Ua setmana a, lo 14 de mai, que’s morí en ua clinica bogotana lo musician colombian Rafael Escalona, ua figura legendària deu valhenato. Qu’anava hèr 82 ans. Rafael Escalona que ho l’autor d’un arramat de cançons famosas com “La casa en el aire” (La maison en l’aire) , e “”El testamento”(lo testament). Aqueras duas cançons, aquiu que las avetz interpretadas per l'icòna internacionau Carlos Vives qui contribuí un còp mes a popularizar-las en dehòra de Colómbia.
Rafael Escalona qu’estó vertaderament lo “juglar mayor” (joglar màger) deu valhenato, aqueth genre musicau de la còsta caribenha colombiana.
Rafael Calixto Escalona Martínez que vadó en la localitat de Patillal, en departament de Cesar, au nòrd-oèst de Colómbia, lo 26 de mai 1927 e qu’estó lo setau d’ua hrairia de nau.
Lo mèste Escalona, atau com èra coneishut, que’s considerè coma lo "cronista deu valhenato", desempuish lo temps ancian on lo son pair, Clemente Escalona, e’u legèva istoèras tiradas deus jornaus locaus e lo joen Rafael, lavetz, que pensava que "podèva hèr çò de parièr mès cantadas enlòc d’escriutas."
La soa prumèra cançon que data de heurèr 1943, e qu’estó seguida per detzenas, inspiradas per istoèras de tot dia de la soa region. La soa òbra creishó atau com la soa reputacion de "musician, hestaire e hemnassèr".
Hemnassèr, eth ac èra, solide, e que vadó lo pair d’un nombre impressionant de nens, entre 23 e 36 segon las honts.
Escalona qu’èra un musician pintoresc e plen de gràcia qui condava istoèras, costumas e hèits de la soa tèrra, dens cançons taus coma 'La patillalera', 'La custodia de Badillo', 'El villanuevero', 'El general Dangond' (...) E que i deisha tanben testimoniatges de las soas amors e a còps dolors, dens cançons coma 'La historia', 'Honda herida', 'La brasilera', 'Dina Luz' etc...
Qu’estó un versificador precís e un compositor susprenent. Las soas cantas mes bonas presentan ua combinason magistraument dosada d’umor e de poesia.
Las istoèras cantadas de Escalona que gessin de Valledupar, caplòc de Cesar, en las annadas 50. Puish qu'estón hornidas au repertòri internacionau e jogadas a la televisión en las annadas 80 particularament gràcias a Carlos Vives.
Lo nom de Escalona qu'estó inclús dens lo roman "Cien años de soledad" entre los personatges de Macondo, e l'autor Gabriel García Márquez medeish lo considerè tostemp com un deus sons mes bons amics.
Èra agricultor de profession e compositor per passion.
Que recebó los aunors deu president Uribe e de mantuas personalitats deu mon de la cultura colombiana e latino-americana.
Aquiu que podetz véder lo mèste en 2007 :
E tà acabar, duas videos. En prumèr, ua auta version de la casa en el aire :
E la qui segueish qu'ei lo "trailer" de la telenovèla colombiana (1.991) consacrada a Escalona. Carlos Vives que i jòga lo ròtle deu mèste.
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada