L'etimologia de taròs n'ei pas assegurada, mès, au mens en gascon, que i podem arreconéisher ua arraditz compartida dab (la) tara e (lo) tath qui son sinonims de brot, de borron. Tath e tara que derivan d'un vèrbe pròpi au gascon, tarar, deu baish-latin *tallar(e), avatar de taleare. De taleare, via *taliar(e) que vienen talhar (grafiat tallar en catalan) e los sons derivats talh, talhuc, talha etc. Deu son costat, tallare que balhè tarar, qui vòu díser en gascon contemporanèu: 1-horadar, traucar 2- brotoar, piroar. De tarar que son eishits tath e tara (= brot, hilhon), tarèr e taron (fragment de vegetau qui's planta entà perméter l'arradigament, engranhe, vencilh; en lengadocian: bròca, empèut, ensèrt, vergant, verguèla; en catalan: esqueix, empelt, pua, brot). Har/hèr tarèrs qu'ei talhar un arbe o un aute vegetau entà provocar l'aparicion de tiras o de brots (dits taths o tarèrs peus arbes e per la vinha). Qu'ei probable taròs que sia un aute derivat de tarar, que seré un tròç de husta obtienut en tot "tarar" (o sia talhar) l'arbe.
Talòs qu'ei la fòrma lengadociana regulara corresponent au nòste taròs. Non sèi pas se lo vèrbe talar (de tallare) ei efectivament atestat en lengadocian, supausi de quiò, los legedors m'ac diràn. Sequenon talòs poderé estar un manlhèu adaptat deu gascon, dab la correccion normau de la r intervocalica en l.
Lo gascon que's podó desvolopar dus vèrbes distints derivats de taleare, l'un via taliare (talhar, tèrme generau) e l'aute via tallare (tarar, tèrme especializat e tecnic). Aquò n'èra pas possible en catalan, puishque tallare e taliare non pòden miar sonque tà un solet mot tallar. Lo vèrbe catalan tallar qu'ei çò medish com talhar en gascon e en lengadocian, un tall catalan qu'a plan los sens de talh, talhuc en gascon, mès n'a pas los de tath ni de tara.
E puishque m'agrada de detectar los faus-amics, aquiu que n'avetz un enter gascon e gascon: que'm cau senhalar qu'en occitan oficiau, l'aranés, lo vèrbe taraiar (probable < taralhar) qu'a lo sens 1 deu gascoinés tarar (horadar, traucar). Totun en gascoinés taralhar que vòu diser quauquarren com batalar a gran brut, discutir, argumentar, debàter a gran brut.
En gascon, com en catalan e en lengadocian, qu'existeish un aute mot tara, qui significa defaut, imperfeccion. L'origina d'aqueth mot, de l'arab tarah, n'a pas arren a véder dab lo nòste vèrbe tarar, a despieit de l'onominia de l'adjetiu tarat ( = defectiu) e deu participi passat de tarar. Totun, que tarat aja podut indusir lo sens de pèc associat a taròs n'ei pas impossible.
Que lo nom deu lombric, talòs o talòssa, sia ligat a taleare/tallare qu'ei probable. Un sinonim de talòs/talòssa que'm sembla significatiu, d'aqueth punt de vista. Per las tèrras d'Armanhac, que disen talhuca o talhuca-vivèra en lòc de talòssa. B'ei possible qu'aqueths noms sian ligats a la capacitat qu'a la talòssa de se regenerar un còp talhucada a tròç.
Lo gascon que's podó desvolopar dus vèrbes distints derivats de taleare, l'un via taliare (talhar, tèrme generau) e l'aute via tallare (tarar, tèrme especializat e tecnic). Aquò n'èra pas possible en catalan, puishque tallare e taliare non pòden miar sonque tà un solet mot tallar. Lo vèrbe catalan tallar qu'ei çò medish com talhar en gascon e en lengadocian, un tall catalan qu'a plan los sens de talh, talhuc en gascon, mès n'a pas los de tath ni de tara.
E puishque m'agrada de detectar los faus-amics, aquiu que n'avetz un enter gascon e gascon: que'm cau senhalar qu'en occitan oficiau, l'aranés, lo vèrbe taraiar (probable < taralhar) qu'a lo sens 1 deu gascoinés tarar (horadar, traucar). Totun en gascoinés taralhar que vòu diser quauquarren com batalar a gran brut, discutir, argumentar, debàter a gran brut.
En gascon, com en catalan e en lengadocian, qu'existeish un aute mot tara, qui significa defaut, imperfeccion. L'origina d'aqueth mot, de l'arab tarah, n'a pas arren a véder dab lo nòste vèrbe tarar, a despieit de l'onominia de l'adjetiu tarat ( = defectiu) e deu participi passat de tarar. Totun, que tarat aja podut indusir lo sens de pèc associat a taròs n'ei pas impossible.
Que lo nom deu lombric, talòs o talòssa, sia ligat a taleare/tallare qu'ei probable. Un sinonim de talòs/talòssa que'm sembla significatiu, d'aqueth punt de vista. Per las tèrras d'Armanhac, que disen talhuca o talhuca-vivèra en lòc de talòssa. B'ei possible qu'aqueths noms sian ligats a la capacitat qu'a la talòssa de se regenerar un còp talhucada a tròç.
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada