L'afixe "-òt" despreciatiu e/o augmentatiu en gascon. E de quauques gasconismes comunament ignorats.

En occitan, l'afixe -òt qu'ei diminutiu, sovent dab ua nuança afectiva. En gascon aqueste afixe qu'ac pòt estar tanben, qu'ei lo cas mei generau: Joanòt, gojatòt, praubòt etc . Totun, n'ac ei pas tostemps, que pòt estar a còps augmentatiu e sovent despreciatiu, en seguir l'usatge espanhòu de -ot(e) qui s'arretròba en catalan tanben. 

Per exemple: "que plau a chorròt" (fr. il pleut des cordes), "qu'ei un planhòt" ( que's planh hèra) (Coromines, El parlar de la Vall d'Aran p. 240 § 144d). Autanplan qu'avem lo mot "sarrot"qui significa" "ua gran quantitat". "Sarròt" qu'ei ua fòrma afixada de "sarro" (s.m.)( cf. sàrrou: petite gibecière de berger in Palay), etimon probable eusk zorro, id. ). En aqueste darrèr exemple, que cau mercar la nuança despreciativa aportada per l'afixe -òt qu'ei absenta en gascon , n'i ei pas sonque l'augmentativa.

L'exemple de caishalòt (cachalot) qu'ei especiau. "Cachalut" (en grafia alibertina: "caishalut", fòrma afixada de caishau, lit. provedit de caishaus, dentut), qu'èra lo mot tà designar lo "cauerat" ( fr. cachalot) en parlar de Sent Joan de Luz a la prumèra mieitat deu sègle 17, "caishalut" per "cauerat" que ns'i ei atestat en 1628 (cf. cachalot CNRTL). Caishalut > caishalòt ( (lit. caishau petit) per confusion. Caishalòt" per "cauerat" qu'ei atestat en parlar de Sent Joan de Luz dejà en 1694. Lo mot "caishalòt" qu'ei sovent, a gran tòrt, considerat com a gallicisme quan, en realitat, qu'ei un beròi gasconisme, generaument non sabut com a tau. Coromine, qui ignorava l'atestacion lusiana de 1628, que volè har derivar lo mot "cachalote" d'un mot ipotetic portugués *cacholote qui lo lingüista catalan e s'inventè entà l'ocasion, totun shens absoludament nat supòrt documentari. O mei exactamanet, lo mot cacholote qu'existeish plan mes n'a pas arren a véder dab l'étimon supausat cachola ni cachalot. Cacholote que vien de l'anglés chocolate e que designa espècias d'ausèths au Brasiu. En realitat, las duas atestacions mei ancianas deu mot que son plan de la còsta deu Bascoat Nòrd e que son d'idiòma gascon, cachalut ( = caishalut, 1628) e cachalot ( = caishalòt, 1694) . Los dus mots que hèn sens : de fèit, lo cauerat qu'a dents gròs mentre las balèias veritablas n'an pas sonque barbas. L'atestacion mei anciana deu mot "cachalote" en portugués qu'ei hòrt mei tardiva, ne remonta pas sonque tà la dusau mieitat deu sègle 19. N'ei pas "cachalut" ("caishalut") qui deriva de "cachalote", qu'ei "cachalote" qui deriva de "caishalòt" e aqueste de "caishalut".

De la medisha manèra, lo mot gascon "avalut" (fòrma masculinizada e sinonima d' "avaluda", "valuda", mot assimilat a ua fòrma verbau per confusion < lat. "voluta") qu'ei a l'origina d'"avalòt" (movements convergents de horrèras viengudas de direccions divèrsas de cap a un punt unic de trobada, segon la definicion de Palay). En catalan, aqueste mot "avalot" qu'a la medisha significacion d'agitacion populara, d'aplec tumultuós. En gascon montanhòu, lo mot "arbaròt" qu'a la significacion de susmauta. Aqueste mot "arbaròt" qu'ei especific deu gascon montanhòu segon Palay. Qu'ei possiblament ua fòrma deformada deu mot avalòt: avalòt> avaròt >avarota (iper-correcion < devarar ) >avarotar> arvarotar . O que deriva de l'espanhòu alborote (susmauta.) > arbaròt (avalòt x arborote).

