi Saone de cap tà la catedrala Sent Joan e la basilica Nòsta Dauna de Fourvière.

Que m'agradan los quais de Saone deu Lion vielh, lo barri Sent Joan dab los bouchons tipics, los trabols qui't hèn passar d'ua arrua tà l'auta en tot traversar patios deus immòbles, Lion, qué.




















L'arrua Sent Joan qu'èra pas tròp conhida de monde, e, çò qui m'agradava particularament, quauques musicans que i jogavan. Ua harpista deu genre celtic, un flutista normand deu genre peul acompanhat per un djembaire deu medish genre , e duas nuquelarpistas deu genre femenin e suèco-american.



Bon, a la debuta, n'ac sabèvi pas que n'èran, de nuquelarpistas, pr'amor ne sabèvi pas tròp çò qu'èra ua nuquelarpa. Ara qu'ac sèi, pròva que los viatges fòrman la joenessa, com e's ditz en francés. Doncas, que v'expliqui. La nuquelarpa qu'ei un instrument de còrdas fretadas, de la tradicion suèca, e que's ditz nyckelharpa en version originau. Las duas gojatas, ua de peu blond e l'auta de peu castanh, que s'i escadèvan mes que plan. E la musica que'm soava plan familiara. Nat rondèu ni congo, plan segur, mès ua seguida de polcas copada per quauques mazurcas, escotishas, marchas e valsas e quitament troçets de musica de cort deu sègle XVIII.

La musicaira deu peu castanh, ua americana de Clarmont qui s'aperava Helen, que comencè de'm comentar l'istoèra de l'instrument . En realitat, ne s'ageish pas d'ua harpa en niquèl ni quitament d'ua harpa, mès d'ua sòrta de zonzaina deu quau aurés lhevada l'arròda tà remplaçar-la per un arquet. Dinca la debuta deu sègle passat, qu'èra plan ua vièla d'arquet dab los bordons e tot, e puish en las annadas 1930 un fabricant e nuquelarpista suèc- no'm brembi pas mes deu nom- que decidí los bordons que l'emmerdavan, doncas dehòra los bordons, e sus la nuquelarpa modèrna non n'i a pas mes, totas las còrdas que son o melodicas o simpaticas (las simpaticas resoan shens èster fretadas per l'arquet).

E en França, ça'm digó, qu'avem ua escòla de nuquelarpistas deus bons, dab un fabricant de renomada internacionau, Jean-Claude Condi, dens los Vòges.

E la polida gojata deu peu blond que's ditz Bronwyn e qu'ei de Boston. Que jòga sus un instrument de la soa fabricacion pròpia. A Boston, Bronwyn que jòga e canta dens "Blue Moose and the Unbuttoned Zippers", un grop de musica folk.

E en tot batalar atau, que s'avisèn de la mea sarpa nava en fòrma de vriulonàs e que'm hasón sortir la mia boha e...endavant la musica! Sol major, la minor, la major, si minor, las tonalitats de la mia boha landesa plan tradicionau qu'èran limitadas mès aquò rai, tot que'us anava ad aise, la nuquelarpa qu'ei cromatica. Que m'èri trobat companhia de las mes inesperadas tà contunhar lo men sojorn lionés.





dimecres, 7 de juliol del 2010

Lo clarin




Lo clarin qu'ei un petit instrument d'espiula dobla tipic deus Pirenèus gascons, enqüèra jogat au sègle passat en la partida centrau e orientau (Bigòrra, Quate Vaths, Comenge). Que s'assembla fòrça a la txanbela soletana, en realitat, txanbela e clarin que son practicament lo medish instrument. Qu'ei mes petit que las dolçainas navarresa e aragonesa, enqüèra que la tessitura deu clarin n'ei pas diferenta de la de la dolçaina.

Lo clarin qu'èra extint com instrument, mès los esfòrç deus etnomusicològs e deus fabricants qu'an permetut de l'arreviscolar en bèth copiar los specimèns conservats en musèus o trobats aciu o acerà. Lo prumèr qui s'i interessè, ce'm sembla, qu'estó Marcel Gastellu-Etchegorry, hilh deu çanrèr Jean-Baptiste, alias Jan deu Sabalòt, escrivan biarnés d'origina basca e d'expression gascona e qui lo vòste servidor e venera particularament.
Com las gralhas catalanas e las autas dolçainas espanhòlas en generau, e au contra de tots los autes auboés tradicionaus de l'Estat Francés, lo clarin gascon qu'a un horat d'octava au devath.
Qu'ei mauaisit de parlar deu clarin gascon shens referí's au "pihet" de la gaita de boto aragonesa tanben anomenat "el/o clarín". Que sembla lo clarin gascon que sia en realitat ua adaptacion shens "sac" deu "clarin" de la gaita de boto, com la bombarda bretona ac ei per arrepòrt au biniou kozh.


Aqueth clarin de la fòto ací-haut qu'estó fabricat per Pierre Rouch (Herran, 31). Dens la video qui segueish, que vedem au Pierre a tocar la gaita de boto acompanhat per Robert Matta au clarin (fabricat peu Pierre).



E dens la video qui segueish, Pierre e Robert que jògan deu clarin en duo.


dilluns, 5 de juliol del 2010

Qui me le boha, boha, qui me le vòu bohar?

A còps, las cançons gasconas que son plan finetas....Vam! Aquesta estant en gascon miei-"néguer" (negre), que vse'n balhi "les" paraulas entà hèr-las mes claras.
L'avem aquiu interpretada peu nòste grop vascon preferit (Lucia Longué: besson e votz; Simon Guillaumin: sonsaina e votz; Joan Baudoin: tricanetas, Josean Martin: bozoquí, Juan Ezeiza: : vriolon).

CONCÈRT DE XARNEGE A NARON (13-3-09)

Xulio Garcia | MySpace Video


Nòste vailet Pèire
Entau casau se'n va
N'a tant minjat higas
L'a' n pensat querbar (crebar)
Qui me le (la) boha (bufa), boha?
Qui me le vòu bohar?

N'a tant minjat higas
L'a'n pensat querbar
L'an calut esprémer
per lo har cagar
Qui me le boha, boha?
Qui me le vòu bohar?

L'an calut esprémer
per lo har cagar
L'an calut esprémer
per lo har cagar
que n'a hèit ua mòta
qui's hè estonar
Qui me le boha, boha?
Qui me le vòu bohar?
Qui me le boha, boha?
Qui me le vòu bohar?

Que n'a hèit ua mòta
qui's hè estonar
Tretze pars de vacas
le hèn pas maglar (màver, mòver, mòure)

Tretze pars de vacas
Le hèn pas maglar
n'i an botat quatorze,
l'an hèit barrar (arrestar, retiénguer, aturar)

N'i an botat quatorze
L'an hèit barrar,
Au trolh (cat. trull) l'an portada
per le har passar

Au trolh l'an portada
Tretze tonhas plenhas
que n'an hèit colar

Tretze tonhas plenhas
qu'ic vulhi pas créder,
Qu'ani mesurar

Qu'ic vulhi pas créder
Dab la boca putzi,
dab lo nas rasar

Dab la boca putzi
E los qui m'escotan
qu'aniràn lecar
----------

Dens lo trocet qui segueish, qu'avetz la beròia Lucia au besson e a la flabuta de tres horats, e lo Joan au tamborin de còrdas e a la flabuta. Qu'ei lo Joan qui's fabrica lo tamborin de còrdas e lo besson (derivat deu tamborin, lo besson, inventat peu Joan, que permet de hèr 4 acòrds en lòc de dus peu tamborin).