Un lector saberut que'm da la coupa pr'amor qu'escrivi paja mentre qu'aurí d'escríver, segòn çò qui m'explica, pagina. Segon eth, lo mot gascon paja que seré empruntat au francés e que'u caleré remplaçar peu mot corrècte en occitan: pagina.
Jo ne'n soi pas d'acòrd. En efèit, los dus mots paja e pagina que coexisteishen plan en gascon naturau e n'i an pas briga la medisha significacion. Lo mot pagina que i ei considerat com un derivat diminutiu de paja, com ac suggereish la persisténcia de la n intervocalica qui coincideish dab la fòrma femenina de l'afixe diminutiu -in: -ina (com hens berogina, anjolina, gojatina, Belina, etc on -ina arrepresenta lo sufixe latin -inna) en contradiccion dab lo cas generau qui vòu la n simpla deu latin que s'i desapareishi: cosia, vesia, haria, garia, poria, mairia etc. Andrèu Hourcade que ns'ensenhó pagina, en la soa lenga mairau, que designava especificament la huelheta de papèr qui serviva tà rotlà's la cigarreta de tobac, significacion qui n'a pas briga lo mot paja.
Dit autament, lo francés non hè pas briga besonh tà explicar la formacion deu mot paja en gascon. Que's deu tractar d'ua reconstruccion populara a partir deu mot sabent pagina prengut per ua fòrma afixada, d'aquiu la fòrma corta paja. Aqueth darrèr mot qu'ei a l'origina de mei d'un derivat afixat en gascon: prumèr, pagèra (unitat de mesura, lo mot qu'existiva en occitan ancian e en catalan ancian devath las fòrmas respectivas de pagela e pagella, cf. Coromines DECat) e pagerar, apagerar sinonimes de mesurar. Los qui afirman que lo mot gascon paja e seré un gallicisme, que son plan incapables d'i aportar la mendre pròva. Dongas jo qu'ac afirmi: las rasons que son bonas tà non pas remplaçar paja per pagina e guardem-nse plan de conhóner las significacions deus dus mots.
7 comentaris:
Hère plâ!
Pour être une langue en train de se normaliser, le catalan-valencien ha le même probleme, par exemple avec les paroles "full" et "fulla", les gens les utilisent indistintement, mais les deux academies disent de utiliser "fulla" pour celà des arbres et "full" pour celà des cahiers. Mais "page" on dit "pàgina", aussi com vous disez qu'il n'est pas en gascon.
Vicent
Mais logiquement une langue on fait toujours, peu a peu, malgré que nous devons la depurer, si les gens disent "paja" ça serà le plus correcte et le plus pratique pour la continuïté de la langue, du gascon.
Vicent
E qu'aurí enveja de díser, s'es manluvat deu francés : e lavetz ? Lo gascon n'es pas vadut de le coesha de Jupiter, ce'm sembla...
Enfin, jo qu'ic push atestar, jamè n'èi entinut díser "pagina" per nat locutor naturau... Ni "quitament", ni "sénher", etc, etc...
Content de't tornar legir !
Ne tròbi pas evidenta, tanpauc, la derivacion pagèra < paja. Exemples de "mei d’un derivat afixat" que s’estarén plan.
La finala -ina de "pagina" n’ei pas originaument la deu diminutiu -inna. Lo latin "(mustēlla) fāgǐna" (ā longa, ǐ braca) que da "hagina", e donc lo latin "pāgǐna" que daisha normaument aténer "pagina", diminutiu "pagineta" (o "paginòta").
La caduda de l’n que’s hè generaument (ce’m sembla) après l’ī longa : găllīna, fărīna, vīcīna… enqüèra non cad pas a tot cop : "vāgīna" qu’ei vadut "vagina", pas "*vagia" (probable pr’amor la purmèra ā longa qu’abraquè l’ī qui seguiva). Atau l’n que’s mantien après ua i o ua ǐ braca.
