Que'm soi regalat en percórrer un "reprint" deu "recueil de textes de l'ancien dialecte gascon, d'après des documents antérieurs au XIV eme siècle, suivi d'un glossaire" peu gran Achille Luchaire. Que'ns cau arregraciar los Americans, e mes concretament Google, tàd aqueth esfòrç de reedicion d'obratges com aqueth, publicat a París en 1881. Per un petit detzenat d'euros, que't pòts arrecéber aqueth obratge a casa, enviat directament deus Estats-Units.
E qu'ei mes qu'interessant, aqueth obratge. Achille Luchaire, alavetz professor a l'Universitat de Bordèu, qu'èra rigorós. Que respectava escrupulosament las grafias deus manuscrits estudiats, qui èran en generau fòrça mes coherentas e, tà'c diser brac, mensh cretinas, que la qui soi a emplegar. Per incredible qu'aquò posca semblar, que'ns cau plan arreconéisher qu'avem arregressat en ahèrs de grafia per arrepòrt a l'edat mejana. Los linguistas de l'epòca qu'èran probablament mensh deformats que non pas los d'uei lo dia. O dilhèu que n'avèvan pas nat linguista tà deformar la grafia, qui sap?
En tot cas, que i trobaratz tèxtes deus ancians en gascon, classificats per regions dialectaus. Los mes ancians, deu sègle XI, qu'èran meslèu latins dab mots gascons incorporats. Los mes recents que son deu sègle XIII. Que i poderatz constatar que mantuns trèits dialectaus qui diferéncian las varietats granas deu gascon qu'èran dejà presents en la lengua medievau. E que poderatz notar causas de las interessantas com lo caractèr epicèn deus adjectius s'acabant dab -au (per exemple, via comunau e non pas via comunala), e aquò en totas las varietats deu gascon, de Bordèu dinc aus Pirenèus, o avesque plan escriut abesque en totas las occuréncias (lhevada ua soleta: auesque, sus un cinquantenat, a vista de nas), etc, etc.
Que cau tornar taus fonamentaus. Aqueth obratge que'n hè partida.
22 comentaris:
"Honamentau" Taben, perqué pas. Vosautres los Gascons deuriatz començar a parlar lo sol occitan que cal, l'occitan estandard del Lengadòc e daissar lo vòstre patés que fa lo jòc dels franchimands.
Visca Occitània! Visca la lenga occitana unificada! Non al fascisme gascon!
Anonim= Lol Parlar lo gascon e hè lo jòc deus franchimands? Perqué? Non pensi pas qu'ei lo problèma deus franchimands, aquò. Se'n foten e contrafoten, los franchimands. Non hèn pas nada diferéncia enter gascon, lengadocian e franco-provençal. E jo me'n foti e contrafoti de çò qui pòden pensar los franchimands. N'ei pas lo men problèma. Quant a la remarca suu fascime, non pensi pas que i aja un fascime gascon. En tot cas, non au fascisme, quin que sia, occitan com gascon.
E alavetz, aguest òme qu'i cargue suus gascons !Aué sò d'umor gaujosa... donques sense comentaris.Pensi qu'ei aguesta reaccion que va afavorizar era des franchimands o des franxutes ?
Se Tolosa o Montpelhièr se transfòrman en Paris a qué servis tot aquerò ? Eth contrari deth parisianisme donques deth centrisme ei era possibilitat des periferias donques cau tornar ath sentit prumèr quan de Lemòtges tà Elx i existie un sentiment de mateixa cultura globau damb cadascua era sua cultura sense geinar centres o punts nèvralgics de prumèr òrdi donques sense desetimar eth pès economic e sociau d'aguestes ciutats fòrtes. Per exemple a TV LLeida parlan eth barcelonés però en eth carrèr com s'i parla sustot en eth campestre eth catalan de lleida on se ditz "lo" e non " el " se aquerò pòt tornar brembar-vos quauquarren dilhèu ?
Lo gascon qu'ei tant occitan com lo lengadocian, e lo lengadocian qu'ei enqüèra mensh gascon que lo francés. Adonc, tostemps Gascons, tostemps en gascon!
Vosautres los Gascons fasètz de mal a l'Occitània perqué volètz pas daissar vòstre dialècte. Perqué continuar ambe aquò? L'avenidor es pas amb los dialèctes sinon amb una lenga estandardizada centrala. Quitament si vos agrada pas, la lenga de referéncia es lo lengadocian. Fasètz lo jòc dels francés. REVELHETZ-VOS!
A Bordèu, lo 16 decembre, farem un tribalh de normalizacion d'aquel estandard occitan. Cal una lenga referenciala cap als poders publics francés, e aquela lenga serà l'occitan de Lengadòc, pas l'occitan de Gasconha qu'es pas d'occitan corrècte.