Aquesta fòrma montanhòla gascona, qu'arretrobam adaptada en castelhan : gasc. avalòt > gasc. arbaròt > esp. alborote > esp. alboroto.  Coromines que volè har derivar lo mot catalan "avalot" deu vèrbe "avalotar" e aqueste deu vèrbe latin "avolutare" variante de volutare. Totun, aquesta ipotèsi n'ei pas crededera. De fèit, l'ipotèsi de Coromines qu'implicaré la conservacion deu "t" intervocalic deu vèrbe latin "volutare" en "avolotar" quan, normaument, aqueste "t" latin auré de vàder "d". Per aquesta rason, lo vèrbe catalan "avalotar" non deu pas derivar deu vèrbe latin "volutare". D'aulhors, aqueste darrèr que s'arretròba en occitan e en catalan rosselhonés devath la fòrma absoludament canonica "voludar", dab lo "d" tau com esperat aquiu. En realitat, l'origina deu mot catalan "avalot" que deu estar lo quite mot gascon (avalòt) qui deriva d' avalut per un procèssus de cambiament d'afixe. Lo mot gascon avaluda qu'ei conservat en parlar catalan de L'Escala (Empurdan) dab la significacion de brut, de rumor, d'agitacion sonòra. La preséncia deu t hens lo mot gascon avalut ne resulta pas de la conservacion deu t latin deu vèrbe volutare, que provien de la masculinizacion artificiau d'avaluda, atau :

volutare > voludar > (la) valuda, (l') avaluda (s.f.) > avalut (s.m.) > avalòt) com dejà vist mei haut.

E la seguida que sec :

avalòt -> *avaròt (iper-correccion) > avarotar (v.) > arbarotar (atraccion de la protesi frequentativa gascona ar-)> arbaròt

avalòt, avalotar passats au catalan, 

arbaròt passat au castelhan arbaròt > arborote > arboroto (id.), arborotar

Un aute exemple d'aqueste emplec augmentatiu e despreciatiu deu nòste afixe qu'ei "barròt" (fr. gros bâton, gourdin), abarrotar : fr. frapper avec un gourdin ou à coups de bâton (significacion distinta de la deu v. "abarrotar" en castelhan e en catalan). En gascon, lo mot "baston" que pòt designar "la litière du bétail" (de "basta": friche, bruyère, herbe de friche; etimon: eusk baso = bòsc, terrenh non cultivat; basati = sauvatge, non cultivat, *basata > basta, barta) et bastoar que significa "adobar lo baston" (préparer, arranger la litière, cf. Palay) (e non pas "abarrotar", oc. "bastonar"). Entà evitar la confusion enter los dus mots "baston", lo gascon que s'estima mei emplegar "barròt" e "abarrotar" per "baston" e "bastonar" en occitan. 

Entà acabar, que podem mentàver lo mot "arlòt", d'etimologia generaument non compresa peus filològues per ignorància deu gascon, com a l'acostumat, "Arlòt" qu'ei la fòrma despreciativa e augmentativa d"'arla", l'insècte guastador deus teishuts (arla < *harlana : eusk. har = vèrmi, cuc; lat. lana). Deu vèrbe "arlar" (guastar lo teishut) que deriva lo substantiu "arlant" (pilhard, sacamand, arlòt) e lo vèrbe derivat "arlandejar" (sacamandejar). Deu substantiu "arla" que deriva per afixacion augmentativa e despreciativa "arlòt" (1-arlant, sacamand, pilhard, 2-òmi de mala vita, macarèu). Lo mot "arlòt" , dongas de formacion gascona, que s'arretròba en totas las lengas europèas occidentaus devath fòrmas mei o mensh adaptadas. La preséncia de la "h" a la debuta deu mot en quauques lengas com lo francés e l'anglés que deu miralhar la prononciacion anciana deu mot en gascon, qui ei de fèit l'etimologica.   En catalan balear, lo mot que s'a perduda la significacion despreciativa e que significa simplament "gojat" (fr. garçon) (escriut e prononciat al.lot, (= allòt) qui ei la prononciacion deu mot en gascon landés tanben). Arlòt que hè partida de la lista d'aqueths gasconismes generaument ignorats, com cachalot, tornada (tornade) e d'autes.