dissabte, 30 de novembre del 2013

La paur au lop.


Los gascons qu'an paur deu lop  com los catalans "tenen por del llop" e  los francés "ont peur du loup".

La frasa francesa La peur du loup est le problème que s’arrevira de manèira dirècta e simpla en catalan (com en occitan non-gascon): La por del llop és el problema. Totun, la frasa que i demora ambigüa en las duas lengas. En gascon, l’arrevirada qu’ei mei complicada (e mei subtila). Que podem díser, segon çò qui vòu díser la frasa:  La paur AU lop  qu'ei lo problèma o La paur DEU lop qu’ei lo problèma. Totun, aqueras duas frasas non son pas briga intercambiablas,  n’an pas la medisha significacion.  Lo gascon que diferéncia atau la paur au lop (lo lop qu'ei l'objècte de la paur) e la paur deu lop (lo lop qu'ei subjècte de la paur, qu'ei lo lop qui a paur).  Nada ambigüitat aquiu dab las versions gasconas, que no'n cau sonque causir la bona.

Dab lo mot paur (autaments grafiat pòur) precedit d'un article o d'un demonstratiu, lo gascon qu'emplega la preposicion a tà designar l’objècte de la paur : ex. la (o aquera) paur au ridicule no’u harà pas cambiar d’opinion ni quitament carà's: n'a pas jamèi paur deu ridicule. 


7 comentaris:

Anònim ha dit...

E quitament dab "aver" jo que disi tostemps "a" (Aver paur au lop) ; lhevat dab un vèrbe (Aver paur que plavi ; Aver paur de s'enganar).

JIG

Joan de Peiroton ha dit...

JIG: Qu'ei lo biaish espanhòu d'ac díser: tener miedo a algo, que llueva, de equivocarse. Palay ne cita pas sonque "abé pou de" o "que".

Anònim ha dit...

Ne seré pas un exemple unic de convergéncia dab lo castelhan en sud Gasconha…

CAstèths ha dit...

Jo, en Gasconha, n'èi pas jamé entinut digun a díser : "paur", sonque "pòur", o "por". Ne compreni pas perqué l'escrívem encoèra atau.

Joan de Peiroton ha dit...

Pas arrés non ditz "paur" en efèit. Qu'escrivem aqueth mot atau pr'amor los nostes lingüistas occitanistas que son plan francés e conhits d'educacion francesa. Que vòlen muishar a tot hòrt que son sabents e sabedors de l'etimologia deu mot paur/pòur (qui deriva deu mot latin pavor). Qu'ei per aquò que promaven aquera grafia paur per ridicula e inadaptada que'ns posca semblar. Mès los aranés, qui ne'n son pas de l'educacion francesa, eths,qu'escriven plan pòur.

Anònim ha dit...

Ahà ! La bona novèla qu’ei, estant oficiau l’aranés, los qui s’ac estiman mei qu’an tota largança tà escríver "pòur"…

Notem totun que la grafia "paur" n'ei pas solament ipercorrècta o saberudassa. Que restaca lo mot a tota la soa seria (es/paur/uc-ugar, espauri(de)r, etc.)…

Tanben, d’enténer lo diftongue "au" realizat /ɔʊ/ (o per reduccion /ɔ:/) n'ei pas tant rar : vediatz l'arbo "azeròu" (érable), en landés "auseròu" —> /ɔʊzəˈrɔʊ/ o /ɔ:zəˈrɔʊ/ a Dacs.

Aquí las règlas d’accentuacion ne vòlen pas qu’escrívim *òuseròu, *espòurir… e n’ei pas necessari, puish a que cadun s’ac saben prononciar com a lor.

JIG

Anònim ha dit...

alguns admeten (el jornal/diari "ara" per ex.) "por al" en català en aquests casos en els quals "por de" podria produir malentès