dissabte, 17 de juliol del 2010

Tostemp o tostemps?

Lo francés que coneish lo sufix s dit adverbiau, uei lo dia incomprés, que trobam conservat dens mots com alors (deu latin ille hora), volontiers, etc. Autes còps, l'emplec d'aquera s adverbiau qu'èra fòrça mes generau, qu'escrivèvan mesmes, oncques, etc. A còps, aquera s adverbiau que's tròba confonuda dab ua s reaument etimologica com dens lo mot jadis (= i a dias), o mes o mensh etimologica com dens certes (certas < certo). L'occitan modèrn (catalan inclós), com lo francés, que coneish aqueth sufix s emplegat non pas sonque en advèrbis e locucions adverbiaus sinon tanben en conjoncions: abans; doncas, doncs (enlòc mes donc, adonc); certas; segons/segontes (enlòc mes segon); etc.

Lo gascon que l'afecciona particularaments e que'u horneish dens lo sufix -ments emplegat tà formar advèrbis a partir d'adjetius: hortaments, corauments, etc. , enqüèra que, uei lo dia, la tendéncia ei de hèr servir de manèra generau -ment com dens autas modalitats occitanas, catalan inclós.

Aquera s finau, dilhèu arressentida com inutila, que podó desaparéisher de locucions adverbiaus com en francés naguère (nagaires en 1376) o en gascon tostemp (autes còps tostemps, sinonim de totjamei, totjorn, cat. sempre), shens consideracion s'aquera s èra reaument un sufix adverbiau o ua s etimologica com n'ac èra plan lo cas en darrèr exemple. En gascon, tostemp que's pronóncia tostemp tostém, que non tostéms.

Qu'ei pecat escrivans d'expression gascona que contunhan d' escríver tostemps çò qui pronóncian tostém. Aqueth malús qu'estó denonciat per Joan Coromines en son libe El parlar de la vall d'Aran, Gramàtica, diccionari i estudis lexicals sobre el gascó, dab tota l'arrason: la pronóncia gascona modèrna qu'exigeish la s finau de tostemp(s) que desaparesca de la grafia. D'alhors, en la modalitat oficiau de l'occitan, tostemp qu'ei plan escriut tostemp tostemp, que non jamés tostemps.




1 comentari:

zel ha dit...

Podríeu dir tothora i fora problemes...jejeje, és broma!