Anonim-qui-tròba-que-lo-gascon-n'ei-pas-un occitan-corrècte, e qui'u balha de patès o non sèi pas de qué, que sàpiis la mea lengua referenciau a jo qu' ei gascona. E se non la tròbas pas corrècta pr'amor qu'ei gascona, qu'ei daumatge per tu mès, personaument, me'n contrafoti. La mea lengua qu'ei gascona e non l'ei pas causida tà hèr content o maucontent a qui que sia, mès pr'amor qu'ei beròìa, expressiva, que'm hè vibrar e que l'èi de besonh. Lo gascon qu'auloreja a pinhadar, a la mar grana e aus malhs deus Pirenèus. Aquesta lengua, l'ei causida pr'amor que s'ac amerita. N'èi pas arren en contra deu lengadocian, nota'c plan, mès lo lengadocian n'a pas a's substituir au gascon. Lo lengadocian n'ei pas gascon, qu'ei ua evidéncia. Cadun en la soa casa, e tot qu'anerà miélher.
Aquerò, ben dit ! La lengua unica que poderé e deuré èster l'estandart de l'occitània, deuré èster logicament... eth catalan ( mès centrau mès reconegut mès potent...) qu'eth lengadocian, desolat entath nòste amic que's trufe damb des « vosauti es gascons » de TV3 donques de Barcelona aquerò non me geina ! Passar entath lenguadocian qu'ei encara utilitzar un dialecte ! Per tot çò qu'an het es catalans ath nivèu dera lenga o anciana koiné deuré èster prés en compde. De Sent Gaudenç tà anar tà Barcelona eth camin eth mès cuert, non ei de passar per Tolosa ! E es Gascons deth comenge non i veiran cap problèma : )
Qu'ei eth mateish problèma entas que seguissen es ahèrs de coches entre un bon coche aleman autan crompar directament eth de volkswagen que non pas de Skoda ( qu'an es mateishs motors... però de seconda generacion ) !Atau, açò arreglaré tot ath nnivèu deth conjunt occitano catalan... e des patuesi lengadocians.
Er anomim incorrècte
Los Catalans del CAOC e los oficials de Catalonha an reconegut lo lengadocian coma lenga oficiala d'Occitània e doncas de la Val d'Aran. Totes los grands lingüistas o dison. Lo gascon es pas qu'un dialècte de la lenga occitana. Sèm pas aquí per promòure los dialèctes. E es pas un dialècte que cal mostrar quora sèm a negociar amb lo poder francés. Mos collègas occitanistas o vòlon pas dire mas ieu lo disi encara e encara.
Un còp mai lo disi, los Gascons que vòlon pas parlar l'occitan estandard son d'aligats objectius dels franchimands. Se voletz pas comprendre aquò, pòdi pas res.
Viscan Occitània e Catalonha.
Un patriòta occitan.
Patriòta occitan: t'enganas. La majoritat deus occitans non vòlen pas deu lengadocian com a unic estandard per Occitània. Que lo lengadocian sia ua forma estandardizada de l'occitan, perfèit, ac ei dejà, nat problèma. L'aranés n'ei ua auta. L'unica modalitat oficiau de l'occitan ei aranesa, ac semblas ignorar. Los foncionaris de la Generalitat an d'apréner l'aranés, n'aprenen pas lo lengadocian. Quant au tribalh preparatòri de l'APORLOC a que hès referéncia, qu'ei escriut en excellent gascon e non pas en lengadocian. N'ei pas la tòca de l'APORLOC de tuar lo gascon, urosament! Tu e l'estat francés que comparteishen un desir en comun: tuar lo gascon. Que cau èster drin colhon, totun!
Gasconha que podré trobar la soa plaça, la soa manèra de s'exprimir a travès d'ua sorta d'aligança d'òc on cadun i trobaré lo son compte en espiar de cap a l'ensemble comun qu'es a díser de Lemotges a Elx, de la Guardia a Bordèu. Gasconha non podrà estar exactament sus las medishas basas que los nords lengadocians o eths deu sud etc... pr'amor de la soa istòria ...Plan segur es la melhora faiçon de har tanben e d'ahortir l'ensemble d'òc e occitània qui era medisha se poderé causir un referenciau propi s'ac desira.Donques tot lo monde son contents los occitans despuish Tolosa, Montpelhièr, Rodès, Lemotges, Marselha emplegan l'estandart reconegut occitan lengadocian entre eths se dísen qu es aqueth lo bon e nosautes Gascons paraulejam gascon amassa mès com sabem que hèm partida deu medish ensemble aprenem un occitan de diccionari quan i a besonh per exemple dab un congrès interregionau tà non pas demorar pècs o d'anar véder Bordèu Montpelhièr jogar au fotbòl en la Mediterrania. Es simple e pragmatic e sustot eficaç e quan pensi a tots aqueths que hèn estudis pendent 10 ans a l'Universitat ...( disi açò mès soi ancian regent ). En fèit, qu'èi l'impression qu'es com per la crisi : un dinerèr d'ua bona associacion dab bon sens de gestion haré melhor que lo Conti e los autes. Tostemps complicar !
