tag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post4785434840522150066..comments2024-02-16T14:23:24.219+01:00Comments on Lo blòg deu Joan: Lo gascon d'en Domergue Sumien: ua lenga conhida de gallicismes e d'incorreccions de tot escantilh. Joan de Peirotonhttp://www.blogger.com/profile/17057669967498980392noreply@blogger.comBlogger12125tag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post-65393138860964535192021-01-14T14:22:14.278+01:002021-01-14T14:22:14.278+01:00Qu'ei ua remarca intessanta, aquerò deu "...Qu'ei ua remarca intessanta, aquerò deu "dins" per "en". En gascon, hens qu'ei emplegat com a preposicion de temps. <br /><br />Joan de Peirotonhttps://www.blogger.com/profile/17057669967498980392noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post-47931923488647047142020-11-14T17:30:01.186+01:002020-11-14T17:30:01.186+01:00En català "DINS" per EN (abstracte, no l...En català "DINS" per EN (abstracte, no locatiu) és emprat en català antic, i actualment sobretot en balear i en rossellonès.<br /><br />DCVB<br /><br />b) En seny immaterial. Som, Sènyer, fenits en ésser e en obres dints la granea de la vostra sancta essència, Llull Cont. 5, 2. Com home cogita en les termenacions dints les quals és termenada la cogitació humana, Llull Cont. 168. Que no mor mai completament dins el nostre cor, Ruyra Parada 6. El comte Arnau plora, i dins de son plor, ha trobat son ànima, Maragall Enllà 34. Jo he llegit assò dins Cicero, Lacavalleria Gazoph.pephttps://www.blogger.com/profile/01483454954803600920noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post-76236681467889135652020-09-11T08:00:11.306+02:002020-09-11T08:00:11.306+02:00Gaby: non , n'ei pas "coma a" ni &qu...Gaby: non , n'ei pas "coma a" ni "coma", qu'ei justament "com a" (en dus mots), d'on ei gessida la fòrma mei espandida "coma". "Com" en gascon que significa comme; "com a" ne significa pas "comme" sonque dab lo sens de "en tant que". N'ei pas un catalanisme, enqüèra que lo catalan l'aja plan recuperat. Qu'èra comun au gascon e au catalan e, probablament, a l'occitan dautecòps tanben. Que trobaràs "com a" au diccionari de Lespy-Raymond, dab aquesta significacion de "en tant que" e qu'ei mencionat a la gramatica deu gascon deu Lanagran e deu Bòrn deu Renaud pr'amor Arnaudin que continua de l'emplegar a còps. "Com a" qu'ei deu gascon peirotonenc, d'acòrd, totun la causida aquesta qu'ei documentada e fondada. Restituir lo doblet "com" / "com a" qu'a un interés doble per jo qui ei lo de seguir la gramatica istorica deu gascon e d'evitar d'aver a causir enter duas evolucions dialectaus divergentas (com vs coma). Notaràs que Sumien causeish "coma" probablament per rasons de las occitanistas, n'ac èi pas mencionat, aquò rai. Enqüèra que non tròbi "coma" hèra corrècte istoricament, ne voi pas impausar lo gascon peirotonenc com a nòrma, n'èi pas nada legitimiat entà impausar qué que sia. Adonc que'm cari suu subjècte. Totun, que m'autregi lo dret a restituir la fòrma com a qui ei hòrt corrècta. Joan de Peirotonhttps://www.blogger.com/profile/17057669967498980392noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post-65062453684876760742020-09-08T19:02:09.267+02:002020-09-08T19:02:09.267+02:00P.S. E au reboix, i a de causas que sònan estranja...P.S. E au reboix, i a de causas que sònan estranjas dens çò qu'escrives, que prenes per nòrma deu temps que me sémblan pauc utilisadas. Vòli parlar deu famos "coma a" que, per jo, sembla un catalanisme.Gabynoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post-19852421533589891242020-09-08T19:00:41.065+02:002020-09-08T19:00:41.065+02:00OK per "a" ; de vrai , "a la pòcha&...OK per "a" ; de vrai , "a la pòcha" es la fòrma usuala, e finalament "se ronçar aus braç" sòna bien :D<br /><br />Troberì logic de seguir lo latin se un jorn bastissèvam una nòrma gascona equilibrada (tant vau dìser jamèi, e m'es egau).