diumenge, 28 de març del 2021

Com, comet (abeurader; tòs; cuba deu batanar) : un mot celtic en gascon.

 Lo mot gascon  "coma" (s.f. 1- sòrta de vath; depression geologica propícia au peisheder  2- estiva d'altitud pròishe deus cims, shens perider)  que vien deu mot latin "cumba" (sòrta de vath). Aqueste mot latin qu’ei un empront au gallés *cumba (idem), deu proto-celtic *cumb -os/-a qui significava a l’origina cau-cava, concau-concava, cavat-cavada (cf. Celtic Lexikon, Univ. of Wales). Lo mot que serviva en celtic tà designar ua traca de vath,  totun shens qu'ua vath.  De manèira notadera, a mei de « coma », lo  gascon qu’a manlhevada la forma masculina deu mot celtic : "com" (s.m. < *cumbos). Que designa locaument un abeurader (fr. abreuvoir), d'autescòps obtienut en cavant lo tronc d’un arbo.  "Com" o "comet" que sap designar un tòs tanben, en generau de pèira (fr. auge de pierre) (cf. dic. aranés, I.E.A). Lo mot "comet" qu'ei sabut en biarnés tanben, que i designa la cuba deu batanar (cuve à foulon).   Qu’arretrobam lo noste mot en breton : "komm", dab las medishas significacions qu’en gascon : « auge , abreuvoir, cuve à foulon...» (ved. aquiu e acerà). Lo mot n’existeish pas en occitan (non-gascon) sauv a las termièras deu maine gascon ; en francés, tanpòc. Lo mot "cóm" qu'ei emplegat locaument en catalan de Catalonha tà díser "tòs" (fr. auge), qu'ei probablament un legat lingüistic deus paisans gascons de la Catalonha d'autescòps.   Aquiu qu’avem un aute beròi exemple d’un mot celtic en gascon, absent deus lexics deu francés e deu provençau.