Au pòst passat, que vedom lo mot "bòme", var. "bome", qui significa carrat, arrelha (fr. soc de la charrue). Qu'emitèi l'ipotèsi de tribalh de qué lo mot gascon "bòme" èra cognat deu mot breton "bomm, boem", la significacion deu mot breton estant un chic diferent, totun aparentat: "sillon relevé provoqué par le soc de la charrue". En breton, lo bòme que's ditz souc'h, cognat deu noste mot soc (arrega, celtic succo, reca). La rason d'aquesta recèrca entau mot bòme: que m'avisèi d'un problèma pausat per l'etimon generaument acceptat "vōmer" de cara au derivat vomet, problèma lèu confirmat per l'existéncia deu mot trobadorenc vomier (vomièr) e per las fòrmas biarnesas vòmen e vómen. Aquestas fòrmas que' m mièn tà espudir vōmer e prepausar sia bomĭnem (deu celtic *bomis, latinizat) sia vomĭnem (deu latin vōmis, declinason non classica). L'examen de las fòrmas aragonesas que m'incitè a la fèita fin a preferir vominem (pista latina), compatibla dab totas las formas atestadas, gasconas com aragonesas. Un problèma resolvut e un mot tirat de la lista deus celtismes en gascon.
Uei que m'interèssi a un aute etimon celtic "*bunno-" qui significa "butòr" (l'ausèth : Butaurus stellaris). Lo gascon qu'a conservat aqueste etimon celtic dab lo mot bom deu gascon septentrionau (= butòr), cf. lexique du gascon de la Teste de Buch, P. Moureau, aquiu ). Lo mot gascon qu'ei cognat deu mot gualés bwm (id.), tots dus derivats de *bunno-. L'etimon qu'a subervivut en breton contemporanèu com a compausant d'un mot-sintagma qui designa lo quiti butòr: bongorz, qu'ei a díser lit. en gasc. "butòr (d') arrau"; lit. en fr. "butor (du) roseau. L'irlandés qu'a eretat aqueste etimon *bunno devath ua fòrma afixada dab -āno-, protocelt. *bunnāno -> irl. bonnán (gasc. butòr).
En celtic, lo doblon *bunno- vs *bunnāno- que rapèra d'autes doblons celtics de formacion similara com *cauo - vs *cauān(n)o (gasc. caús, guè(h)us, ga(h)ús vs fr. chat-huant, gasc. cavan) e *casso- vs cassāno- (cf. gasc. casse, casso < *casso- vs fr. chêne < cassāno ).
L'etimologia deu mot *bunno n'ei pas clara e que seré shens correspondéncia indoeuropèa segon R. Matasović qui postula un manlhèu non-indoeuropèu en proto-celtic (cf. Etym Dic of Proto-Celtic). Jo ne soi pas d'acòrd dab lo mèste. Que'm pensi *bunno- que representa ua fòrma de *budno qui significa "(lo) qui alèrta, qui avisa, qui desvelha" (R. Matasović, op. cit.), lo mot entà designar l'ausèth que'n deriva morfologicament per assimilacion expressiva. *Budno qu'ei indoeuropéu shens nada sòrta de dobte. Lo mot "*bunno" que hè alusion au crit grave e pregon de l'ausèth qui evòca lo son deu còrn qui soa l'alèrta.
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada