Barra't los uelhets, ò, que venga l'auseron...

Hemnas violadas acerà, un sens-abric mòrt dens lo bòsc de Vincenas...En quin mond vivem? Quin mond deisharam taus nòstes nèns ? 

Avetz dit "progrés"???? A ON??? Que no'u vedi!!!! 

Enqüèra e enqüèra, no'n vederam pas jamès la fin...

Joan Francés Tisnèr, Jakes Aymonino e Roman Baudoin au Conservatòri Occitan de Tolosa

Divés/Divendres que ven (lo 28 de noveme) a 21 òras, Joan Francés Tisnèr, acompanhat per Jakes Aymonino e Roman Baudoin, que presentarà lo son espectacle Batahòri au COMDT conservatòri occitan. Tarifas: normau, 10€ /redusida, 7€. Tà reservar, lo numero deu conservatòri qu'ei 05 34 51 28 38.

Los tres qu'animaràn tanben un bal a Colomèrs, sala Gasconha lo dissabte 29 de noveme a 21 H Tarifas: normau, 10€ /redusida, 7€. Las reservacions que's pòden hèr en telefonar a l'associacion Arpalhands, 05 61 07 30 91.

De notar tanben l'estagi de cants de dança los 29 e 30 de noveme organizat peu COMDT conservatòri occitan en associacion dab los Menestrèrs Gascons. Que's debanarà au conservatòri los 39 e 30 de noveme. Tà vs'entressenhar, hètz lo 05 34 51 28 38.

El perill públic

No oblidem l'Ovidi.

PS De part de la Montse, us recomano la lectura d'un article de La Vanguardia: van a deixar l'ossa en pau. Millor. M'estimo més oblidar aquest afer, i parlar d'altres coses sobre la Val d'Aran, molt més positives. Tant la Vall com el Conselh Generau s'ho mereixen. Doncs, no hi tornaré mai més sobre aquest afer, promès. I jo tornaré a la Vall més preciosa del món.

La Petrona

Ahir passat, un amic, que deu tenir algun do d'endevinació, em va fer una predicció:
"No, home, no, que no portaràs cap negra."
Tanmateix, amb la Petrona, desprès d'un bon porro, dels que et fan moure el peu, ho hauria fet a mans besades...
Ah, Petrona!!!!

Musica folk en Cantàbria: lo coble Bárcena-Gass, los grops Atlántica e Garma

No's pòt pas parlar de la renavida deu folk en Cantàbria sense mencionar lo coble de musicians Marcos Bárcena e Kate Gass. Que'us podem considerar a l'origina de la renavida folk en aquera Comunitat, a mes deus hrairs Roberto e Fernando Diego (deu grop Luétiga).

Marcos Bárcena (Santander, 1970) qu'ei "cantautor", guitarrista, flabutista e bohaire. Qu'ensenha las bohas cantabra e galhega a l'Escòla de Folclòre de Cabezón de la Sal, la ciutat de la soa enfança, al nord-oèst de Cantàbria. La boha (gaita) cantabra, instrument emblematic de la renavida folk en Cantàbria, n'ei pas diferenta de la boha asturiana. En Cantabria, que solen jogar tradicionaument d'aquera boha en lo terç mes occidentau de la província, qu'ei a díser en la partida qui fronteriza dab Asturias e dab l'oèst de la comarca de la Montanha Palentina (Paléncia). En los autes lòcs de la província, que jògan meslèu deu pito montanhés, ua petita clarineta tradicionau (en espanhòl: pitu montañés o requinto). Lo pito e la gaita que sonan generaument acompanhats peu tambor. Quauques factors cantabres que s'an hicat a fabricar la boha galhega mès aquesta qu'ei plan distincta de la cantabro-asturiana. La galhega qu'ei mes petita e que's jòga dab ua digitacion abierta (coma la flabuta deus escolans), mentre que l'asturiana, o s'estimatz mes: la cantabra o l'astur-cantabra o cantabro-asturiana :), qu'ei de digitacion barrada, qu'ei a díser que, tipicament, tà soar ua nòta que cau obrir sonque un horat, tot en guardar los autes tampats. La boha nòsta (la landesa) qu'accepta las duas digitacions.

En 1987, lo Marcos que participè a l' Encontrada Internacionau de Lutièrs e Bohaires de Saint Chartier. Que i encontrè ua musiciana anglesa pluri-instrumentista : Kate Gass. La Kate que seguí lo Marcos e amassa que s'installèn en Cantàbria. Que comencèn ua carrèra musicau en duo. Atau que neishó Atlántica, dab la Kate a la votz, vriulon , flabuta traversèra, tin wistle , clarineta, requinto (pito montanhés), concertina e acordeon diatònic; e lo Marcos a la votz, guitarra, bozoki , boha asturiana e boha galhega. En medeish temps qu'arrejúnhen lo grop Luétiga fondat en 1986 peus hrairs Diegos e deu quau e parlarèi mes tard, dens un aute "pòst".


Lo coble que participè a l'enregistrament deus tres prumèrs CDs deu grop Luétiga: La Última Cajiga (1992), Nel el Vieju (1994) e Cernula (1996). Dab lo grop Luétiga, qu'estón invitat au " International Celtic Festival" de Chicago.

Que participèn tanben a la "Misa Popular Cántabra", ua missa folk composada peu musician cantabre Nobel Sámano e interpretada per Luétiga acompanhat per la Coral Salvé de Laredo ;) e un grop de dançaires tradicionaus. Aquiu que podetz escotar un extrèit de l'Agnus Dei:



En 1996, Atlántica que sòrt un prumèr CD.

En 1998 lo Marcos e la Kate que decideishen de deishar Luétiga tà seguir la soa direccion pròpia. Atlàntica que passa a quate membres, dab l'arribada deu percussionista Miguel Cobo e de l'acordeonista e clavierista Ramón Bueno. Que's hiquèn a tribalhar tà un segond àlbum "Transitus" e a adobar un repertòri d'escèna adaptat tau quartet, combinant tròç d'Irlanda, Escòcia, Bretanha e d'America deu Nòrd dab la musica de Cantàbria, Galícia e Astúrias.
Tà escotar fragments tirats de Transitus, clicatz sus "click to view playlist".





Sense nat dobte, ua de las mias cançons preferidas deu CD "transitus" qu'ei un tradicionau de la comarca de Campóo, lo caplòc de la quau ei Reinosa, a la punta sud de Cantabria, dens la cordilhèra. Aquera cançon, emblematica de la comarca, qu'ei hèra coneguda per tota la província.


Campurrianu era mi padri
Campurrianu era mi 'güelu
Campurrianuca ha de ser
La que me lava el pañuelu
Campurrianuca ha de ser
La que a mí me ha de querer...

Camporrian (=de Campóo) èra mon pair
Camporrian èra mon gran-pair,
Camporrianeta a d'estar
La que'm lava lo carrat,
camporrianeta a d'estar
la que a jo a de m'aimar.



L'emprenta folk qu'ei dobla. Prumèr, las cançons montanhesas (cantabras) tradicionaus que's cantan mes sovent a capella o ben, se son cançons de dança, lo cantaire (o meslèu la cantaira) que s'acompanha dab la pandereta. Totun, que i a un instrument tipic concebut tà perméter au cantaire de s'acompanhar: qu'ei lo rabel. Qu'ei ua sòrta de petit vriulon tradicionau de duas o tres còrdas, de bon transportar tà lo pastor musician. Lo de duas còrdas qu'ei tipic de Campóo.


En la vath de Polaciones, en la comarca de Saja-Nansa (a l'oèst, la vath mei hauta de tota la Comunitat) , que i jògan un instrument de tres còrdas de la familia deu rabel, aperat acerà bandórria (en grafia occitana) (en grafia espanhòla : bandurria), mentre qu'en las Vaths de Pas (Valles Pasiegos), que i a trobam ua auta sòrta de rabel aperat acerà guitarro (guitarru). Tè, aus rabels de Cantàbria, i consacrarèi un messatge especiau.

Segond, l'accordeon diatonic n'ei pas tròp utilizat. Aquiu que i remplaça lo rabel.



Quate autes CDs que seguin Transitus: La luz del iviernu -2000, Lugas -2001, En directo -2002. A partir de seteme 2003 lo grop que's hè quintet dab l'arribada deu guitarrista Jorge Ibáñez. Que hèn un darrèr CD: Desde esta orilla -2004.

Lo qui non coneish pas aqueras còplas non pòt pas èster "montanhés" :


En las videos qui segueishen, poderatz constatar que lo Miguel e tòca lo bodhrán (tambor de quadre irlandés) e que la gaita tocada peu Marcos qu'ei de digitacion oberta: qu'ei la galhega e non la cantabra. Tà la musica fòlk en generau, que va fòrça plan, mès quan e s'ageish d'interpretar la musica tradicionau cantabra, aquò qu'ei considerat coma ua fauta dobla per puristas. Aquerò qu'ei estat e que demòra tostemp l'objècte d'un debat conflictiu en Cantàbria: e cau acceptar instruments estrangièrs a la tradicion cantabra quan e's torna visitar lo patrimoni musicau de la Comunitat? En Cantàbria coma en Galícia e en Astúrias, l'influénça de la musica dita celta, sustot irlandesa, qu'ei pesuga. E plan sovent, los musicians de Cantàbria que's son interessats a la musica dita celta o de l'arc atlantic (Islas Britanicas, Bretanha, e las comunitats de l'occident cantabric: Galícia e Astúrias) abans que de s'interessar au patrimòni de la soa pròpia tèrra. Si l'utilizacion deu bozoki irlandés e de la guitarra folk non sembla pas pausar tròp de problèmas, l'utilizacion deu bodhrán e de la boha galhega que'n pausan fòrça mes pr'amor que's substitueishen a instruments tradicionaus locaus com e son la pandereta, lo pitu e la boha cantabra . La Comunitat qu'a instruments plan tipics coma lo pitu, lo rabel de Campoo, la bandurria de Polaciones (de la familia deu rabel), lo guitarro (guitarru) pasiego (un aute rabel, de las vaths de Pas-Miera), la dulçaina (dulzaina o vozaina, qu'ei a díser un clarinet -autbòi, graile- coma la bombarda bretona), la flabuta de tres horats de Campoo (aperat silbu), etc, etc., que son instruments jogats peus amators de la musica tradicionau autentica mès sovent ignorats peus "folkis" pr'amor que non caben pas tròp dens lo molde de la musica dita celta. N'ei pas tròp lo problèma d'Atlàntica, pr'amor que non pòt pas estar considerat com un grop de musica tradicionau cantabra mès plan com un grop folk de Cantàbria, aquò n'ei pas parièr.




L'efèit de sarra que's hè sentir dinc en Cantàbria (si, si!) !!!
La pròva:


E puish que i avó lo drama de las separacion deu coble, fin 2005. Marcos que quitè la Kate e lo grop. En gèr de 2006 la Kate que getè l'esponja e lo grop qu'anonciè la soa dissolucion definitiva per un comunicat de premsa. Malauta, e dab dus adolescents de s'ocupar, la Kate qu'abandonè tota activitat musicau publica durant un temps. Quant au Marcos, que rejunhó le grop de musica folk cantabra Cambera'l cierzu deu quau parlarèi mes tard, e sustot que comencè ua carrèra en solo. Que gravè un CD.

En mai de 2007, La Kate que tornè seguir la soa carrèra musicau e que fondè un grop navèth "Solistas internacionales" dab Paco Diez (Cantàbria), Wafir (Sodan), Magali( Peró), Yoshie (Japon) e Laurent (França).
E un an après, en mai de 2008, que tornè formar un duo dab lo Marcos en tot dar lo son prumèr concèrt amassa despuish la lor separacion en lo Show Hall (sic) de la gara maritima de Santander.



Los tres autes ex-membres d'Atlántica que fondèn lo grop de musica folk càntabra Garma dab la collaboracion d'autes musicians: la cantaira Pilar Revuelta, lo bohaire Santiago Sánchez e lo violinista Gonzalo de Vallejo . Supausi que Garma tirarà lo son nom deu mont de la Garma qui abriga ua tuta preistorica de gran interés: la còva de La Garma, en Omoño (municipi de Ribamontán al Monte, comarca de Trasmiera). A la Garma que s'i pòt véder òbras d'art parietau deu paleolitic, coma n'i a plen d'autes en Cantabria, mès lo site de La Garma qu' ei particularament interessant pr'amor qu'ei estat descobert sonque fòrça recentament e que se'n sap ben pòc enqüèra, tot que demora de descobrir e d'estudiar. A mes, au som deu mont de la Garma, que i a las restas d'un oppidum cantabre qui data d'abans l'epòca romana e qu'ei conegut coma "Castro del Alto de la Garma".


Non poish pas resistir de vs'amuishar quauques videos de Garma, lo son estile qu'ei plan dens la linha deu de "Llan de Cubell", d'Astúrias. Sens voler paréisher ofensiu, la (sharmanta) Pilar Revuelta qu'a a còps quauques problèmas tà cantar just sus aqueras videos, n'ei pas lo cas normaument, no's deu pas audir plan, probable, qu'ei lo problèma deu dirècte e de las sonos. En 2008, Jorge Ibañez, Santiago Sánchez e Gonzalo de Vallejo qu'an quitat lo grop tà deishar la plaça au bohaire e pitaire (pitero) David Pérez, au guitarrista Bruno Gómez e a la flabutista bresiliana Fernanda Freitas. Las videos qui segueishen qu'amuishan lo grop de prumèra generacion.





Las tres videos qui segueishen que son estadas prengudas au Hestenau Folk 2008 de Ruiloba , on i participè Garma 2nda generacion.





Adara, ua dança eminament cantabra, emblematica deu municipi de Ruiloba d'on ei originària: la dança de las lanças, la fiertat de los Tolanos. Los tolanos ? Que son los abitants de Ruiloba. Qu'ei un chafre. En Cantàbria, a cada lòc que correspon sovent un chafre distinctiu tà designar los poblants. E sovent los poblants n'an pas sonque un, de chafre, mès dus: lo que's dan eths medeishes per tradicion, e lo (generaument pejoratiu) que'us dan ad eths los deu vilatge d'a costat e d'ua manièra generau los de la resta de la Comunitat.





Garma, doncas fondat sonque en 2006, qu'a dejà publicat dus CDs: Garma e LLar (2006), tots dus recomandables. Que'us trobaratz per exemple en la "tienda on-line" de l'ADIC. Los de Atlàntica que son en el catalògue de Tantín. De manièra excepcionau tà un CD de Cantàbria, Transitus qu'ei estat difusat coma cau, qu'arribè dinc a la FNAC de Tolosa, quauques ans a, e ei possible que'u trobetz en la FNAC de Barcelona, i èra enqüèra fin octobre. Luétiga que vien de signar dab Harmonia mundi e qu'ei a punt d'arreditar dab aqueth productor lo son darrèr e excellent CD La hestoria'l santu enjamás contá dejà publicat en 2007 per Artimaña Records, Cantabria. N'èi pas de dobte qu'an avut rason, aquò lor assegurà ua difusion mondiau que, lamentablament, los editors de Cantàbria non son pas capables d'assegurar, ni quitament online. Paypal n'ei pas estat creat entaus cans, hilhdeputa!!! Quants aus còsts d'enviada inter-estataus, b'ei clar que los Estats e son estats creats en prumèr tà emmerdar los ciutadans!!!

Qu'ac cau plan díser, los CDs deus grops cantabres non son pas tròp difusats en dehòra de Cantàbria. Tà crompar los CDs s'avetz ua adreça en Espanha, qu'ei totun aisit, que's pòt hèr online.

Doncas, tres adreças de visitar tà crompar CDs folks o de musica tradicionau cantabra per correspondéncia, que podetz consultar los catalògues suus sites:
La libreria Ediciones Tantín de Santander.
L'"incontornabla" (coma se ditz incontournable en occitan???) Associación para la Defensa de los Intereses de Cantabria (ADIC).
fak records, de Santander

De notar que la botiga de distribucion de cultura cantabra, tienguda per Ramón Villegas López, c/General Ceballos 1, bajo, 39300 Torrelavega (Cantabria) e ven per correspondéncia.
Podetz contactar Ramón per mail: rvillegas(arrobas)ono(punt)com tà recéber lo son catalògue de musica tradicionau en format pdf.

