La dusau edicion deu Tot En Gascon

Amics, uei que'm hè gai de partatjar dab vosauts aquera notícia: la dusau edicion deu diccionari Tot en Gascon qu'ei sortida aqueste estiu! Que l'arreceboi quauques dias a, mercés au son autor, lo letrat e escrivan landés Pèir Morà. Que l'arremercii per aqueth beròi present! E que'us arremercii a tots los qui an crompada la prumèra edicion. Qu'ei lo succés inesperat d'aqueth obratge autanplan com lo desir d'amelhorança de part de l'autor qui an permés l'espelida d'aquera navèra tièra. La publicacion d'aqueth diccionari, escriut sancèrament en  gascon, que s'ei hèita  shens nada subvencion, qu'ac cau soslinhar. A l'evidéncia, lo public gasconofòne, o interessat peu gascon, qu'èra a l'espèra d'un obratge d'aqueth escantilh.
Pèir Mòra qu'a hèita ua òbra mei qu'utila tà la vitalitat de la lenga nosta.
Hargar un diccionari n'ei pas ua tasca aisida. Aquò que demanda un tribalh dessenseat, encaborrit,  ua motivacion shens deca, dab, a la hèita fin, nada esperança d'ua arreconeishença quina que sia, senon sonque criticas e mei criticas. Hens un diccionari, que son los mots qui lugrejan, que non los autors.

D'aulhors, pocs lingüistas que s'i son hicats. E que'n coneishi qui critican los nostes lexicografes en tot exprimir lo degrèu qui'us causa lo hèit qu'aqueths e son amators e non pas lingüistas diplomats de l'Universitat. Segur, amators qu'èran P. Guilhemjoan, M. Grosclaude e G. Narioo, quan e harguèn lo diccionari francés-gascon, pareishut en 2003, seguit d'ua version corregida en 2004. Totun, amator non vòu pas díser ignorant. Que n'èran de saberuts a mei de motivats.  Que'us an arreprochat  de non pas estar lingüistas diplomats de l'Universitat. Aquò n'ei pas grèu. N'i a pas nada pròva que de lingüistas diplomats en mestior d'occitanisme sian capables de hargar un diccionari de mei bona qualitat ni quitament capables de'n hargar un de gascon.  Que'u demoram enqüèra, lo diccionari gascon elaborat per de lingüistas diplomats : non n'an pas hargat nat en mei de seishanta ans! Ni jamei. Dongas, la critica d'amatorisme, que se la pòden guardar on vòlen.

Ua causa qu'ei segura: shens aqueth diccionari en dus volumes de Per Noste, aqueth blòg n'auré pas jamei podut existir. Jo que'n soi hilh d'aqueth diccionari. Quan entinoèi  aqueth blòg, non sabèvi pas alinhar dus mots de gascon ni d'occitan. Urosament que l'aví, aqueth diccionari de Per Noste, ja!  Uei lo dia, au cap de tandas annadas de blòg en gascon, ne'u consulti pas tan sovent; de fèit,  meilèu rarament.  No'm hèn pas mei hrèita las neurònas de la francofonia tà escríver en gascon. L' aute circuit neuronau,  mei  joenòt e drin valent,  lo de la gascofonia, qu'a podut préner la relhèva. Mission accomplished, mercés aus sénhers Narioo e Guilhemjoan e au praube Grosclaude e a tota l'equipa de Per Noste. Que'us serèi arreconeishent envèrs eths dinc au darrèr sumsit.

Uei lo dia, au cap de tandas annadas, o anadas com m'ac caleré escríver tà hicà'm a la mòda gascona, las neurònas gasconofònas que m'ahiscan a seguir lo Tot en Gascon. Que'm hè gai de horucar en bèth huelhetar aqueth diccionari, que i soi a casa, que m'i senteishi plan. Que soi com un chin -perdon, com un shin- qui ei a descobrir la soa lenga.   Evidentament, qu'ei possible de recuperar la lenga gascona. E qu'ei possible per un gascon qui que sia o ua persona quinsevolha d'alindar-se-la. Los utís que i son tots.  La lenga gascona, produit de l'evolucion deu latin parlat peus Aquitani qui èran los davancèrs deus gascons e deus bascos d'Iparralde,  que representa l'esséncia  de la cultura gascona, de l'amna gascona, deus País Gascons. N'i a pas lenga mei fina e mei beròia que lo gascon e arrecuperà'u que's pòt e que cau.

La navèra edicion deu Tot en Gascon que s'assembla hòrt a la passada, totun dab un hèish de correccions, quauques mots de mei e...un prètz qui a baishat de manèra significativa. Non discutarèi pas de la causida de bèras fòrmas ni deus accents sus tau mot o un aute, non soi pas lingüista, Diu me'n guarde.  Per contra, que i a mots qui'm mancan e qui jo i aurí hicat (per exemple: ahíger, ahur, ahurar, avalòt, etc...). Lhèu n'i auré d'autes (pas guaire) qui n'i aurí pas hicat o en tot cas pas sonqu'en mencionar  que son manlhèus recents de l'occitan non-gascon (onguesismes, com e m'agrada de'us aperar) , com vam com a sinonime d'arsec o d'estrambòrd, capitar dab la significacion d'escàder-s'i, o mena com a sinonime de traca, escantilh... enter autes..Totun, aquò qu'ei causa negligibla, considerant que i son dejà mei de 30000 mots qui deven representar, a vista de nas, mei d'un tèrç deu lexic generau de la lenga gascona contemporanèa.

 Aqueth diccionari que compren los mot mei corrents e mei utiles. Qu'espèri qu'un jorn e poderam publicar o botar en linha la seguida deu Tot en Gascon: un diccionari  de 50 000 mots, en demorar lo de lhèu 100 000, en tot continuar l'excellent e meritòri tribalh de Pèir Mòra.