<br /><br />Mès aquera istoèra de gascon normat qu'existeré adara, qu'es aquò ? Quala nòrma ? I a la nòrma aranesa, e la nòrma pluricentrica a la mòda de Sumien. Totas duvas perifericas. "Ne soi pas jo qui las èi dictadas" -> qui, lavetz ? Lo dico de Per Noste ? Mès se basèren suu biarnés. Perqué una fòrma biarnesa seré decretada corrècta e pas una fòrma armanhaquesa o girondina ? Me pòdi basar suu dicò de Bazas Culture o de Vigneau, o sus mon quite brolhon de diccionari, e decretar qu'aquò's la nòrma.<br /><br />Perqué pas préner per nòrma, justament, çò que s'ausìs correntament ?<br /><br />Se me pòdi perméter, veses lo gascon deu duhòra. Coma Michel Grosclaude qué, haha. Coma Bec... coma Sumien !Gabynoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post-79031167419884796332020-09-07T21:37:54.876+02:002020-09-07T21:37:54.876+02:00Òc-ben quiò! “sòrta” qu’ei perfèitament corrècte e...Òc-ben quiò! “sòrta” qu’ei perfèitament corrècte en gascon, tant au sens de “chance” com au sens de “catégorie”: • “cabirons entàs tets des cases e tota sòrta de husta” (Querimònia) D’autscòps se disè meilèu “sòrt” en acòrd dab l’etimologia [sors, sortis, sortem]: • “…peth lançament d’ua sageta, d’ua lança, d’ua peira o de quaussevolha auta sòrt d’arma, mentre non gesque era sang, eth delicte demorarà immune a ua pena emesa peth jutge.” (Querimònia) • “Item, perles engrimades de conde que son de dues sortz, en la prumere sort a setante graas, et en la segonte sort a cent quoarante et ung graa, et son estimades, totes ensemps, cent et detz et oeyt florins.” (Meubles et joyaux de Jean, comte de Foix et d'Eléonore de Navarre) (engrumadas de condèr = enfilées en chapelet) Per contra, au men semblar, “mena” qu’a un emplec hèra mei limitat (entà personas e, a la rigor, bèstias). Aquò n’empacha pas d’ac díser quan s’escadi plan. JigAnonymousnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post-45951997560608617572020-09-07T21:32:28.214+02:002020-09-07T21:32:28.214+02:00JIG: mercés enqüèra peus comentaris tostemps avisa...JIG: mercés enqüèra peus comentaris tostemps avisats e plan documentats! <br />Ua remarqueta: si admetem "sòrta" per "chança", ne vei pas perqué ne poderem pas acceptar lo medish mot entà díser "espècia" "traca" "escantilh". En catalan, lo mot qu'ei (la) sort, atau morfologicament mei pròishe deu latin sortem (sors- sortis). La sort catalana qu'a las duas significacions, la de "chança" e la de "sòrta" : <br />- vaig tenir la sort de trobar-lo<br />- vellut, domàs i altres sorts de roba<br /><br />En espanhòu, idem: suerte = género o especie de algo. Feria de toda suerte de ganados (DRAE).<br /><br />Alavetz, lo sens de "sorte" balhat a "sòrta" qu'ei perfèitament normau e non deu pas arren au francés !!! Si acceptam lo mot tà díser "chança", ne podem pas arrefusà'u en remplacement de "mena", ce'm sembla.Joan de Peirotonhttps://www.blogger.com/profile/17057669967498980392noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post-51789596116900336172020-09-07T02:04:20.433+02:002020-09-07T02:04:20.433+02:00• La mena b’existeish (o a existit) en Gèrç e lhèu...• La mena b’existeish (o a existit) en Gèrç e lhèu entà Bigòrra, en parlars en contacte dab lo lengadocian. Qu’ei donc un localisme e se pòt efectivament un manlhèu.<br />M. Fontan qu’escriu:<br />> J’èran: tot lo Biarn, deus Lanusquets la mena, / Los mainats gersalèrs! (→ la troupe des Landais)<br />> Autalèu aquestes que s’avisaràn que n’ei pas un de la loa mena que l’abladaràn de trucs… (→ qu’il n’est pas des leurs)<br />> Los caçaires qu’arribèn en mena (→ en troupe).