Un manuscrit catalan deu sègle 17 en lenga gascona.

L'emigracion gascona en Espanha de l'edat miejana dinc au sègle 18 qu'estó pro importanta e que i a deishat traças de las bèras jos la fòrma de noms d'arruas e de plaças un pòc pertot, com, per exemple, a Oviedo, la calle gascona; a Segovia, la plaza de los Gascones, a Salamanca la calle gasco qui èra d'autscòps el cal gascón o cal de los gascones. En Espanha, gascons que i fondèn quitament la colònia de Gascones,  un borg d'agricultors qui's tròba guaire luenh de Madrid etc. Tots aqueths noms que vienen deus establiments o "cals" ( carrèras)  on los gascons i avèn comunautas, sòrtas de ghettos obèrts qu'arretrobam per tot lo territòri espanhòu. Lo cas de Catalonha qu'ei un pòc a despart, pr'amor de la proximitat lingüistica enter las lengas catalana e gascona. Au Principat, que sembla los gascons que i èran hòrt nombrós, qu'avèvan  quitament los lors pròpis caperans  qui i predicavan en gascon, çò qui pausava un problèma aus parropians catalans e a l'avescat.  Qu'an arretrobat planhs d'aqueth escantilh hens los archius. Los gascons de Catalonha que i desvolopèn un parlar ibrid gasconocatalan au quau e hasó clarament allusion Cervantés (1616) quan, en Catalonha, Don Quishòte e's trobè presoèr deus bandolèrs gascons gavidats peu capitani catalan Roca Guinarda:

Uno de los escuderos dijo en su lengua gascona y catalana :

"Ese nuestro capitán  más es para frade que para bandolero. : si de aquí adelante quisiere mostrase liberal…"

Frade, gascon: frai (monge), qu'ei un mot espanhòu arreconstrusit a partir deu latin frater segon los modèles pater > padre e mater > madre. Aqueth mot qu'ei cadut en desús, remplaçat en espanhòu peu gasconisme fray adaptat en fraile.

 Traças deu parlar ibrid gasconocatalan que s'i tròban enqüèra hens lo diccionari catalan d'Alcover-Moll, pareishut au sègle vint (vediatz, per exemple, la frasa qui illustra l'entrada "frai" hens aqueth diccionari).

En Catalonha, que seré van de cercar referéncias aus gascons hens noms d'arruas o de plaças, en clar contraste dab la rèsta d'Espanha. Per jo, qu'ei la pròva d'ua assimilacion completa d'aquera populacion au Principat. Que pòt semblar de mau créder, totun non trobam nat nom de Gasconha, nada vila gascona (en dehòra d'Aran) com a nom de plaça o d'arrua en Catalonha, tanpòc a Barcelona on s'i tròban per tant tot plen de referéncias a vilas occitanas, essenciaument lengadocianas e provençaus . Totun, l'influéncia gascona en Catalonha que i ei plan reau, enqüèra que hòrt mei subtila. Qu'ei prumèr deu maine onomastic:  noms com Delseny, Alseny (d'Alzenh,  Seronés), Vayreda (de Veireda, Quate Vaths), Larreula (de La Reula, Bigòrra), etc, etc. qu'indican lo lòc gascon d'on èra hilh lo fondator deu linhatge. L'influéncia gascona que's ved tanben hens lo maine lingüistic. Mots e expressions ben catalans  com coet, galet, galleda , Déu n'i do, gaús, etc. que i semblan gasconismes vertadèrs, shens pausar la question de la coïncidéncia de las desinéncias en -i deu subjontiu qui caracterizan de manèira hòrt especifica au còp lo gascon occidentau e lo catalan orientau.

Un testimòni de l'usatge d'aqueth gascon catalanizat que ns'ei aportat per un manuscrit datat de 1650. Aqueth tèxte, de caractèr religios (nadalenc), qu'ei conservat a la bibliotèca publica "Lambert Mata" de  Ripoll. Que compòrta ua prumèra partida en castelhan, on s'i hèn servir digrafs a la catalana e mei d'un catalanisme: ninyo per niño, mosso, dansa y serdanilla etc., seguida d'ua partida sancèrament en gascon. Aquera darrèra partida qu'ei redigida en tot emplegar ua grafia fonetica catalana. Lo títolh d'aqueth tèxte gascon,  ua canta nadalenca, que demora en catalan: "Col.loqui de dos pastors en llengua gascona...".  La lenga d'aquera canta qu'ei en efèit ben gascona. qu'ei mei precisament de sud-orientau (coseranés) de l'arribèra, totun drin alterada dab fòrça catalanismes. Que i notam l'article tolosan le e las terminasons deus participis passats en /tʃ/  (grafiadas aquiu -ig a la catalana), qui son duas caracteristicas deu gascon sud-orientau de l'arribèra.  Que podetz léger aqueth tèxte aquiu. Aqueth manuscrit que degó estar redigit per un membre d'ua d'aqueras comunautats gasconocatalanas deu sègle XVII e tà l'usatge d'aquera medisha comunautat. Que podem supausar l'autor n'èra lo canonge Francesc Frade, de Manresa, dont lo manuscrit e pòrta la mencion deu nom. Que tròbi extraordinari lo dit Francesc que pòrte precisament com a nom aqueth mot castelhan  frade que Cervantés prèsta aus bandolèrs gascons.