En un editoriau recent de la Setmana, l'Andriu de Gavaudan qu'ataca los blogaires d'expression occitana en tot exprimir lo hèit que la lengua que i trobam, dens los blògs occitans, n'ei pas tostemp ben corrècta.
Qu'a tòrt e qu'a rason.
Qu'a tòrt d'atacar los blogaires, pr'amor un blòg viu - n'ac son pas tots- qu'ei ua pròva de la vitalitat de la lengua. Bloguejar en occitan qu'ei un acte de militantisme qui s'amerita l'arrespècte. N'ei segur pas tà atirar lo nombre mei gran de lectors que lo blogaire e causeish d'ac hèr en occitan. Ac hasosse en francés, o mei enqüèra en anglés o en espanhòl, qu'auré la satisfaccion d'aver hèra mei lectors e, doncas probable, mei comentaris, çò qui demòra, de manièra conscienta o pas, la tòca principau deu blogaire normau.
Quan e comencèi aqueth blòg, mens de dus ans a, lo nombre de blogaires occitans que's comptava suus dits d'ua sola man. O d'ua mietat de man. Ara, la lista que comença d'èster significativa, en guaireben totas las varietats occitanas, çò qui hè gòi. Hèr servir la lengua pertot qu'ei de la responsabilitat abans tot deus Occitans medeishes, e aucupar l'espaci de la tèla que's pòt hèr sense aver de demandar cap d'autorizacion a qui que sia, l'espaci i ei libre e infinit. Alavetz, qu'ei simple: mei blògs en occitan, mei viva la lengua. E de blògs en occitan, au dia de uei, non n'avem pas a bastanças. Non cau doncas pas descoratjar las bonas volontats.
L'Andriu qu'a totun arrason quan e critica la lengua deus blogaires. Un nombre creishent de blogaires que son de neo-locutors, mei sovent de joens - qui n'an pas vergonha d'utilizar la lengua mès qui non son pas tostemp ad aise dab era. E ne coneishi un arramat qui serén ben temptats de començar un blòg en occitan mès qui n'ac gausan pas hèr pr'amor qu'an un nivèu de practica insuficient. Que hè dòu pr'amor que mantier un blòg tot dia o quasi qu'ei un exercici deus excellents tà melhorà's e, fin finau, los blògs que contribueishen tà recuperar la lengua.
Nosautes blogaires n'èm pas tròp ajudats en matièra linguistica, enqüèra que ja siam en 2009. Los correctors que son rars, non foncionan pas suu mac, e aqueth blòg qu'ei escriut dab un mac, que son sonque ortografics e pas gramaticaus, e mei sovent reservats tau lengadocian. Tà nosautes, pas arren o guaire. E, segur, la nòsta lengua ne pateish. Los tanhents de la lengua qu'an ua responsabilitat pesuga en aquera manca. Alavetz, que'm permeteratz de suggerir ua operacion "un pairin tà un blogaire". D'ua banda qu'avem los qui vòlen escríver en occitan mès que non son pas enqüèra tròp ad aise dab la lengua, e de l'auta qu'avem los tanhents de la lengua. Que seré plan que los segonds ajudèssen los prumèrs en corregir los sons tèxtes en tot respectar las ideas e la varietat emplegada. Corregir vòu plan díser corregir l'occitan originau deu tèxte e non pas virar. Que'm sembla qu'atau, au cap d'un an de correccions, haut o baish, lo blogaire se'n deuré sortir plan coma cau tot solet. E la lengua que'n sortiré mei viva.
10 comentaris:
d'acòrdi amb tu! (un còp fa pas puta...)
Adiu,
as rason sus lo niveu de lenga e sus la qualitat (la debuta d'aqueu bilhet), tenir un blòg es un act de vitalitat de la lenga.
Sus l'operacion "parain d'un blogair" sabe pas. L'eideia es de las bonas, segur, mas quo es un vertadier trabalh, subretot per lo corrector d'un autre dialèct.
Io vese ben emb los cors (lengadòc) dau Collegi, mon pròf 'resta pas de bifar las errors (formulas lemosina, pas d'articla aquí...) mas quo es normau dins lo cadre daus cors. Lo vese tanben emb lo Jacmes, que mai d'una vetz torne reprendre dins sos comentaris las fautas.
Es important d'escriure l'occitan coma cal. Es una question de dignitat lingüistica.
De mai, las règlas son e son tanben perfectiblas, totas las règlas... quitament aquelas qu'existísson pas encara ! Puèi aprèp la nòrma de l'IEO e del Felibrige son de seguir dins la mesura que son la realitat lingüistica del terrenh, causa que fauta a còps.
