En la lista de discussion parlar occitan, ua colistaira que demandè, quauque temps a, quin e calèva arrevirar " je n' arrive pas à faire quelque chose" en occitan. Ua responsa qui'u hasón qu'estó: arribi pas a far quicòm, capiti pas de faire quicòm. Aquesta responsa que'm pausè un doble problèma en gascon. Prumèr, lo sens de capitar, e que'm disón qu'èra tanben lo cas en provençau, n'ei pas aqueth en gascon. Capitar que vòu díser entamiar (ua tasca, un ahèr)... . Emplegar capitar de dab aqueth sens d'arribar a qu'ei un lengadocianisme. Segond, arribar a dab aqueth sens d'abastar a, d'escader-s'i a n'ei pas clarament exemplificat ni dens Palai ni dens lo diccionari de Per Noste. Que'm pensi los de Per Noste que devèvan considerar aquesta expression com un gallicisme. En tot cas, que semblan evitar-la a tot hòrt. Los de la lista que'm convençón de que, de gallicisme, l'expression arribar a non n'èra pas briga.
E puish Domergue Sumien que s'exclamè - en ton de balhar leçons- que calèva evitar d'emplegar mots de significacion o d'usatge non generau en occitan. Que'm sembla drin complicat, aquò. No'm sembla pas briga aisit ni justificat d'empachar un lengadocian d'emplegar expressions ben lengadocianas com capiti de faire quicòm, ni un gascon d'emplegar expression ben gasconas com que i poish plan abastar o que m'i escadi (a har quauquarren) (ni lo quite Domergue Sumien d'emplegar l'expression totaument incomprehensibla -per perfieitament corrècta qui sia- de lenga forestièra), dab lo pretèxte qu'aqueras expressions non son pas d'usatge universau o de bon compréner per tot lo maine occitan. Prumèr, los lengadocians, quan e parlan un bon lengadocian, que parlan un bon occitan. E los gascons, quan e parlan un bon gascon, que parlan un bon occitan tanben. Segond, que soi totaument ignorant de la manèra de díser las causas en dehòra deu gascon. Non poish pas apréner totas las varietats de l'occitan tà saber quin e s'i disen las causas, non m'i escaderèi pas, qu'èi dejà pro de tribalh dab lo gascon. En tot cas, en gascon contemporanèu, forestièr non vòu pas díser estrangèr, e horastèr, segon Palai, qu'ei sinonim de forestièr (de l'ahorèst) , enqüèra que, se non m'engani pas, Camelat utiliza horastèra tà qualificar ua oelha qui s'ei perduda en s'anar divagar en dehòra deu tropèth (hens Belina).
L'occitan commun que demora ua lengua d'inventar. Qu'ei la tasca deus lingüistas, aquò. Que s'i hiquen s'ac vòlen! Jo qu'ac prometi solemnament: que'm botarèi a apréner l'occitan comun quan i aja ua gramatica e un diccionari generau de la lengua occitana segon lo parlar de l'occitan comun ...se soi pas mòrt abans. En atendent, que continuarèi d' apréner e de practicar lo gascon tà alindar lo men occitan... e pro.
6 comentaris:
Çò melhor es d'essajar de far servir una lenga blosa, plan segur. Pels neo-aprenents que sa soleta ocasion de parlar la lenga serà mai que mai dins un encastre pan-occitan de neo-locutors es benlèu melhor de los incitar a pas far servir formas tròp localizadas.
Comment voyez-vous les choses?
1-Le gascon est un des dialectes d'une supralangue occitane.
Dans ce cas, quelle est cette supralangue occitane? Où la parle-t-on?
Conclusion de cette première hypothèse. Quitte à apprendre une variété linguistique, autant directement apprendre la supralangue et ne pas perdre son temps avec le dialecte, sauf si l'on aime les parlers locaux, les patois. Dans ce cas de langue occitane et de dialectes, le gascon est tout juste un patois localiste. Pas très intéressant pour l'avenir. Aucune utilité de normaliser le gascon, que chacun continue à parler son patois et laissons le vrai et beau supra occitan à l'élite et aux relations avec le vaste monde.
2-Le gascon est une des formes (excentrique) de l'occitan, langue pluridialectale à géométrie variable dont l'attique serait l'occitan central (trivialement appelé "languedocien"). Dans l'optique d'une Occitanie unifiée de l'Atlantique aux Alpes et de Guéret à Narbonne, voire Elx, quelle variété aurait le rôle de langue nationale? Si nous suivons les avis occitanistes les plus avertis, c'est l'occitan central, parce que central, qui aura ce rôle. Amis Catalans, vous qui êtes des Occitans du Sud, acceptez-vous le languedocien comme votre langue nationale? Le catalan étant un dialecte de la supralangue occitane, comme le gascon. Où bien il n'y a aucune logique. Pourquoi le gascon serait-il de l'occitan et pas le catalan?
3-Il existe 6 ou 7 langues occitanes (occitan limousin, auvergnat, alpin, gascon, languedocien, provençal et... catalan, soyons logiques). Donc, il n'y a pas de langue d'oc ou occitan, au singulier, mais des langues d'oc. Par conséquent, il n'y a plus d'Occitanie mais une fédération des Pays d'oc.
4-Le gascon est une des trois langues du groupe dit occitanoroman décrit par pierre Bec. Gascon, occitan et catalan. Chacune des trois langues étant divisée en zones dialectales: OCCITAN stricto sensu = languedocien et provençal pour l'occitan méridional, limousin, auvergnat et alpin pour l'occitan septentrional. GASCON = gascon occidental, gascon oriental (le gascon pyrénéen étant une variété à cheval sur les deux domaines, dont la seule particularité notable, de Barétous à l'Ariège, est l'article défini particulier). CATALAN = catalan occidental et catalan oriental.