Com ac ditz lo Joanònim i a tròp de gent opausada tà un sisteme tròp conservator qu'a los medishs trèits d'ua metodologia qu'es vaduda ja despassada ( véder los estats-nacions e l'intrusion de la navas tecnologias). Cric e crac acabat la sonsaina !
A tots los anonims qui'm hèn l'aunor de comentar en aqueth blòg, non poderetz pas signar dab aumens un chafre? Que ' m senti perdut dab tandas anonimitats! E non, soi pas jo un qui comenta com anonim.
Quant a la remarca deu darrèr anonim, jo que pensi non cau pas hicar lo gascon en situacion d'inferioritat per arrepòrt a las autas modalitats occitanas e particularament per arrepòrt a l'estandard lengadocian. Un shinhalon de simetria respectuosa non haré pas mau.
Se en Gasconha parlam gascon perqué non pas parlar dab los autes un estandart estile koiné globish d'òc ?
Los quebequés que parlan plan lo quebequés a Montreau e quan vienen en França eh ben parlan l'estandart pr'amor que son au còr de la francofonia ?E com èm a costat tots pegats, que hèm ua confederacion d'òc ? Utopia ? Bon après cau arreglar l'armonizacion deus impòsts !!
Çò que'en pensas Joan ?
Arricard de Castèth Nere
Arricard: Jo que pensi; los gascons, en gascon. Dab los autes occitans, en çò que volem, e perqué non en gascon?
Eh ben òc perqué pas en gascon, non me geina ! Doncas açò se't compreni qu'ei ua sòrta d'estandartizacion non programada autorn deu lengadocian com d'auguns ac vòlen mes ua estandartizacion - naturau - a la Miquèu Grosclaude de faiçon qu'un gascon posqui comunicar en gascon dab un provençau o un gus deu Lemosin o en generau dab los autes occitans? Pensas qu'açò qu'ei possible dab las diferentas " dialectaus" fòrmas deus uns e deus autes ? ( parli de l'orau sustot )E vau aquerò dab los catalans e los Valèncians entà tu ? Arricard de Castèth Nere
Arricard: la question de l'estandardizacion qu'ei complicada. E aquò vau autan plan peu gascon com per l'occitan. En occitan, que i a mei d'un estandard . E en gascon, tanben. Remarca, qu'ei tanben lo cas peu catalan.
L'intercomprehension que depén evidentament deu nivèu linguistic deus locutors. Jo, com a gasconofòn, que parlarí en gascon e sonque en gascon. Se l'aute non comprén pas lo gascon, enqüèra qu'afirma parlar e compréner l'occitan, qu'ei lo son problèma. Que'm pòt evidentament parlar en son occitan, mès jo, sonque en gascon. Qu'ei normau, aquò.
Doncas se't segueishi plan hens lo ton cap, lo gascon non ei occitan : que torni préner la toa frasa "E aquò vau autan plan peu gascon com per l'occitan " Dens los autes comentaris ques díses que òc que'n hè partida... senon qu'aurés parlat de lengadocian en aqueth cas !!! E quan parlas que i a mantuns estandarts en occitan, quins son aqueths sonque entenem a parlar del estandart lengadocian, non ? çò que'n pensas, saji de plan compréner. Arricard de Castèth Nere
Arricard, s'escrivossi: aquò vau autan plan peus francés com peus europèus, e'm demandarés se los francés non son pas europèus???? Quant aus estandards occitans, que n'i a sonque un qui ei oficiau e notaràs plan aqueth n'ei pas briga lengadocian.
Bon, sus aquerò, bonas hèstas de Nadau e de cap d'an,
A. de Castèth Nere
Bonas hèstas, Arricard!
Bon dia Joan,
Quauquarren que'm chepica ! Bon d'acòrd, que parlas au Provençau en gascon eth en provençau e se non i a cap intercompreneson, que t'en trufas doncas en aqueth cas com pòts justificar que los uns e los autes qu'èm de la medisha modalitat lingüistica se non podem comunicar amassa ? E perqué parlar de l'occitan iberic per alhors... Gran mercés d'esclairar la mia candèla ! Bona nuèit A. de Castèth Nere
Arricard:: eh bé, lo gascon n'ei pas provençau ni lo provençau gascon, aquò qu'ei plan evident. L'intercomprension qu'ei relativa. I a de mots qui'ns son comuns, e d'autes qui n'ac son pas. E d'idiomatismes particulièrs tanben. Qu'ei çò parièr enter gascon e catalan. Non soi pas a cercar la justificacion de qué que sia. Que constati e punt. Los ahèrs de classificacion linguistica non m'interèssan pas tròp, tà't díser vertat. Que'us tròbi artificiaus, pòc adaptats a la realitat, e t'ac diser brac: completament inutiles.
Publica un comentari a l'entrada