Puèi cal pas oblidar que escrivem per una zòna espandida qu'es la planèta, per simplament un parçan estequit, e ric ça que la, d'un espaci dialectal.
Darrièra remarca, se l'universitat e mantunes professors, donavan mai sovent l'exemple en emplegar l'occitan dins sa comunicacion o dins los corses, benlèu que los estudiants saurián melhor mestrezar l'escrich de la lenga...De mai, es aquí la transmission qu'es questionada, sobretot dins las familhas. Mas a còps los professors semblan pas èstre de la familha occitana quand ensenhan... mas puslèu de la familha francesa.
Joan, com a blocaire català, només dic que quan escrius en català, l'escrius correctament, i gairebé no fas faltes d'ortografia.
Pel que fa als que escrius en llenguadocià, jo no sóc qui per dir si l'escriviu bé o malament, perquè en sóc un profà.
Quant a allò que critica el senyor Andreu de Gavaldà (en Català es diu així), només dic que mereixeu que es reconegui la vostra tasca de convertir l'occità en una llengua viva, i que es faci conèixer a la resta del món, ja que a la mateixa França, el país dels drets i de les llibertats, va quedar prohibit el seu ensenyament. Pertant, penso que es tracta d'un acte d'hipocresia el fet de dir que no escriviu bé l'occità.
Tanmateix, també penso que el Sr. Andreu de Gavaldà té la seva part de raó. És necessari que quedin clares les normes gramaticals del llenguadocià o del gascó, tal com es va fer amb el català (i, ho sento, però això ho va iniciar Pompeu Fabra i l'Institut d'Estudis Catalans), per a fomentar la seva comprensió i difusió. Però sense menysprear la vostra tasca de difusió popular de l'occità, ja que sense les vostres aportacions, l'occità no seria una llengua viva i molt més encara al seu territori originari.
Això sí, no heu de deixar de ser rigorosos en el compliment de les normes gramaticals occitanes, ja que amb el compliment d'aquestes normes es fa més fàcil la lectura i l'escriptura de la llengua.
A Castella amb el castellà, va ocórrer al Renaixement i va haver de ser Antonio de Nebrija amb el seu "escribo como hablo", qui va fer aquest estudi i va publicar la seva gramàtica, i vés per on que mig món parla castellà.
i jo que estic intentant escriure català per aprendre la cultura i costums del país, no se'm permet fer això per al meu propi plaer?
Molt bé Merike, pels que no som lingüistes, ni malauradament hem tingut la oportunitat de que ens ensenyint el català, el francès o qualsevulla altre llengua, el fet de
assajarla seva escriptura, ens dona l'autoritat moral i totes les disculpes per escriure "tal com raja"...
Mela: i a quauquarren que va pas, madamisela ???? :D
JP: a ben cal trapar un pairin que s'exprima en la meteissa varietat occitana que lo blogaire, val miélher.
Jacme: as rason, segur.
Blas Jesús: el que necessitem són
eines de correcció per ajudar-nos a evitar les faltes en tipar el text, i no sols d'ortografia sinó també de gramàtica...Aquestes eines existeixen pel llenguadocià e l'aranés, però no per les altres varietats occitanes, en tot cas no pel gascó d'aquest blog. A més, no funcionen amb una mac, em sembla.
"a ben cal trapar un pairin que s'exprima en la meteissa varietat occitana "
^^ aquò es impossible ende jo ( pas nat blogaire armanhaqués en dehòra de jo peu moment), lavetz contunherèi d'escríver en tot hèr decas a cada frasa ... e n'avèm pas d'estar vergonhós de non pas plan escríver, pr'amor qu'èm nosauts que hèm víver la lenga suu net ;)
Parpalhon: n'ei pas vertat qu' i aja pas nat blogaire armanhaqués.
1-lo Tederic de Gasconha.com , enqüèra que son gascon e girondineje drin a còps pr'amor que viscó a Bordèu durant mantuas annadas, que coneish hèra plan lo gascon armanhaqués que teng de la soa mair qu'ei d'acerà
2- Es pas tanpòc vertat que hès pècas a cada frasa, ne hès de mens en mens, òsca!!!
Mès qu'as rason, que hèm víver la lenga suu net e d'aquerò b'èm plan contents!!!.
adiu,
Ath Andriu de Gavaudan non l'i agrada pas la lenga deths blogaires, mes sustot eth contiengut.
Tots eths blogs non son pas tots interessants com eth tué. Mes que pensi que hen viver era nosta lenga pro malauta.
Publica un comentari a l'entrada