Com, com a: recuperacion d'un trèit de gramatica istorica en gascon deu Peiroton. Explics.

 En gascon ancian, la conjoncion com (latin cum) que càmbia de significacion quan ei seguida per la preposicion "a".   Com a qu'a basicament la significacion de "en qualitat de" o "en concepte de" au contra de "com" solet qui introduseish ua comparason.

Aquiu que n'avetz quauques exemples en biarnés ancian tirats deu diccionari de Lespy:
 

Diso que luy, cum a bayle de Pau, mandere.. Il a dit que lui, comme maire de Pau, il commanderait... (cum a bayle de P = en tant que maire de P.)

Accusade cum a posoère: en fr. accusée de sorcellerie (lit. accusée comme sorcière, en tant que sorcière), 

Ma voluntad cum a daune... ma volonté en tant que maitresse de maison.

Lo diccionari Lespy-Raymond qui n'i horneish un sarròt d'autes exemples. Aqueste  "com a" qu'estó espudit de quasi tot lo domeni gascon per dobla influéncia francesa e occitana, totun los parlars mei estremats e conservadors qu'an sabut conservà'u. Qu'ei lo cas en çò de F. Arnaudin:

Polhar la dòna com a cama de bòi: réprimander la jeune fille pour sa balourdise (lit. réprimander la jeune fille comme jambe de bois)  (tirat de la Gram. Gascona de R. Lassalle). Lo sintagma "cama de bòi" que's refereish plan a la dòna (gojata), qu'ei sinonime de pòta, estròpia (au sens figurat). "Com a" n'introduseish pas JAMEI ua comparason. N'ei pas la polhada patida per la dòna qui ei comparada a ua cama de bòi, qu'ei la dòna qui's hè polhar "com a cama de bòi" qu'ei a díser com a estròpia, com a palòta (cama de bòi = fr.  balourde, empotée).  Ací qu'avetz corregida ua error  qui trobaratz en mei d'ua version francesa deus condes d'Arnaudin. Aquesta error, que la devem au fèit que la distincion semantica enter "com" e "com a"  s'ei perduda en biarnés contemporanèu com en la majoritat deus dialèctes gascons com a resultat de l'apraubiment sintaxic provocat per la difusion deu mot occitan "coma" e peu calc de "comme" en francés.  En gascon usuau qu'ei sia "com" sia "coma" qui ei emplegat en plaça de  "com" e "com a" en generau con·honuts en un solet mot d'usatge calcat suu mot francés "comme".  Totun, en gascon, com en catalan,  "com a" n'a pas la significacion de "com". "Com a" que significa basicament "en qualitat de", "en concèpte de". 

Aquiu qu'avetz quauques exemples d'usatge de com e de com a : 

Comme professeur, il est bon!  = Com a professor, b'ei bon! (En qualitat de professor, qu'ei bon...)

Ses yeux scintillent comme des étoiles = Los uelhs que'u lugrejan com estelas. (comparason)
 

Lo burre (bóder) qu'a honut com neu au só. (comparason).
 

Que l'empresoèn com un lairon (Qu'ei a díser l'empresoat n'èra pas o pas necessàriament un lairon, mès qu'estó tractat com se n'estosse).

Que l'empresoèn com a lairon (en qualitat de lairon, pr'amor qu'èra lairon).

Notatz que las frasas dab "com a" en gascon non s'an pas a virar tostemps dab "comme" en francés.

Acusada com a posoèra : accusée de sorcellerie (Dic. Lespy, ved. "com").

Empresoat com a volur (panaire), com a terrorista, com a destorbador: emprisonné pour vol, pour terrorisme, pour atteinte à l'ordre public. 

Polhar la dòna com a cama de bòi:  réprimander la jeune fille pour sa balourdise. (Arnaudin, cit. per R. Lassalle, in Grammaire Gasconne). 
 

A jo que m'agrada raperar aquesta nuança semantica enter "com" e "com a" e que decidii de la restaurar en gascon deu Peiroton, au contra de l'usatge generau qui fusiona  los dus usatges sintaxics de "com" e  "com a"  en un solet mot, sia "com", sia "coma" segon los parlars, a la mòda deu francés "comme" e de l'occitan "coma".  En occitan (non gascon), ua soleta conjoncion "coma" (un calc de la conjoncion francesa "comme" obtienut per la fusion de la conjoncion "com" e de la preposition "a" en un solet mot, un occitanisme morfologic doblat d'un gallicisme sintaxic) que remplacè au còp  "com" e "com a" ,  dejà a l'epòca medievau. N'èra pas lo cas en gascon, com ns'ac rapèra lo Lespy, enqüèra que la mòda occitana d'emplegar la conjoncion "coma" en plaça de "com" e comencèsse a espandí's docetament essenciaument a partir de Tolosa peu ua gran partida deu domeni gascon e dinc au nòrd deu domeni catalan, en rosselhonés. Quauques parlars deu gascon orientau qu'an conservat l'usatge de "com a" prononciat "coma" a la mòda occitana en tot guardar "com" entà introdusir ua comparason. Qu'ei lo cas en luishonés (Bruno Sanchez-Arrazau, com. person.)

Lo catalan contemporanèu qu'a restaurat aqueste usatge de  com e com a eretada de la lenga anciana dab las medishas significacions que las qui trobam hens l'òbra d'Arnaudin. A jo que'm sembla plan d'ac har tot parièr en gascon, pr'amor aqueste contraste semantic enter "com" e "com a" que hè partida de l'engeni de la lenga, perdut per influéncia deu francés. Jo qu'utilizi com a dab ua amira pedagogica entà acostumar l'estudiant de gascon ad aqueste trèit gramaticau tipicament occitanoroman,  enqüèra aplicat per F. Arnaudin qui discriminava plan com e com a  au començament deu sègle 20. Arnaudin qu'ei un autor modèrne,  la soa lenga qu'ei quasi contemporanèa. Tròp de traductors, pr'aquò universitaris deus bons,  ne sabón pas virar corrèctament ua frasa de l'òbra d'Arnaudin en francés, pr'amor d'aqueste "com a " oblidat  e con·honut dab lo mot occitan "coma" (estranh en gascon occidentau). Totun, la distincion semantica enter "com a" e "com" qu'ei de hòrt bon gascon com ns'ac rapèra lo dic. Lespy. A mei, emplegar "com" e "com a"  n'ei pas sordeish ni mei mauaisit qu'emplegar  "com" e "coma", vertat?