dilluns, 28 de maig del 2012

L'expression occitana del jorn: polida coma una jogaira de nyckelharpa

L'expression occitana deu jorn causida peu vòste servidor e qui non trobaratz pas (enqüèra) en nat diccionari qu'ei polida coma una nyckelharpaira. Aurí podut causir d'autas polidas expressions com "con coma un caçaire de dimenjada" o ben "fascista coma un gavach qui pesca lo merluchon dins Ròse una nuèit de plena luna", o ben "frivolet coma un lingüista occitanista", e ben non, uei que serà "polida coma una  nyckelharpaira", e atau que serà. (Tè, que soi a hèr concurréncia dab l'Andriu de Gavaudan).
Explics: lo nyckelharpa, o viòla de claus, qu'ei un instrument tradicionau suedés originau, ua sòrta d'ibrid enter un vriulon e ua sonsaina (viòla d'arròda), l'existéncia deu quau remonta a l'edat miejana. La version modèrna de l'instrument, cromatica, que's pòt hèr servir tà tots los estilles  de musica e qu'ei adara d'usatge quasi universau.

Quauques exemples per l'imatge o meslèu videos que vs'ajudaran a compréner miélher lo men devís en tot saborar musicas de las bonas.



 Emilia Amper (Suèda), aquiu a jogar en China amb lo grop deus Solistas de Trondheim (Norvèja):



 Josefina Paulson (Suèda) qu'ei aquiu a jogar dab  lo son compatriòta David Eriksson dens l'encastre de l'ensemble europèu de nickelharpa "cadence"


 Adara que vam véder Anna Rynefors (Suèda) a tocar la viòla en acompanhar lo son compatriòta bohaire Erik Ask-Upmark  (au säckpipa, cornamusa suedesa). Lo duet qu'a publicat un CD magnific consacrat a la musica tradicionau suedesa (de Dalarna mei que mei, dab cornamusas, harpa e nyckelharpa), titolat Dråm o sia "bordon" en suedés colloquiau, (vej. Amazon o i-tune store)...



'

Non, non son pas totas suècas, las polidas nickelharpairas.
 Brembatz-vos de Bronwyn Bird (USA), qui vedem aquiu a jogar dab lo nickelharpaire suèc  Peter Hedlung dit "Puma".
 

E non podem pas oblidar Eléonore Billy qui a hèit tant tà popularizar l'instrument en França,  dab lo nyckelharpaire d'origina bèlga Didier François (inventor d'ua tecnica navèra  de jòc anti-tendiniti) e lo factor vosgian Jean-Claude Condi.
 

E non, non son pas totas blondas tanpòc, las polidas nickelharpairas. Que n'i a tanben en version moreta, com la magnifica Ana Alcaide (Espanha), aquiu a interpretar quauques aires judeo-espanhòus (de l'ex-impèri otoman) dens la Sinagoga del Tránsito de Toledo.


:

E segur, que i a shens  nickelharpairAs, que i a tanben nickelharpairEs. Mès bon, las qui son polidas com lo jorn que son las nickelharpairAs, per definicion, eh! Doncas, aquò rai.

4 comentaris:

  1. Mercés plan de vs'i tornar !
    Au fèit, que m'èi crompat un banjò, e que comenci de'n har quauques !

    ResponElimina
  2. Adiu Renaud! Alavetz, per quan aqueth concèrt de banjo?

    ResponElimina
  3. Ah... preu concèrt, e'm pensi qu'es un chic lèu unqüèra... Que m'apractiqui pendent 10 ans, e que't tornerèi a díser !

    ResponElimina