Ei pecat qu'un ebdomadari occitan, damb era sua sed en Bearn, sigue escrit quasi completaments en un dialècte que non ei ne gascon ne oficiau. Que calerie qu'aguessem eth nòste unic setmanari occitan redigit principauments ena modalitat oficiau dera lengua, que non en dialècte, ça'm semble. Senon, de qué servís qu'er occitan sigue oficiau?
Donques, serie ora d'apréner era modalitat oficiau dera lengua nòsta, tant peth redactor dera Setmana coma per nosati, es legedors. Calerie preparar eth lectorat dera Setmana tà que, progressiuaments, mès e mès articles i poguessen èster redigidi en estandard oficiau dera lengua nòsta e qu'era transicion de cap tara normalitat se hesse sense dolor.
Es basqui adoptèren eth batu a partir de 1963, non sense dolor, d'acòrd, mès aué dia arrés - o quasi- non se'n planh capmès e toti podem constatar qu'eth batu jògue perfectaments eth sòn ròtle coma estandard oficiau dera lengua basca, ara universauments arreconegut. Totun, eth batu, aqueth dialècte basc estranh, non avie ara debuta absoludaments cap de locutor, non ère soportat per cap de tradicion literària, qu'ère a priori un dialècte sense arren que valgue. Per tant, a provat que fonciona fòrça plan coma estandard!
Non i a cap de rason que nosati es occitans non poguessem hèr era nòsta revolucion lingüistica exactaments dera madeisha manèra, en tot adoptar coma estandard unificat, d'emplegar ena premsa panoccitana, era unica modalitat oficiau dera lengua nòsta. Açò non vos empacharie de contunhar d'exprimir-vos ena vòsta modalitat ne de contunhar d'emplegar es modalitats locaus enes ràdios locaus e enes escòles, e degun non vos reprocharà de contunhar d'escríuer en vòste occitan preferit, pro diferent dera modalitat oficiau per non arriscar era extincion per substitucion. Totun, ara que dispausam per fin d'ua modalitat oficiau dera lengua occitana, hèm-la servir quan ei convenient. E se non ena premsa panoccitana, alavetz, a on mès?
6 comentaris:
Franchament, quo me fai rire de veire un gascon se planher de la Setmana. D'acord dempuei lo depart dau Grosclaude lo gascon es mens empleiat : nonmas dos o tres articles per numèro ! Lo demai en lengadocian. Quantben en provençau o en nord-occitan dins los dos darriers numèros ? Zèro. Podem esperar un article per mes dins un dialecte diferent dau gascon o dau lengadocian. De segur, quo depend dau dialecte dau jornalista. Vau pas demandar a un jornalista de chamnhar de dialecte per me far plaser.
Per ço qu'es de l'oficialitat de l'aranés, me sembla qu'es nonmas en Catalonha, non ? Quo serv per las escolas aranesas, las administracions aranesas, ... Vese pas perque quo deuria esser LA modalitat occitana d'utilizar de pertot (pas mai que lo lengadocian d'alhors). La Setmana en aranés ? perque pas. Quo chamnhara pas beucop, ne'n i a desja e totjorn mai que d'auvernhat !
a ten, t'i siás enfin abonat a la Setmana?
Maime. i vedi ua evolucion interessanta en tòn comentari.
Passes d’un « vese pas perqué » a un « perqué pas »…
Er aranés estant era modalitat oficiau der occitan, qu’ei normau, san e naturau que se hèsque era modalitat prioritària dera lengua. Abans non existie cap modalitat d’occitan oficiau, ara que l’auem. E aquerò qu’ei un pas importantissim de cap tara normalizacion dera lengua. Non ei san qu’aguesta modalitat oficiau contunhe d’èster ignorada ena banda jos administracion francesa. Que la calerie ensenhar pertot, a costat dera modalitat locau. E que la cau emplegar enes circonstàncies apropiades. Ne vedi aumens dues : era premsa d’encastre panoccitan e es reunions internacionaus a on er occitan ei arreconegut oficiaument coma lengua de trabalh. Qu’ei eth cas deth grop de trabalh des Pirenèus.