ADIC e Fak records, mès non pas Tantín, qu'acceptan de liurar en dehòra d'Espanha mès los còsts de las enviadas inter-estataus que son deu genre racket. Tolosa qu'ei mes près de Santander (540 km) e de Lheida (322 km) que non pas de París (678 km), perqué pagar los còsts d'enviada de libes o de CDs dus o tres còps mes cars quan e's hè a partir de Santander o de Lheida per arrapòrt a quan e's hè a partir de París???? Au sègle 21, en la nòsta Union Europèa??? Qu'ei un escandale qui cau denonciar!!! Ajuda, Brussellas!!!

Anar de vacanças en Cantàbria (país magnific, on la mar e la hauta montanha s'encontran) que pot èster un bon plan. Se savetz quin CD e voletz, contactatz las botigas plan abans per mail tà evitar que manque precisament lo dia de la vòsta visita, que i cau pensar.

Gascon e caçolet

Duas causas que m'an hèit arríder.

En prumèr, aquera fòto prenguda per Philippe Salvat e parescuda suu blòg deu jornau Sud-Ouest: un aperitiu militant durant las hèstas de Dax. Qu'ei l'amic Tederic que la ns'a ensenhada dens un messatge a la lista G(V)asconha doman.

Adara que compreni miélher perqué aqueste blòg ei escriut en gascon e non pas en patagon.

E la segonda qu'ei l'istuèra deu caçolet. Aquiu que l'avetz en video, enqüèra que non sia pas en gascon...N'i a qu'an lo sens de la publicitat...lol

Lo caçolet, patrimòni mondiau de l'umanitat!

Mes videos deu Jacme a prepaus de l'arribada Occitània a pè)

Lo Jacme que'ns prepausa aqueras duas videos e que las comenta, de léger sus son blòg.

Discors prononciats durant la recepcion deus caminaires per l'alcade de Bossòst :

Lo de Dario Anghilante (en occitan de las Valadas d'Itàlia):


Lo de Jusèp-Luís Sans Socasau (en occitan oficiau), seguit per lo de l'alcade (en occitan pan-romanic pirenenc):

Deu Jacme, ua entervista deus caminaires occitans en Aran

En Les, los caminaires de las valadas n'an pas vist l'ossa mès que son tombats suu nòste Jacme (lo son berret qu'ei plan beròi).



Garona semblava d'umor plan cantaira aqueth dia!

Bon, que'm cau corregir çò qu'avèvi escriut a perpaus de la dificultat de compréner los de las Valadas. Que son de bon compréner, los qui parlan en la video.

Uei qu'ei lo dia de l'arribada deus caminaires en Vielha

Doncas, uei qu'ei l'etapa finau taus caminaires d'Occitània a pè, ja son en Bossòst (las meas salutacions a Na Hvala ;)) e que partiran de cap tà Vielha a las 8 ò. L'arribada ei prevista a 12 ò, se non caden pas sus un caçaire escopetat dab los sons gossets enrabiats, clar.

Espèri que n'aprofitaran tà apréner a parlar aranés, per çò que non compreni pas arren o guaire a çò qui dísen quan e parlan o cantan en occitan de las valadas. Tà jo, lo catalan qu'ei de fòrça mes bon compréner, tà díser vertat. Entà arribar a pensar que gascon e occitan aupin e sian la medeisha lenga mentre que lo catalan e seré ua lengua estrangièra, que cau ua bona dòsi d'ideologia. Francament.

Bon, rai, tot aquerò qu'ei plan simpatic. Malurosament, uei qu'ei divés (divendres) e jo que soi estacat a Tolosa peu tribalh. Que i serí plan anat senon, enqüèra que la possibilitat de'm trobar davant lo cadavre d'un ors en un carrèr de Vielha m'espanta, que m'ac cau plan con·hessar. Mès n'i a pas sonque "quauqui ossi" qui' s passejan per Aran, que i ei sustot la Mela acompanhada de son Catalan d' "Amorósmaicontent". Rescontrà'us que m'auré hèit content. E dilhèu qu'aurí hèit progrés en occitan aupin (non deu pas èster tròp mauaisit vist lo men nivèu actuau :(().

Podetz consultar lo programa de la diada suu blòg deu Paco .