Dans ce cas, trois entités distinctes. La Gascogne, La Catalogne (et Valence) et l'Occitanie.
A vous.
賈尼; Aquò depén. Se lo neo-locutor es d'un parçan on se parla la lenga d'òc e que son desir es de recuperar la lenga de sons grands, alara li cal aprene absoludament la lenga del parçan d'en primièr. Cal que siá la lenga del parçan que lo mene a l'estandard (se n'i a un), puslèu que non pas lo contrari per çò que lo camin invèrse es fòrça mai complicat. Es important que s'editen de metòdes de lenga locala, los linguistas dirián pas de lengas mas de parlars, quitament se son en grafia del felibrige, s'aquò pòt facilitar la recuperacion de la lenga, perqué non. Cal recuperar las lengas localas de'n primièr. O vesèm plan en Gasconha, i a un interés per la lenga del parçan, lo gascon del vilatge o del canton o del país gascon ont se tròba lo vilatge. Es aqueste eretatge que lo monde vòl recuperar, ça'm sembla. Cal ajudar aquesta recuperacion en basant lo metòde sul parlar local. Parlar gascon a un provençau es pas çò qui interèssa lo monde, en general. Es pas d'una utilitat considerabla, lo monde se'n contrafòt. Es pas lo problèma de la gent. Es poder tornar parlar la lenga dels vièlhs , la lenga del país, recuperar l'eretatge panat.
Anònim: Bon, se voletz, me va pas tròp mau a jo. Totun, poiram diser çò medish deu gascon. Biarn d'un costat, dab un estandard biarnés deu gascon , dit lenga bearnesa, aranés de l'aute costat, dab un estandard aranés deu gascon dit lenga aranesa, e aulhors, quina lenga gascona? Que jo sapii, los gascons sensu stricto n'escríven generaument pas ni en aranés, ni en bearnés. Cadun a son gascon pròpi. Alavetz, autant de lengas gasconas com de gascons? Lo problèma de l'estandardizacion deu gascon n'ei pas arreglat. E tant qu'aquerò non sia pas arreglat, lo gascon que demorarà per ua gran partida ua lenga teorica, exactament com l'occitan.
Capitar, almenc en parlar de Coni dins las Valadas vòl dire "passar" (coma en castelhan, catalan e gascon)... ça'm par, que torni a gasconejar dejà, qué ;)
Aquerò de non causir sonque fòrmas pan-occitanas qu'ei sajar de bastir ua unitat que non existís cap. Se per contacte entram eths parlars, eth gascon e convergís naturalaments tara rèsta, perfècte... Mès no'm sembla cap plan barrejar-los sonque entà pr'amor d'arténher ua miélhor intercomprenença. Eths parlants qu'an de besonh conéisher çò que parla mès enlà deras lors termièras, e arrés non auriá cap de suprimir era expressivitat de sòn parlar, que'm sembla...
優次 (Yuji); capitar en gascon non vòu pas díser passar.
Que vòu díser entamiar un ahèr, començar un ahèr, hica's a un ahèr ...
En catalan, lo mot n'ei pas frequent, qu'ei sustot balear e locaument valencian. Que'u trobam notat dens l'Alcover-Moll mès non dens lo Gran Diccionari. En Balearas, qu'a un sens qui rapèra lo deu mot lengadocian, enqüèra que dab nuanças:
CAPITAR v.
I. intr.
|| 1. Arribar a maduresa els fruits de la terra (Mall.). Capitar bé: arribar els fruits a bon terme, ben madurs i sense corc. Capitar malament: donar mal resultat els fruits, perdre's la collita totalment o parcialment. Era una terra agraida, que... donava molt així mateix, perque tot ehi capitava bé, Alcover Cont. 507.
|| 2. Arribar a son terme natural, donar el seu resultat una cosa (Mall.); cast. resultar. D'altra modo mes letres no poden ben capitar, doc. a. 1559 (BSAL, iv, 220). Ell també era an aquella jugada... que havia capitat tan malament per ell, Alcover Cont. 578.
II. tr. Contrapassar, passar davant a un altre (Inca, Pòrtol); cast. aventajar. «Na Catalina les capitava a totes».
Fon.: kəpitá (Mall.); kapitáɾ (Benidorm).
Adishatz brave monde,
Tà jo, cada lenga d'òc que deveré hargà's un estandard. N'avem pas briga besonh d'un estandard pan occitan. Entà qué har? Los Gascons tanben qu'ac deverén har, e pas forçadament dab un estandard biarnés, pr'amor lo biarnés n'ei pas briga lo dialècte gascon mei blos e lo parlar de Pau e de l'arribèra qu'ei hèra mensh sabrós qui non pas lo de Salias, d'Aspa o de Varetons. Arron, cada parçan que causiré se vòu o se ne vòu pas har partida d'ua Occitania unificada, d'ua federacion deus país d'òc, o se voleré tot simplament està'se solet tà víver la soa vita pròpia. Mès, quand vei la lenga com ei, e la consciéncia deu monde on n'ei, tot aquò que son pleitejadas boharòcas...
Que botèri lo pè sus ua tapoèira e que me'n tornèri a La Bohèira.
(que boutèri lou pè suz uw tapouèyre e que m'eun tournèri a Le Bouhèyre)
Publica un comentari a l'entrada