diumenge, 28 de juliol del 2019

E quin cau díser: Galas o Galles (anglés: Wales)? Gualas per jo.

Lo diccionari PN qu'ei clar: Wales en anglés, Pays de Galles en francés, que's ditz Galas en gascon, atau egau com en occitan. Dongas, la missa que sembla dita. Totun, non, que s'i està enqüèra un problèma. Los Aranés de l'Acadèmia Aranesa ne son pas d'acòrd, eths qu'escriven en aranés Galles, dab duas "l" com en catalan  Alavetz, qui a rason?

Estossi jo encargat de la normativizacion, qu'averí prepausat non Galas ni Galles mès Guales  pr'amor en gascon lo son etimologic de la w germanica /w/ qu'ei regularament conservat, en règla plan generau. Aqueste /w/ que va eventuaument precedit d'un /g/ meilèu flaquet, dongas /w/ (mei espandit, ce'm sembla; en tot cas plan confòrme a l'etimologia) o /gw/.  En gascon guarir, guardar que 's pronóncia mei normaument /wa'ri/, /war'da/ en conformitat dab l'etimologia germanica.  La prononciacion purament /g/ qu'ei ua mòda  d'originas occitana e francesa, enqüèra que vaduda pro comuna en gascon. Mès com ne soi pas jo encargat de qué que sia, que contunharèi d'emplegar la fòrma occitano-gascona "Galas" , reservant Galles entau men devís en aranés.

Enfin, que i trobam aquiu ua hont inutila de desacòrd ortografic. Qu'ei comprensible que lo mot aranés e's posca acabar dab -es en plaça de -as, totun la geminacion de la l que i hè desòrdre per arrepòrt à la nòrma generau. Ahar de corregir: o adoptar la geminacion tau mot deu gascon generau o suprimir la geminacion tau mot aranés, que caleré causir e aplicar la decision, ce'm sembla. Bon, qu'ac disi com a usatgèr de la lenga, pas sonque.

EDIT Malaja, que m'enganèi! Lo Jan-Ives (JIG) que m'ac avisè justament en un comentari senat com a l'acostumada  (vediatz los comentaris a la fin). Non, lo diccionari PN n'ei pas tan clar. Jo n'avèvi pas consultat sonque la lista de noms pròpis on i ei en efèit  "Galas'. Totun a la lista generau deus mots d'aqueste diccionari PN, que i ei Gualés (abitant deu país de Gualas). Lo Jan-Ives que prepausa dongas d'acceptar Galas e Gualas o sia G(u)alas. Que soi d'acòrd dab eth. Los qui emplegam la fòrma guarir (e non garir) , per exemple, que poirém díser Gualas com ac indica PN a la soa lista generau. Qu'ei lo men cas, com a la majoritat deus parlars gascons. Dongas que serà G(u)alas la responsa e precisament Gualas per jo, decision possiblament transitòria en demorar un futur e hòrt ipotetic acòrd uniformizaire gascon, Aranés inclús, acòrd qui jo arrespectarèi alavetz enlà, de segur. Peu moment, dongas, que serà  "(lo País de ) Gualas". Coneguda causa sia.

2 comentaris:

Anònim ha dit...

Mes un còp mei, que i a un haish de mots gascons qui an g- o gu- segon los parçans: g(u)ardar, g(u)anhar, etc. E donc que poirem perfèitament aver lo doblon G(u)alas.
De notar que l’AK/LZ, incoerent com soventassas, qu’a “País de Galas” en la seccion noms pròpis, mes a l’entrada “gallois” que da:

gallois,e adj.|n. (du pays de Galles) gualés,-esa. ∫ n. (langue) gualés.
◊ le pays de Galles : lo país de Gualas.

Tà çò de l’unitat panoccitana, lo compòrtament deus estandardistas en d’autes lòcs de “debat” qu’a acabat de’m convéncer que, entà jo, l’unitat panoccitana be pòt anar véder a la vinha se m’i tròba.

Amistats
JIG

Joan de Peiroton ha dit...

Adiu JiG! Qu'as rason un còp de mei. Que'm semblava plan que l'avèvi vista, la fòrma Gualas au PN mes en cercar a la lista de noms pròpis, en efèit, n'i èra pas sonque Galas. Gualas (o quitament Guales cf. Gales en esp. e it.) que m'aniré plan. G(u)alas, per qué non!!!