<br /><br />• Mes l’autor n’ac emplega pas sonque per un grop de personas, ua consia, banda, tropa, etc.<br />Qu’ac arretròbam en çò deu Cascaròt:<br />> Mes que son ací, gens de tota mena e de tot peu, ende la defénder…<br />> Los de Sadelhan volèvan mià’i bestiar de tota mena e de tot peu…<br /><br />• Los diccionaris gascons, vielhs o recents, ne mentaven pas lo mot. A priori, en har hrèita los exemples gascons atestats hòra aqueths chics exemples, que me’n tienerí jo a l’usar de Fontan o deu Cascaròt.<br />> Ne diserèi PAS, per exemple:<br />”Podas, ganchetas e autas atrunas d’aquera mena*…”<br />> mes be poirí díser:<br />”Monde d’aquesta mena ne n’encóntram pas mei (malaja).”<br />(→ Des gens de cette sorte / trempe, on n’en rencontre plus (hélas).)<br />> e que’s pòt notar lo sens que poiré estar pejoratiu, segon lo contèxte:<br />“Monde d’aquera mena ne n’encóntram pas mei (e gai).”<br />(→ Des gens de cet acabit, on n’en rencontre plus (heureusement).)<br /><br />Derivats:<br />• menat “semblable, parièr” (Qu’ei lo pair tot menat; “En bien d’autes endrets enqüèra / S’es passada menada istuèra… (glosat → pareille histoire)” - A. Cator)<br />• menada “troupe” (E Caront jamai pus non trobèc a son pòrt / D’esperits desossats tan rabenta menada. - Godolin, en lengadocian tolosan.)<br /><br />E bona nèit monde!<br />JigAnonymousnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post-30428925828082351792020-09-05T21:35:36.671+02:002020-09-05T21:35:36.671+02:00Gaby, que'm sembla que hès ua confusion enter ...Gaby, que'm sembla que hès ua confusion enter gascon normat e gascon orau. Melhora n'ei pas corrècte en gascon (cf. Palay). ne disi pas que n'ei pas jamei emplegat mès n'ei pas corrècte. -au: la nòrma gascona (pas speciaument biarnesa) qu'ei de continuar d'aplicar la gramatica latina per los adjectius qui se terminan en -au quan venen deu latin -alis (masc. -alis, fem -alis neut. -ale). -ala qu'ei ua anomalia per rapòrt au latin. Alavetz -au au masc e au femen. Qu'ei ua nòrma que hòrt de monde (pas tots d'acòrd) arrespèctan cf. annau e noviau en Palay . N'èi pas jamei dit ni pensat que lo monde respectavan aquò a l'orau mès que't soi a parlar d'ua lenga escriuta dab règlas qui ne soi pas jo qui las èi dictadas. De tota faiçon, t'avisaràs que n'èi pas corregit "capitala". En francés, "on prend pas comme ça la voiture à son cousin sans lui demander la permission", la frasa n'ei pas briga corrècta" totun, aquò n'empacha pas que la poscas audir correntament. Correccion e usatge que son duas causas distintas. E lenga escriuta e lenga parlada que son duas causas distintas tanben. N'escrivem pas francés exactament com lo parlam, qu'am a har ua traduccion. <br /><br /><br />Har servir per utilisar, ne sèi pas tanpòc s'ei estat dejà emplegat en gascon mès la significacion qu'ei logica e hort clara e ne necessita pas la consultacion d'un diccionari deu men punt de vista. "Se ronçar dens los braç" qu'ei bon occitan, totun mei occitan non pas gascon. Back to gasconisme!!! La preposicion "a' qu'ei la fòrma arrecomandada per Narioò dab exemples deus bons quan la preposicion ei seguit per un article definit, la règla qu'ei la aplicada per Arnaudin en règla generau (Tu l'as dans la pòche = que l'as a la pòcha, souffle dans le sac = boha au sac. Une balle dans le coeur: ua bala au còr. Que s'ageish de "parlar plan" e sustot d'escriver plan". Quant a l'emplec de "en" ne crei pas que sia especiaument meridionau, a mensh de considerar Arnaudin com a meridionau: en ua meison, en questa meison, en 'quith casau, au casau, en un casau totun a la pòcha etc cf. Arnaudin. L'as pas ausit, que't crei, pr'amor pas arrés n'aplica pas aquestas règlas a l'orau uei lo dia, totun que s'ageish de parlar e d'escriver plan" e de tornar, quan ei possible, aus gasconismes en plaça de gallicismes inutiles (francismes com occitanismes). Bohausac qu'ei un mot emplegat per las lanas totas, enfin, sustot las deu nòrd, qu'ei plan bohausac (boha-au-sac) e non boha dens lo sac, vertat? Atau qu'ei.