Que i a enigmas qui non
son pas prèstas d’estar resolvudas e qui
divideishen los expèrts. En maine de la « protoeuscarologia » que n’i
son hèras. Quin(s )tipe(s) de lengatge e parlavan los Caristii e los Verduli, davancèrs respectius deus Biscains e deus Guipuscoans : (proto-)basco o
indoeuropèu ? E quin lengatge èra parlat peus davancèrs deus bascos deu nòrd e deus gascons deu sud-oèst : los Tarbelli o Tarbèths d’Aquitània ? La
vertat qu’ei n'ac sabem pas.
Que i a mei d'ua escòla : que i a la de los qui pensan los Tarbèths qu'èran cèltas e qui explican lo mot peu celtic (dilhèu de taruos : lo taure) . D'auts que pensan qu’èran bascos e qu’ explican lo mot peu basco (dilhèu
d’arbel : pèira negra). En tot cas, que podem explicar lo mot
Aquitània peu nom latin deu capdulh deus Tarbèths : Aquis (uei Dacs). Que supausam los Tarbèths qu’aplegavan quate nacions (tarbelli quatuorsignani
segon Plini) e lo bascològue Hector Iglesias que i ved l’origina de las quate varietats deu basco d’Iparralde. Que supausa los Tarbèths qu’èran (proto-)bascos e
los Caristii e Verduli qu’èran indoeuropèus dont los hilhs e seràn basconizats (edit: "vascongados" en castelhan, cf. los comentaris) a ua epòca tardiva,
istorica.
Que trobaratz lo son article en clicar aquiu. Que l'èi trobat hòrt plan documentat e interessant.