dimecres, 8 de juny del 2011

Inchas (Espiulas) de boha.

Duas règlas de seguir.
La prumèra qu'ei de non pas jamès enfrénher: quan ua incha soa plan, non sajes pas jamès de modificar-la ni de tocar-la (lhevat tà afinar l'instrument, plan segur), quin que'n sia l'aspècte.
La segona: se la gana e't gaha de modificar ua incha tà sajar d'amelhorar-la, vau més que sages de'n fabricar uas de las navas e de deishar las modificacions de l'existenta a un professionau.
Doncas, tà apatzar la mea frustracion, qu'èi decidit de hicar-m'i, a sajar de fabricà'm inchas simplas.
Olle Gällmo qu'explica n'ei pas complicat de fabricar ua cornamusa suèca, levadas las inchas. Lo "challenge" vertadèr, ce ditz lo mèste de la säckpipa, qu'ei de hèr inchas de las bonas. Las inchas de säckpipa non son guaire diferentas de las de la boha, en tot cas la tecnica de fabricacion qu'ei la medisha, sonque las mesuras deu tròç de canya e de la lengüeta pòden variar, plan segur.

Doncas qu'èi dus documents tà m'ajudar: lo petit obratge de Bernard Desblancs sus las inchas simplas, editat peu Conservatòri Occitan, e l'excellent sit d'Olle Gällmo sus la säckpipa.

Dab inchas ben talhadas a partir de tròç de canha (Arundo donax), Olle que pòt guanhar ua nota aguda mes, sonqu'en auçar la pression deu sac. N'avem un exemple en la segonda partida d'aqueth aire (a 0:58, 0:59, e enqüera a 1:10-1:11).
.

Un avantatge de la säckpipa per arrepòrt a la boha vien de las cometas talhadas tà alotjar los dits, qui permeten d'i hicar dus horats de jòc en lòc d'un tà un medish dit, atau qu'ei possible de jogar los miei-tons de manèra mes hidabla. Los "pihets" de la fòto a l'esquèrra que son de säckpipas en la e en sol, respectivaments, hèits per Alban Faust (foto tirada deu sit d'Olle Gällmo). Un aute avantatge de la säckpipa qu'ei l'amplitud deu jòc, qui pòt cobrir ua octava e mieia versus sonque ua octava tà la boha.

L'avantatge de la boha per arrrepòrt a la säckpipa qu'ei de poder hèr variar la nòta deu "bordon" durant la melodia.