La gaita asturiana

Non cau pas con·hóner la gaita asturiana e la gaita galhega, que son dus instruments plan distints. L'organologia de cada gaita qu'ei diferenta ua de l'auta, la manèra de tocar e la digitacion que son diferentas tanben. Tà reconéisher las duas, qu'ei simple, en generau. Se vedetz que lo sonaire toca dab un bordonet de la gaita pausat suu bras dret, qu'ei ua gaita galhega. La gaita asturiana qu'a tradicionaument un bordon solet pausat sus l'espatla, e a còps mes d'un bordon, dus o tres, tostemps pausats sus l'espatla e pas jamès suu bras.


La digitacion de la gaita galhega modèrna qu'ei generaument completament obèrta, la gama qu'ei completament cromatica (digitacion crotzada) e l'amplitud qu'ei tradicionaument d'ua octava, enqüèra que pòt cobrir ua octava e mieja en instruments modèrnes.

Aquiu qu'avetz un video deu musician folk cantabre Marcos Bárcena tocant la gaita galhega qui ensenha au conservatòri municipau de Cabezón de la Sal (Cantabria).
.

Per ua tessitura identica, l'auboè de la gaita asturiana qu'ei mes long. La digitacion de l'asturiana qu'ei tancada per la man dreta e semi-tancada per la man esquèrra. L'amplitud tradicionau qu'ei d'ua octava e mieja, imperfeitament cromatica. Quauques instruments modèrnes van dinca duas octavas completas. L'asturiana mes tradicionau qu'a sonque un bordon d'espatla, mentre los instruments modèrnes qu'an sovent dus o tres bordons, tostemp pausats sus l'espatla.

La digitacion tancada permet efeits deus plan caracteristics, en particular los "picats". Aquiu qu'avetz un exemple de jòc caracteristic d'aquera gaita, peu gaitero asturian Xuacu Amieva (qui jòga com un esquerrèr, dab las posicions de las mans invèrsa per arrepòrt a çò "normau" ):



Las dos gaitas, l'asturiana e la galhega, que pòden perfectaments jogar amassa, estant de la medisha tonalitat. N'avetz un exemple dens la video qui segueish, on i vedem un duo format per Xuacu Amieva (a l'asturiana) e lo gaitero galhec Anxo Lorenzo (a la galhega) a tocar ua muiñeira (molièra) galhega seguida per ua xota (jota) asturiana.

Un còp qui vien, que'vs parlarèi de la gaita cantabra.