<br /><br />Arneguet qu'ei lo bon mot en gascon. Qu'ac mantieni. Renèc qu'ei un prèst inutile, un occitanisme, autanplan un catalanisme. Ne cau pas confoner las lengas. Cada un a casa. soa<br />Joan de Peirotonhttps://www.blogger.com/profile/17057669967498980392noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post-20088529179534880702020-09-05T18:20:16.173+02:002020-09-05T18:20:16.173+02:00-« Milhora » (e donc belèu « melhora ») es corrèct...-« Milhora » (e donc belèu « melhora ») es corrèct en gascon !!! Me sembla que te referisses tendent a un gascon normat o biarnés en aublidat p.ex. lo gascon periferic. Seré donc mèi rigorós de precisar que tala o tala causa es corrècta en gascon normat o biarnés.<br />Aquò dit, de vrai, sembla que : milhor = mieux / mèi bon = meilleur.<br /><br />-Idem, « -ala » es corrèct en gascon periferic ; Vigneau (en vasadés) cita notadament : escarniau,-ala ; hastiau,-ala. Fadré véser la reparticion dens l’ALG.<br /><br />-Idem, « dens/en » que mencionas soent : n’èi pas jamèi lugit (o ausit) « en » emplegat atau. Diu estar un usatge meridionau.<br /><br />-Demb « maugrat » vesi pas lo problèma.<br /><br />-N’as pas precisat que « har servir » es un calque de l’occitan « far servir » haha. Sabi pas s’es gascon de díser « har servir » per « utilisar ».<br /><br />- »Se jeter dans les bras de » (artigle precedent) se diré p.ex. dens mon patoàs « se ronçar dens los braç de ». « Aus braç » soneré exotic a nòste, me sembla.<br /><br /><br />A prepaus de Bèc : <br /><br />- »Renèc » es aranés, « arnèc » biarnés e armanhaqués (FEW 10 p 253)<br />- »Mena » sembla quitament pas coneixut en gascon periferic , sembla de tendéncia orientala (FEW 6/2 p 102)Gabynoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post-21412508693861649212020-09-02T20:03:02.543+02:002020-09-02T20:03:02.543+02:00Merci per aquesta sintèsi hòrt clara! Lo mèste que...Merci per aquesta sintèsi hòrt clara! Lo mèste que's ditz lingüista, no's ditz pas gramatician, que's pòt enganar, errare humanum est. Totun, emesa per un professor d'occitan de mestièr, l'error ne marca pas tròp plan, lo resultat n'ei pas briga pedagogic !!! Lo problèma qu'ei doble : lo nivèu lingüistic pro sharre deu nòste lingüista qui s'acontenta tròp sovent d'ua traduccion calc shens se pausar las questions deus idiotismes e l'abséncia d'ua etapa de correccion eficaça per ua persona competenta. Joan de Peirotonhttps://www.blogger.com/profile/17057669967498980392noreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-4432424713659720629.post-57182606238230603102020-09-02T18:29:21.429+02:002020-09-02T18:29:21.429+02:00Lo Pairbon d’Armissan que’m contè un còp ua hèita ...Lo Pairbon d’Armissan que’m contè un còp ua hèita on un gus s’èra eishebucat, e unhaute en comentant disè:<br />“Cresi que s’a copat tres o quatre camas.”<br />Pas gascon, donc, mes lo manteniment de l’auxiliar qu’ei un hèit panoccitan qui lo mèste lingüista e deuré conéisher.<br />Si lo vèrbe ei “organicament” reflexiu, auxiliar ESTAR:<br />“Que’m soi adromit.”<br />Si lo vèrbe ei transitiu, auxiliar AVER:<br />“Qu’èi crompat ua auto < que m’èi crompat ua auto.”<br />—<br />La règla generau qu’ei l’auxiliar normau du vèrbe que’s mantien en tot cap:<br />“Que son vienudas < Ne son pas podudas viéner.”<br />—<br />Hèi plan!<br />JIGAnonymousnoreply@blogger.com