divendres, 5 de juliol del 2019

Otaria e academia

Dab los mots otaria e academia qu'avem ua auta hont de conflicte lingüistic.pertocant concrètament l'accentuacion d'aquestes dus mots.



1- Otaria
Per Noste que causí la fòrma otari (s.m.), aquesta causida n'estó pas represa peu Tot en Gascon qui la substituí per otaria qui trobam tanben au diccionari de gascon tolosan de N. Rei-Bethvéder. En occitan,  D.Sumien, opinaire au Jornalet, que pleiteja entà adoptar l'accentuacion otària qui ei la deu mot en espanhòu, en portugués, en catalan etc. Totun, tant lo diccionari basic deu Congrès com lo de l'Academia Occitana que s'estiman mei de causir l'accentuacion otaria en plaça de otària. L'atestacion deu mot , de quina fòrma que sia, n'ei pas au diccionari de l'Institut d'Estudis Aranesi, dongas los Aranés no'nse pòden pas ajudar a decidir aquiu. Lo mot ne hè pas tanpòc partida deu lèxic de 12.000 mots deu "Dicciounari francés-parlàs biarnés e gascoûns" de L.-M. Braun-Darrigand.

Peu moment, "otaria"( EGF outarìe)  qu'ei la fòrma qui hè lo consensus mei larg: Tot en Gascon, lo Congrès Permanent e l'Academia Occitana que son tots d'acòrd enter si per "otaria" e non pas "*otària". Que vederam plan si, en un futur pas tròp luenhèc, D. Sumien e serà capable de convéncer aus sons collègas academicians e congressistas d'abandonar aquesta fòrma e d'adoptar la fòrma otària, pròishe de la causida a "otari" de Per Noste ! Personaument, que'n dobti. En efèit, davant lo consensus mei larg, quasi generau,  las rasons entà cambiar l'accentuacion deu mot normat otaria que son hòrt fèblas. En realitat, lo mot otaria n'ei pas sonque ua adaptacion deu mot francés otarie, un neologisme deu sègle 19 qui devem a M. Péron (1810). Otaria qu'ei un gallicisme d'ahur grèc, cèrtas, totun plan francés. Quitament en grèc, lo mot otaria entà designer la fòca dab aurelhas qu'a l'accentuacion deu mot eretada deu mot francés otarie, com en occitan. Autant de rasons de las bonas entà conservar la causida 'otaria",  ce'm sembla.

2- Academia
Aquiu enqüèra qu'avem un dobte semblant: academia (sic segon Per Noste e lo Tot en Gascon, après Palay "academìe", cf. l'academia gascona de Baiona e "l'Academia Occitana") o acadèmia (sic segon l'Institut d'Estudis Aranesi- Acadèmia Aranesa dera Lengua Occitana e lo  Congrès Permanent de la Lenga Occitana). Com i a dobte, jo que m'estimi mei de seguir los mens diccionaris PN e lo Tot en Gascon quan m'exprimeishi en gascon (totun non en aranés) en atendant que lo dobte sia levat de manèira consensuau. Qu'espèri que sia rapidament lo cas.