'Abalut', 'abaluda', 'baluda', deu latin 'voluta', o la question de l'origina deu mot 'abalòt' (cat. 'avalot').

Lo catalan e lo gascon qu'an mots en comun qui son desconeguts en occitan non-gascon. L'un qu'ei lo mot 'abalòt' qui lo catalan gràfia 'avalot'. En gascon, lo mot 'abalòt' que significa: " attroupement, rencontre de deux troupes". En catalan 'avalot'  que significa: '1-1 agitació popular, 1-2 aplec tumultuós 2- esvalot. Se cercam un chic mei enlà, la definicion deu mot esvalot qu'ei cridòria, brogit eixordador.

Coromines que volè har derivar 'avalot' deu vèrbe 'avalotar' (tanben present en gascon; 'abalotà's': se porter en troupe, cf.  Palay) e lo quite vèrbe 'avalotar' deu vèrbe latin 'volutare' format a partir de 'volutus-a' (de 'volvere') (Cf Gaffiot, ved. nòta de Jig en comentari). Aquesta ipotèsi qu'a lo meriti d'explicar la terminason -ot (enquèra que l'obertura vocau /-ɔt/ supausa ua confusion fonetica). Totun la conservacion de la 't' deu vèrbe latin peu mot catalan 'avalotar' que pausa problèma en aquesta ipotèsi. Normaument, qu'am de n'esperar ua d intervocalica, que non ua t (cf. gascon voludar-se, occitan voludar,  voludar autanplan en rosselhonés, deu latin volutare, ved com. JIG).

En ua prumèra analisi, qu'acceptèi l'ipotèsi etimologica de Coromines shens trantalhar. E que prepausèi lo mot gascon 'abalòt' com un prèst deu catalan. Totun, que m'avè escapada l'existéncia deu mot gascon 'abalut', qui a l'origina designava lo cable qui encordava la pèrja au carro (ved. FEW abalut) e qui acabè per designar la quita pèrja. L'origina etimologica d'aqueste mot 'abalut', var. 'abaluda', 'baluda' qu'ei probablament lo mot latin 'voluta' , que non lo vèrbe volutare (cf. gasc. abalutar) pr'amor de la conservacion de la t  deu vèrbe qui suggereish ua derivacion verbau a partir d'abalut, fòrma masculina reconstrusida a partir de baluda, abaluda (la baluda ->l'abaluda ->l'abalut -> abalutar). La constància de la 'a' pretonica comuna aus mot catalan e gascon e non predictibla per l'etimologia com la t d'aquestes mots, e non ua d com esperat se lo vèrbe catalan avalotar derivèsse de volutare, qu'an de nse'n har perpensar.  Que podem perfèitament acceptar que lo quite mot abalòt derive de abalut. N'avem un exemple de deriva semblanta dab 'caishalòt'' dont la fòrma atestada mei anciana èra 'caishalut' (qu'ei a díser provedit de caishaus, caracteristica qui diferéncia lo caverat de las autas baléias). caishalut -> caishalòt.

Dongas, que prepausam ua ipotèsi alternativa a la de Coromines: 'abalòt' que representaré ua fòrma de 'abalut', lo quau representa ua fòrma masculinazada d''abaluda', varianta de 'baluda', deu latin 'voluta'. Abalotar qu'ei un derivat verbau de abalòt. Abalut n'existeish pas en catalan, per contra avalot que i ei plan. La caracteristica de la 'a' pretonica com la t intervocalica deu vèrbe avalotar que suggereishen avalot que deriva d'abalut. Abalòt, avalot: qu'ei evident que s'ageish deu medish mot en gascon com en catalan. Que i arretrobam aquesta nocion d'aplec, de horrèr comuna a las duas lengas, totun lo mot catalan que s'a prenguda ua significacion de susmauta, de batahòri qui n'existeish pas a la definicion deu mot gascon segon Palay. Per contra, en gascon, aquesta nocion de susmauta  e de batahòri que's tròba a la definicion deus mots 'arbaròt' e 'arbarotar'  d'etimologia incèrta (cf. espanhòu alboroto, antig. alborote, alborotar; l'anciana terminason -ote que suggereish hòrtament un prèst gascon en espanhòu, mei probablament que non l'arrevèrs).  Lo sens generau, etimologic- de l'etimon d' abalut, abalòt qu'ei  enrotlat',  'tornejat' e, per extension, 'aplegat', 'amassat', que sia aplicat entà un cable qui entorneja ua pèrcha tà fixar-la au carro o aplicat entà gents aplegant-se entà formar horrèr. La mutacion 'abalut' -> 'abalòt' (suu modèle caishalut- caishalòt) n'ei pas impossibla, permetent atau ua deriva o especializacion semantica: aplec de gent, horrèra. La confusion semantica de avalot (abalòt) dab arbaròt (esp. alboroto) qu'ei evidenta en catalan. La question qu'a de's pausar se s'ageish reaument d'ua confusion o se lo vèrbe gascon arbarotar n'ei pas simplament un derivat o varianta allelica d' abalotar emplegant la particula prostetica gascona frequentativa ar-.  N'ei pas briga impossible.

Dongas entà resumir qu'imaginam las seguidas etimologicas:

Latin voluta -> gasc. (la) baluda -> gasc. (l') abaluda (s.f.) -> gascon abalut (s.m.) -> gascon abalutar

Gasc abalut -> gasc e cat. abalòt , avalot -> gasc e cat abalotar, avalotar

Cat avalotar -> cat esvalotar -> esvalot

Gascon abalotar -> Gascon arbarotar (var. + part. prost. ar-)  -> Gascon arbaròt (Mont., segon Palay)

Gascon arbaròt -> Esp. alborote (antig.) -> Esp alborotar -> Esp. alboroto



(Corregit lo 29 de deceme de 2017)