Abans, non i auie cap de modalitat oficiau, donques cap de prioritizacion dialectau. Ara n’auem ua. Donques hèm-la servir en prioritat. Non auem de hè’c tà hèr-me plaser – non sò aranés - sinon pr’amor que i a ua règla simpla qu’arretrobam en totes es lengües modèrnes : quant existís ua modalitat oficiau, la cau hèr servir en prioritat. Toti es jornalistes basqui agueren d'apréner eth batu quan siguec creat, vertat ? Los calguec apréner eth batu, qu'ac heren. Toti an subreviscut e era lengua basca se n’ei trapada fòrça mès hòrta.
Que cau demorar logic. Ua premsa que serie escrita sanceraments en dialècte diferent der oficiau, aquerò non hè gaire seriós per ua lengua deth sègle 21.
Era unitat hè era fòrça, e aué, era unitat a de passar per aguesta modalitat oficiau dera lengua occitana, senon, non sortiram cap jamès dera marginalitat.
Mela: prenguí era decision d’abonar-m’i, hè quasi un an, mès non ac ei cap hèt encara . Ac harè.
Joan deu Peiroton e Maime son los tipes qu'an inventat lo concepte dels comentaris mai longs que l'article comentat.
Melania es normau, los comentaris son totjorn mai long qu'un texte...
Joan, me semblas un pauc de meschanta fe. Pense que t'as compres çò que volia dire. Sei pas passat d'un "perque" a un "perque pas", e zo sabes. Dins l'abséncia d'organisme regulator (coma se ditz) per la lenga occitana e de consensus de las partidas concernidas (ensenhaires, autors, premsa), n'i a pas d'occitan referenciau, d'occitan unifiat (per tornar préner lo terme de "batu") perpausat a la comunautat daus usatgiers de la lenga. La quita lei catalana barra pas la pòrta a la possibilitat de son existéncia, un jorn. Alaidonc, l'aranés es pas la modalitat d'utilizar de pertot. Mas la Setmana pòt l'utilizar (e zo far).
Reste sus ma posicion dins un autre comentari d'un autre article : avem mestier de tres occitans referenciaus e convergents. Un gascon, oficiau en Catalonha e utilizat en Gasconha, un nòrd-occitan, oficiau en Itàlia e utilizat dins lo Massis Centrau (per far cort, per la Mela :P) e un sud-occitan per lo demai. L'aranés coma un dialecte tròp marcat per lo lengadocian an p'una legitimitat d'èsser l'occitan unifiat.
Filh de loira , per legir chau prener çò qu'avem per lo moment , e, plan segur i a pas de que sautiquejar sur las parets;
entà contunhar en gascon, arrespect a ma vila e país d'adopcion,Pau e lo Bearn, qu'èi çò medish, i a la "Setmana",que credi en duas versions gascona e lengadociana, que'm pensi nat arren peu moment en lemosin.Pas terrible mes existeish.
Dens la "République des Pyrénées " i a lo Pedezert que ha l'articlòt dens "Vent de Castanha" e "Û de las cadieres" qui ha çò medish en grafia mei localista dens "Oey en Biarn", plan segur , nat de que har una vertadèra premsa occitana.
Au mensh i a ua premsa en linha qu'amerita d'estar seguida e que podera, qu'ac espèri servir de sòcle a ua vertadera premsa sus papèr (d'un aute costat qu'èi pas mau tà l'environament).
Que cau prene çò qu'avem e contribuir a melhora-lo.
En esperar que los légedors e seran pas morts quan aquesta premsa existarà.
Léger qu'èi plan, parlar dessús e batalejar en lenga nosta, e los vents que son nat balaguèrs e ns son contraris qu'èi cò de mielhèr.
Publica un comentari a l'entrada