Au pòst passat, que i denonciavi l'impostura lingüistica qui consistiva a corregir mots o l'accentuacion de las fòrmas verbaus com si estossen fautivas o incorrèctas per la simpla rason que non cabèn pas pro plan au motle de l'occitan (lengadocian) ni au motle biarnés. Que calè a tot hòrt "occitanizar" (o "bearnizar") lo tèxte gascon. Qu'ei lo cas, per exemple, dab las correccions de las fòrmas verbaus rizotonicas deus Condes d'Arnaudin "metuts en grafia classica e espurgats deus gallicismes màgers per Patric Guilhemjoan" (Per Noste, 2005) on i trobam: "que vòu véder se vos i prenetz de'u vòst cap avant".. (p. 39). anatz-i véder se voletz (p. 53) etc ...en plaça de "...se vos i prénetz de'u..."etc; "...se vòletz". Que tròbi lamentable que la transcripcion grafica e sia un pretèxte entà deformar la lenga de l'autor. Que poderí compréner qu'un tèxte escriut en gascon nègue estosse virat tà ua auta modalitat gascona, aranés o biarnés, dab ua finalitat pedagogica, perqué non, mès se n'ei pas lo cas, respectar lo tèxte de l'autor que cau. "Prénetz" e "vòletz" ne son pas briga gallicismes ni incorreccions, puish que son las fòrmas plan normaus en gascon lanusquet. N'i a pas nada rason per cambiar-las en "prenetz" e "voletz". Totun que m'estau dab un dobte: e serà ua volontat deliberada d'omogeneizacion linguistica o simplament ignorància? Errors involontàrias o correccions conscientas? Lo "Manuel de Conjugaison Gasconne de Grosclaude-Nariòo, PN" que compara las conjugasons en un hèish de parlars, lo d'Arnaudin inclús. Ailàs, las fòrmas rizotonicas en question que i son absentas, abusivament corregidas en fòrmas "bearnesas", en tot cas au men exemplar que data un chic, ne sèi pas se estón rectificadas a las reedicions mei recentas. Ne crei pas que s'agesca d'ua correccion deliberada, aquiu. Meilèu ua error. La "grammaire gasconne du parler de la Grande-Lande et du Born" de R. Lassalle n'existiva pas enqüèra, urosament que l'avem uei lo dia. L'error n'ei pas mei perdonabla.
Lo quite gascon de Camelat que sufrí correccions d'aqueth escantilh en aquesta transcripcion deu poèma Belina (Beline), pareishuda en 1962, qui'n hasó lo praube Pèir Bèc Au demiei de las "correccions" aportadas peu Pèir Bèc, qu'èi notat "Jan" que vad "Joan" e "adishatz" que vad"adiu-siatz", duas modificacions plan inutilas qui pausan trabucs a la fonetica deu poèma. Mei grèus que son las correccions de las accentuacions de las fòrmas verbaus de la 5au persona de l'indicatiu deu vèrbes en -er, injustificadas deu men punt de vista.
Per exemple, Pèir Bèc que preten har escríver a Camelat:
(canta 1 v. 460) "Cercatz se vedètz a lusir..."
Aquesta transcripcion n'ei pas acceptabla pr'amor en gascon de Camelat, "vedètz" n'ei pas sonque la fòrma 5au persona deu preterit de l'indicatiu deu vèrbe "vedar" e ne's pòt pas substituír a "vedetz" deu present de l'indicatiu deu vèrbe "véder'. La frasa de Camelat qu'ei plan "Cercatz se vedetz a lusir...".
Aqueste exemple de "correccion" inacceptabla n'ei pas isolat, que'n trobam un hèish d'auts:
(canta 1 v. 491) Se gai l'avètz no'vs càdia lo denon
(canta2 v 193) Oc (sic), que'n pugi, sabètz
(canta 2 v. 196) Sus setanta nau ans que mingi crostas, tiètz
etc, etc.
Totun dab "ça-vietz" , Bèc que s'oblidè de (mau)corregir l'accentuacion. Tant de bon!!!
Segur que "podètz", "avètz" que son fòrmas mei occitanas quan podetz, avetz e son fòrmas mei gasconas. Totun, pas sonque aquestas darrèras fòrmas que son las emplegadas per Camelat. Que son plan normaus, que corresponen plan a la conjugason deu gascon normat segon Bianchi et al. N'an pas a estar corregidas peu transcriptor, en nat cas. Aprofitar de la transcripcion entà "corregir" l'òbra poetica qu'ei ua impostura inacceptabla. Las errors de Bèc qu'èran d'aulhors tan nombrosas que las edicions Reclams decidín d'encargar l'Eric Gonzales d'ac tornar repréner tot entà ua edicion navèra, çò qui l'escrivan bearnés, acostumat a l'òbra e l'estile de Camelat, e hasó dab lo talent qui'u coneishem. Alavetz, dab la transcripcion de l'Eric, pas mei de "Joan", "adiu-siatz" senon plan Jan, adishatz etc e las fòrmas verbaus corrèctas qu'estón restauradas: vedetz, avetz, sabetz, tietz com ac preved lo tèxte de Camelat. Totun, que m'auré agradat de véder figurada la version originau de Camelat (en grafia de l'autor) e non pas sonque la transcripcion en grafia alibertina, que tròbi aquò tostemps utile en poesia pr'amor , com ac podetz véder, las transcripcions ne son pas tostemps hidablas e jo que m'estimi mei de léger la version originau, la de l'autor, per criticabla o imperfèita que'n posca semblar. Que m'estimi mei lo gost a çò d'autentic, que non lo a las còpias supausadament melhoradas. Qu'ei vertat la transcripcion que pòt ajudar a la compreneson, totun la cau pas substituí-s a la version grafica originau, la de l'autor, deu men punt de vista. Ajustar-la, d'acòrd, totun shens remplaçar-la.
2 comentaris:
Engoan, preu Capes d'occitan, qu'èi volut legir Jansemin, çò que n'aví pas jamè hèit... N'i avè pas sonqu'un libe au Miralh de les soas òbras, "las papilhòtas". Hòu, quèn l'aubriri, be'm pareishot plan gascon, lo Jansemin ! Quitament biarnés... Entà har brac, qu'èra gascon cap e tot... Que'm dishori qu'èra riale totun e que trobèri sus internet lo tèxte originau. Qu'èra bien lengadocian e qu'avèn tanben cambiat les rimas, los mòts, le morfologia, tot. Bref, , de un, un tribalh completament pèc e de dus completament inutile signat Thierry Quatre e Pierre Darricau
Donc, lo pegau que marcha en los dus sèns ! Aquò çò de bèth.
Renaud, mercí peu testimoniatge ton. L'impostura, per jo, n'ei pas tant la virada, qu'ei de non pas precisar qu'ei ua virada (adaptacion o virada, per jo, qu'ei çò parièr. Ne sabem pas definir çò qui'n hè la diferéncia enter virada e adaptacion. Se adaptacion i a , qu'ei virada )er jo . De har com s'estossi lo tèxte originau en plaça de balhar lo tèxte originau, aquerò qu'ei l' impostura per jo.
Publica un comentari a l'entrada