Estudis gascons e estandard

Qu'ei triste de constatar lo gran caitivèr deus estudis gascons en França, a despieit de la riquessa deu materiau recuelhut a la fin deu sègle 19 mercés a Edouard Bourciez, un precursor geniau hens aqueth maine, e peu tribalh remarcable de l'equipa de l'Universitat deu Miralh, gavidada per Jean Séguy, qui a permetut d'editar l'Atlas Lingüistic deu maine gascon en las annadas 1960-1970. Aqueths dus hius de la mina lingüistica gascona  que son demorats quasi completament inexpleitats per rasons ligadas au mesprés escandalós  de cap a un "lengatge extranh", dont la quita existéncia èra fin finala pòc compatibla dab l'ideologia occitanista deu sègle passat. La coneishença deu gascon com a sistèma que's resumeish a borridas e arreborridas, mei sovent inexactas, qui s'arretròban hens revistas com la de linguistica occitana shens qu'arrés n'i tròbe arren a díser.

Com ac rapèra lo gasconista american Thomas Field (Universitat de Maryland) , los dus lingüistas deu sègle 20 qui an contribuit  mei significativament  a l'estudi deu gascon com a sistèma, non son pas briga occitans. Un qu'ei alemand: Gerhard Rohlfs e l'aute, soís: Kurt Baldinger. Despuish 2012, que  podem ahíger a la lista un lingüista bigordan, locutor naturau de gascon: Jean-Louis Massourre, agnostic (com jo) quant a la relacion enter gascon e occitan, en tot cas bon gasconista- au sens lingüistic deu tèrmi: especialista deu gascon-, e bon catolic sequenon (pas com jo). Tots los qui s'interèssan au gascon qu'an d'aver aqueths dus libes hens la bibliotèca : le gascon, essai de philologie pyrénéenne de Gerhard Rohlfs e le gascon : les mots et le système, de Jean-Louis Massourre (Ed. Champion, Paris, 2012).

E puishqu'èri a citar un gasconista american, que me'n volerí de no'n pas mentàver un aute, o mei precisament ua auta: Penelope Eckert, professora a l'Universitat de Stanford. Se calèva causir ua personalitat tà'u balhar la ciutadanitat coseranesa e/o gascona d'aunor,  Penny Eckert que seré en prumèra plaça, segon jo. E puishque n'i a qui predican tà impausar un estandard qui hè debat, que'm permeteratz de reprodusir aquiu çò qui'n pensa aquera lingüista:

"Soulan lies in right smack in the middle of the Gascon- Languedocien isogloss bundle, and in a very small area affected by some Couserannais sound changes, which makes the dialect about as stigmatized as it can be. Even Pierre Bec, renowned author of the ultimate source on the Gascon-Languedocien boundary (Les Interferences entre le Gascon et le Languedocien) cringed at the sound of my "nonstandard" past participles. This particular stigmatization of transitional dialects - dialects that lie far from the cultural centers that claim ownership of "Gascon" and "Languedocien" - particularly attracted my interest. On the one hand, it is similar to the national stigmatization of regional dialects altogether in the face of French. On the other, it arises from the need felt by regionalist movements to have a standard regional language as symbol of authenticity. The fact that the movement has opted for one standard language rather than for celebrating the enormous diversity of local dialects has not, as far as I can see, saved the language from extinction, and it adds a level of stigma to dialects like Soulatan (see "The Paradox of Regional Language Movements." My main work on Soulatan Gascon focused on sound change - particularly on variable processes in the phonological history of the dialect, as traceable both through current patterns of variation and through geographic distributions.My dissertation, treated a variety of phonological processes - intervocalic consonant lenition, metathesis, and a back vowel shift. I didn't publish nearly as much of that work as I should have, for complicated reasons among which was my eagerness to start examining the social meaning of changes in progress, which led me right into fieldwork with American adolescents. "

Autament dit e tà resumir: Penny Eckert que pensa qu' enter estigmatizar l'occitan e remplaçà'u peu francés, o estigmatisar lo parlar locau e remplaçà'u per un estandard, non i a estrictament nada diferéncia. Qu'ei exactament la medisha logica pervèrsa. E que hè remarcar que remplaçar lo parlar naturau per un estandard n'a pas sauvat la lenga. E jo que i ahigerèi: que cau prumèr emplegar e ensenhar lo parlar locau. que cau editar metòdes tà perméter que la gent e poscan recuperar lo parlar deus pairans. Tà cada parçan, que caleré ua memòria linguistica e un metòde tà recuperar lo parlar corresponent, lo vertadèr, lo de la comunautat. Non soi pas contra l'existéncia d'estandards, que soi contra la substitucion non necessària deu parlar locau per l'estandard hens la vita vitanta de la comunautat. N'ei pas parièr. A l'escòla, que cau emplegar lo parlar locau, prumèr que non pas l'estandard. D'aulhors, quin estandard causir taus qui son a la transicion?  Estant per exemple a la termièra enter gascon e lengadocian, non son  ni completament l'un ni completament l'aute. Non cau pas deishar consideracions de sistematica lingüistica, de teorias classificairas- tostemps discutiblas- interferir dab lo parlar naturau de la comunautat. Lo parlar mairan qu'a de demorar la referéncia locau.