Be crei "pagina" qu’ei tot a l’encòp
1) la forma anciana atenuda de "paja", francisme aclimatat (los francismes en gascon no’m hèn pas forçadament hasti… nimei los gasconismes en francés !),
2) un diminutiu de "paja" ;
los dus estant "natres"¹.
E que soi tostemps d’avís que los dus e pòden (deurén) coabitar : espudir un francisme enrasigat qu’ei contraproductiu, espudir un mot gascon originau que seré de dòu har, quan seré ua ipercorreccion. Que son pelejas d’aquestas qui apartan los "locutors natius" e los "neoparlants" (categorias artificiosas qui ne hèn pas nat compte deus neoparlants natius :D).
Be i a plaça dens la lenga per "paja-pagina" E "pagina-pagineta", tot parièr com per "blau" E "blu"… Doblons atau, dab especializacion deu sens o non, qu’existeishen en francés e en anglés shens qu’aqueras lengas ne patéishin. Perqué nos seré un mau un abondèr de mots ? Daishem l’usar (i.e. los locutors) que decideishi(n).
Amistats e bona annada a tots !
Jig
¹ Lo Sr Nariòo, per purista que sii, qu’emplega totun lo mot "paja".
Renaud: Content de't léger jo tanben!
Jig : Jo que pensi hagina qu'ei ua adaptacion gascona deu catalan (e occitan) fagina, lo quau deriva de fag / faig, o sia hac, hau o hai en gascon. En catalan, fagina que serveish tà designar shens que la hagina, que designa tanben ua raça de vaca "sauvatja" de l'Albèra, qui sou passejà's per las hagedas tà minjà's las hrutas de hau.
La persisténcia de la n en "hagina" que's poderé explicar per un manlhèu , meilèu que non pas per la fonetica deu mot latin fāgǐna. Que cau notar d'aulhors que lo mot hagia (de fāgǐna) existeish plan en gascon. Qu'ei sinonime de haget, hageda e non designa pas l'animau.
Quant au mot pagina, la conservacion de la n simpla deu latin que s'explica per lo fèit que s'ageish d' un mot sabent, de construccion artificiau, desconnectada de l'evolucion normau en gascon. Egau com "vagina".
Pas convençut.
— « La persisténcia de la n en "hagina" que's poderé explicar per un manlhèu , meilèu que non pas per la fonetica deu mot latin fāgǐna. »
Quiò, mes qu’ei de hèra mei bon explicar dab l’etimologia e la fonetica latinas.
Òc-ben "mustēla* fāgǐna" que significa "mostèla deus hais". Qu’ei l’adjectiu "fāgǐna" qui ei vadut lo nom gascon "hagina", lo francés "fouine" (diferenta de la daunabèra, "mostèla/mustèla", anc. fr. "mostoile").
Las formacions fāgǐna < hagina, pāgǐna < pagina que son perfèitament regularas, e los dus mots qu'existeishen en latin dab lo medish sens exactament (mustēla fāgǐna = hagina; pāgǐna = pagina/paja).
— Quan nos disen los saberuts que l'n intervocalica e despareish en gascon, be deurén precisar : après ua vocala latina longa (coma dens tots los exemples de Grosclaude in 70 clés pour la formation de l’occitan de Gascogne (Per Noste), clau n° 51, pagi… hèm ! paja 37).
E ne cad pas après ua vocala braca, nimei quan i son duas vocalas longas, coma dens vāgīna < vagina/gaina, o rēgīna < regina/reina. Aquò serà pramor que la purmèra vocala longa abraca la segonda. Alavetz l’n qu’ei establa, mes pas la g après la purmèra longa (sustot dens lo grop -gi-).
Donc, nada desconnexion senon, justaments, ua evolucion dirècta e coërenta/prevededera deu latin au gascon.
— Tà "hagia", au men avís qu'ei format sus "hai"+ia com "veiria" sus "veire"+ia. L’n n’avó pas de càder que n’i estó pas jamei. Mes aquí n’ei pas qu’ua ipotèsi… :)
Amistats !
Jig
* mustēla o "mustella", mes pas "*mustēlla" com ac indiquèi per error.
Publica un comentari a l'entrada