Bona resolucion: l'acòrd deu participi passat dab aver

Puishqu'èm en temps de bona resolucion de cap d'an, la qu'èi prenguda qu'ei de repassar l'acòrd deu participi passat dab l'auxiliar aver en gascon...e d'aplicar las règlas, segur.
Avem la causida per las gramaticas bearnesas o gasconas, la qu'utilizi qu'ei la gramatica de l'occitan gascon contemporanèu escriuta per Romieu e Bianchi. A l'avantatge d'èster hèra complèta e redigida sonque en occitan gascon contemporanèu. "Occitan gascon contemporanèu", qu'ei una manièra de gramatician per díser "gascon," qué. A sonque dus defèctes, aquesta gramatica. Coma defècte mei gran, la partida consacrada a l'aranés que contien pècas e que hè pietat. Urosament qu'avem l'auta gramatica indispensabla, la gramatica aranesa d'Aitor Carrera. L'aute defècte de la gramatica gascona qu'ei l'indèx de fin d'òbra. Que'u tròbi complicat, pas tostemp logic e limit bordelic. Mas aquò n'empacha pas qu'aqueth libe e sia ua referéncia indispensabla e que'u consulti guaireben tot dia.
Doncas, aquiu qu'avetz las règlas de l'acòrd deu participi passat emplegat dab lo vèrbe aver, d'apréner de cap. Son diferentas de las deu francés e de l'espanhòl.

En gascon, qu’ei corrècte, enqüèra que non obligatòri, d’acordar lo participi passat dab lo complement d’objècte dirècte plaçat après lo participi. Los dus exemples qui segueishen que son de citacions de Miquèu de Camelat e que son tirats de la "gramatica de l'occitan gascon contemporanèu".

Bé n’avè horadats pantalons…
Quan aví hèita quauque escapada…

Aquiu, lo participi passat qu'a prengut ua valor d'adjectiu.

Lo participi passat que s’acòrda dab lo complement d’objècte plaçat abans lo participi lhevat lo cas que lo complement i ei invariable – pronom relatiu qui, pronom adverbiau ne, non precedit per un pronom anaforic de la tresau persona o un indefinit. Los exemples qui segueishen que son tirats de la gramatica dejà citada.

Quinas pomas t’as crompadas ?
Que las èi encontradas au mercat
Nos an arcastats de non pas aver acabat lo tribalh.


Mès :

Ne’s minjarà pas totas las pomas qui s’a crompat
E t’as crompat pomas ? Òc, que n’èi crompat.


Si lo pronom relatiu ei precedit per un pronom anaforic de la tresau persona o un indefinit, l’acòrd que’s pòt hèr mès n’ei pas obligatòri:

Que cantaràs las qui as après / las qui as apresas
Preni la qu’èi causit / la qu’èi causida


Bona aplicacion de las règlas per 2009 !!!