A la Mela, que la pani aquera cançon. D'aquò, soi segur que me'n volerà pas. La cançon que m'agrada hèra, enfin, en tot cas la musica, per çò que, deus mots, non compreni estrictament pas arren. Visca er aranés, lengua occitana oficiau!

Un site web nau tà l'orsa Hvala /una planta web nova per a l'ossa Hvala

Entitats amigas de l'ors brun deus Pirenèus que's son per fin amassadas tà crear un site web comun dedicat a la defensa de l'ors.
http://www.sosossospirineu.org/

Aqueth site qu'a lo meriti d'èster redigit en quate lenguas: catalan, aranés, espanhòl e francés.

Que i trobaratz novèlas (notícies) de l'orsa (ossa) Hvala, modèles de letras (cartes) d'enviar au Conselh Generau d'Aran e lo manifèste contra la captura de Hvala, ara las versions que i son en las quate lengas e non pas sonqu'en catalan, que'u podetz signar!!! E un arramat d'autas causas tanben.

Tà i anar, que cau clicar aquí.

Anatz-i !!!!

E tà acabar, duas versions de la nòsta cançoneta fetiche !!!

Ua eleccion...Xesco Boix e Grup de Folk

Aquera eleccion que'm hè pensar a ua cançon deu regretat Xesco Boix...

O la en la lengua originau, aquí cantada per Pete Seeger, un mèste tau Xesco:

Darrerament, Grup de Folk que sortí un (excellent) CD titolat "Què fas polissó?" on trobaratz, "revisitadas", quauquas cançons deu Xesco Boix, inclusa la medeisha devath lo titol de "Si no em trobes al fons de l'autobús". Aquiu que n'avetz un extrèit. Lo CD qu'ei editat per discmedi.

.



E deu medeish CD de Grup de Folk, ua auta cançon que lo Xesco avèva adaptat d'un "American folksong", Vull ser lliure. Aquesta que i ei hicada completa. Ua cançon tostemp d'actualitat, no'vs sembla pas? Que la hèi mea.

Acte sus Era Literatura Occitana en Barcelona eth 18 de noveme

Recebuda ger aquera invitacion:

...
Eth pròplèu 18 de noveme organizam un acte sus Literatura Occitana e es accions que sus era madeisha s’estan desvolopant en Catalonha.
T’adjunhi ua invitacion en tot demorar era tua assisténcia e en tot demanar-te que li dongues era maxima difusion.
...
Jusèp Loís Sans Socasau
Director
Programa entara creacion dera Oficina Occitan en Catalonha
Secretaria de Política Lingüística
Departament de la Vicepresidència
Generalitat de Catalunya
T. 0034675789006
jlsans@gencat.cat

Totun, la version occitana de l'invitacion qu'auré podut èster redigida en aranés (o en koinè pan-gascona, la d'aqueth blòg ;)), ce'm sembla... Quan e legi comunicats en version "bilingüa" catalana e lengadociana, que tròbi tostemp la "redita" occitana completaments inutila...En comparar las duas versions, que cau clicar sus los imatges de las invitacions entà poder léger-las, que compreneratz çò qu'arressenti. Bon, n'ei pas grèu, mès, totun...ja seré temps que los occitanistas e s'acostumèssen a l'aranés, lengua oficiau! L'aranés ei tant occitan coma lo lengadocian, e fòrça mes acceptable tà nosatis Gascons. L'occitan larg, tà nosatis, qu'ei l'aranés !!! :)).

En tot cas, qu'ei hèit, qu'èi penjat l'invitacion. Mercés, Jusèp ! :)

Per la reintroduccion deu Becut en la montanha gascona

Que's parla hèra deus ors pirenencs e deus ors cantabres (quan disem ors cantabres, que cau compréner cantabre au sens larg, de la cordilhèra cantabrica, en realitat aqueths ors que son asturians, los de Cantàbria que i son tots empalhassats) mès non cau pas oblidar ua espècia en gran dangèr d'extincion e que trobam especificament en los Pirenèus occidentaus e en la soa prolongacion cantabra: lo BECUT.

