dilluns, 28 de maig del 2012

L'expression occitana del jorn: polida coma una jogaira de nyckelharpa

L'expression occitana deu jorn causida peu vòste servidor e qui non trobaratz pas (enqüèra) en nat diccionari qu'ei polida coma una nyckelharpaira. Aurí podut causir d'autas polidas expressions com "con coma un caçaire de dimenjada" o ben "fascista coma un gavach qui pesca lo merluchon dins Ròse una nuèit de plena luna", o ben "frivolet coma un lingüista occitanista", e ben non, uei que serà "polida coma una  nyckelharpaira", e atau que serà. (Tè, que soi a hèr concurréncia dab l'Andriu de Gavaudan).
Explics: lo nyckelharpa, o viòla de claus, qu'ei un instrument tradicionau suedés originau, ua sòrta d'ibrid enter un vriulon e ua sonsaina (viòla d'arròda), l'existéncia deu quau remonta a l'edat miejana. La version modèrna de l'instrument, cromatica, que's pòt hèr servir tà tots los estilles  de musica e qu'ei adara d'usatge quasi universau.

Quauques exemples per l'imatge o meslèu videos que vs'ajudaran a compréner miélher lo men devís en tot saborar musicas de las bonas.



 Emilia Amper (Suèda), aquiu a jogar en China amb lo grop deus Solistas de Trondheim (Norvèja):



 Josefina Paulson (Suèda) qu'ei aquiu a jogar dab  lo son compatriòta David Eriksson dens l'encastre de l'ensemble europèu de nickelharpa "cadence"


 Adara que vam véder Anna Rynefors (Suèda) a tocar la viòla en acompanhar lo son compatriòta bohaire Erik Ask-Upmark  (au säckpipa, cornamusa suedesa). Lo duet qu'a publicat un CD magnific consacrat a la musica tradicionau suedesa (de Dalarna mei que mei, dab cornamusas, harpa e nyckelharpa), titolat Dråm o sia "bordon" en suedés colloquiau, (vej. Amazon o i-tune store)...



'

Non, non son pas totas suècas, las polidas nickelharpairas.
 Brembatz-vos de Bronwyn Bird (USA), qui vedem aquiu a jogar dab lo nickelharpaire suèc  Peter Hedlung dit "Puma".
 

E non podem pas oblidar Eléonore Billy qui a hèit tant tà popularizar l'instrument en França,  dab lo nyckelharpaire d'origina bèlga Didier François (inventor d'ua tecnica navèra  de jòc anti-tendiniti) e lo factor vosgian Jean-Claude Condi.
 

E non, non son pas totas blondas tanpòc, las polidas nickelharpairas. Que n'i a tanben en version moreta, com la magnifica Ana Alcaide (Espanha), aquiu a interpretar quauques aires judeo-espanhòus (de l'ex-impèri otoman) dens la Sinagoga del Tránsito de Toledo.


:

E segur, que i a shens  nickelharpairAs, que i a tanben nickelharpairEs. Mès bon, las qui son polidas com lo jorn que son las nickelharpairAs, per definicion, eh! Doncas, aquò rai.

4 comentaris:

Renaud ha dit...

Mercés plan de vs'i tornar !
Au fèit, que m'èi crompat un banjò, e que comenci de'n har quauques !

Joan de Peiroton ha dit...

Adiu Renaud! Alavetz, per quan aqueth concèrt de banjo?

Renaud ha dit...

Ah... preu concèrt, e'm pensi qu'es un chic lèu unqüèra... Que m'apractiqui pendent 10 ans, e que't tornerèi a díser !

Joan de Peiroton ha dit...

Bon, paciénca e practica que cau!