dimecres, 7 de juliol del 2010

Lo clarin




Lo clarin qu'ei un petit instrument d'espiula dobla tipic deus Pirenèus gascons, enqüèra jogat au sègle passat en la partida centrau e orientau (Bigòrra, Quate Vaths, Comenge). Que s'assembla fòrça a la txanbela soletana, en realitat, txanbela e clarin que son practicament lo medish instrument. Qu'ei mes petit que las dolçainas navarresa e aragonesa, enqüèra que la tessitura deu clarin n'ei pas diferenta de la de la dolçaina.

Lo clarin qu'èra extint com instrument, mès los esfòrç deus etnomusicològs e deus fabricants qu'an permetut de l'arreviscolar en bèth copiar los specimèns conservats en musèus o trobats aciu o acerà. Lo prumèr qui s'i interessè, ce'm sembla, qu'estó Marcel Gastellu-Etchegorry, hilh deu çanrèr Jean-Baptiste, alias Jan deu Sabalòt, escrivan biarnés d'origina basca e d'expression gascona e qui lo vòste servidor e venera particularament.
Com las gralhas catalanas e las autas dolçainas espanhòlas en generau, e au contra de tots los autes auboés tradicionaus de l'Estat Francés, lo clarin gascon qu'a un horat d'octava au devath.
Qu'ei mauaisit de parlar deu clarin gascon shens referí's au "pihet" de la gaita de boto aragonesa tanben anomenat "el/o clarín". Que sembla lo clarin gascon que sia en realitat ua adaptacion shens "sac" deu "clarin" de la gaita de boto, com la bombarda bretona ac ei per arrepòrt au biniou kozh.


Aqueth clarin de la fòto ací-haut qu'estó fabricat per Pierre Rouch (Herran, 31). Dens la video qui segueish, que vedem au Pierre a tocar la gaita de boto acompanhat per Robert Matta au clarin (fabricat peu Pierre).



E dens la video qui segueish, Pierre e Robert que jògan deu clarin en duo.


2 comentaris:

Asier G. ha dit...

no tinc temps per leger tot el que tu has escrit!
A mi m'agrada molt la sonoritat arcaica de la txanbela.
El 23 de juliol vaig a Boltaña, a la feria artisanal d'instruments, on hi haurá clarins també.

(t'escric en català perque el meu gascó es molt pobre ara mateix, però vull millorar-ho!)

Que soi tornat de l'Escòssia, veritablement!

Anònim ha dit...

E la clau a costat del clarin?