Los Becuts, com ac sabetz tots, que son gigants hauts de set canas, que't hè quauquarren coma enter detz e quinze mètres de hautor, quan mema, non cau pas tròp trufà's, ja n'arridetz pas tant, eh? N'an pas qu'un uelh au bèth miei deu front. Que viven dens tutas, que i neurishen motons, e que's minjan bueus e motons tà dinnar e sopar. Aus Becuts de la montanha gascona que'us agrada tanben de's préner Crestians tà assegurà's un complement vitaminic, quan ac pòden hèr. Las Hautas Autoritats de Santat deus Becuts (H.A.S.B.) arrecomandan de hèr espòrt e de's minjar cinc caçadors per dia pr'amor qu'aquestes e son neurits en plen aire e son generaument ben avinats. Un crestian au vin, aquò qu'ei plan gostós. Los Becuts, quan e's gahan un caçaire, que'u hèn códer tot viu sus la grasilha e se l'avalan d'un sol bocin, crac, glop. Los Becuts de la montanha gascona que presentan ua auta especificitat per arrapòrt aus deu Bascoat e de Cantàbria, en dehòra de's minjar de carn batiada quan e n'an lo parat, los sons motons que son d'ua raça especiau, que son motons de còrnas d'òr. Qu'ei un avantatge en temps de crisi financièra.

Perquè los Becuts e's disen Becuts? Ah, per fin ua question de las bonas ! E ben, la responsa n'ei pas tròp clara. N'i a qui disen que pòrtan un casc integrau alongat en fòrma de bèc tà poder anar a moto per la Montanha en tota seguretat. Lo casc que cobreish completament lo cap deu Becut, mès, urosament, qu'ei equipat d'un horadet unic au bèth miei, çò qui permet au Becut de véder lo camin e atau d'evitar d'estripar lo Pè-Descauç, soent pintat a l'alcoòl d'aranhon, quan ei a travessar la sendera. D'autes disen que lo becut a la boca deformada per un bèc, non pas un peruc com los ausèths, nani, nani, mès un bèc de lèbe. Qu'ei mauaisit d'ac verificar. Lo qu'a avut la sòrta de contemplar de près la boca d'un becut, generaument non viu pas pro longtemps entà poder vantar-se'n, praubin. En tot cas, un becut, aquò qu'ei lèd-lèd, òc-ben, lèd ...com lo becut. Totun, lo més lèd de tots non seré pas lo becut mès... la becuda.

Los Becuts que viven en Bigòrra, en Biarn, en lo Bascoat e en Cantàbria. Que son coneguts en las Lanas e en Armanhac tanben, mès que viven sonqu'en la Montanha. Au Bascoat, que l'aperan tartaro, tartalo o torto, qu'ei antropofage coma lo becut gascon, mentre qu'en Gasconha, lo tartari qu'ei un aute nom deu cohet, lo diable, qué. E en Cantàbria, los Becuts que i son aperats Ojáncanos. N'i a enqüèra ua bona populacion d'Ojáncanos. Qu'ei la pròva que la convivéncia deu Becut e de l'Òme ei possibla, malgrat tot. Los Ojáncanos que son tan peluts coma l'ors e qu'an plen de dits en tròp (detz dits a cada extremitat). Non son pas antropofages mès que son de maishants broishs qui't foten lo bordel en la montanha tà emmerdar lo monde. Ua manièra de tuar un Ojáncano qu'ei de'u crebar l'uelh e de l'arrancar lo peu blanc que ten esconut dens la soa forradura marrona-roja, mès n'ei pas tant aisit d'ac hèr, pr'amor qu'a l'Ojáncano no'u agrada pas de se deishar tocar los peus e n'ei pas tròp aimable, lo bogre. N'ei pas becut per arren.

Ojalá te quedes ciegu,
Ojáncano malnacíu,
pa arrancarte el pelo blancu
y te mueras maldecíu

Las Ojáncanas non son pas barbudas e que's ditz qu'aurén dus uelhs, pas com los Ojáncanos qu'an sonque un.

Finaument, la reintroduccion deus Becuts / Tartaros / Ojáncanos en los Pirinèus gascons coma mejan biologic tà i controlar los caçaires, que i caleré pensar, non?

Passejada au cant de mar

Ua passejada au cant de mar lo prumèr de noveme...