Aquiu qu'avetz las letras d'ua cançon recuelhuda a Passatge (Pasaia) en 1950. Que vse'n prepausi ua arrevirada.
Prumèr qu'avetz lo tèxt originau en creaule gasco-basco-espanhòu:
Aitona Ixidro
Elusu belt tort
Que contentico estagua
Pixa tasunlo
Aita arotza
Que le ville bortsou
Para que se dorma
Le niñ con vou
Le niñ ploraue
San José le dit
Aguinta chinet pisque
Que le ville granit
Arrevirada literau: :
Pair Gran Isidòr
Espinós, lèd tòrt,
Quin contentet qu'èra
(De) pujar tà casa deu
Pair Hustèr
Que’u voi breçar
Tà que s’endromesca
Lo nen quan vou
Lo nen plorava
Sent Jausep que'u ditz
Aguantatz nenet un pòc
Que vos voi (en)grandit.
Mots bascos:
Aitona Ixidro Elusu
Aitona= Pairin, Pair Gran;
Ixidro= Isidòr
Elusu, nom basco, variant de Elosu = Espinós
Belt(z): negre, lèd
Aitona Ixidro Elusu qu’èra probablament un « Jan Croquet » basco.
Aita arotza : pair hustèr (Sent Jausèp)
Mots gascons guipuscoans:
En gascon guipuscoan deu sègle 20, u qu’èra prononciada i, j qu’èra prononciada com la x basca o la ch francesa.
Pixa (pishà) = pujar (que non pishar!)
Ta sun lo Aita Arotza = 2 possibilitats
1- tà çò'n loA.A. tà casa d'en "lo pair hustèr" (Sent Jausèp). Cf. en catalan a can "loAA"
2- tà son "loAA" qu'ei a díser tà son pair hustèr
Ville = vulhe o sia voi (gascon maritim: vui, cat. vull) Ville per “quiero” qu’ei confirmat per Múgica (1923).
Estagua: imperfeit deu vèrb estar 2 (estau, estàs, està, estam, estatz, estàn), aquiu pres dab lo sens de l’espanhòu estar, en gascon normau: èra. Notatz estagua (de estaua) e non estava/estaba.
Pisque: un pòc (deu basco pixca: id.). En gascon maritime, la e e la a atòna finau que’s pronóncian parièr, neutra, mès obèrta que la e de je en francés, un pòc com lo grop eu de peur, heure etc. Ploraue = ploraua.
Chinet: diminutiu de chin (chin, chinet que son plan deu gascon generau : nen, nenet)
Granit: grandit. Granit qu'ei la fòrma plan gascona.
Bortsou: En gascon berçòu qu'ei un variant de breç (cf. en catalan bressol), aquiu pres com a vèrb (basconisme) : breçar. En gascon maritim, la e atòna de berçòu qu'ei prononciada com la a e com la e atòna finau, qu'ei a díser com lo grop eu de peur, heure en francés, o sia de man(i)èra imprononçabla peus bascos guipuscoans e peus espanhòus en generau.
La simplificacion tz > t qu'ei correnta en gascon. Aquiu qu'avem belt(z) e dit(z).
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada