Lafont, un gran escrivan...en lengatge estranh

Qu'èi començat de léger l'Enclaus de Robèrt Lafont. M'ac cau plan reconéisher: ac compreni pas tot (b'ei un eufemism!). Per jo, lo catalan qu'ei clarissim, lo provençau, non tant. La novèla que comença atau:

Sota lo mas ont viviàm, costat de ponent de muralhas embarravan una vinha venguda ermàs.

Dinc adara, ac compreni tot, mercés au catalan. Sota non se ditz pas en gascon mas que's ditz en catalan (que vòu díser devath, jos en catalan). Va plan.

Après, que comença de's complicar:

Lo bastit era de mortier mesclat de còdols de Gardon.

Còdols? Non sèi pas çò qu'ei, un còdol. Desconegut en gascon. Los "còdols", e seràn arrebòts?

Continuem:

Quand un frejau tombava, lo clòt ne demorava, oval e clar.

Un frejau, sabetz çò qu'ei? Jo, non. Desconegut.

La frasa m'ei incomprensibla, malaia! Sembla beròia, totun, dab lo clòt oval e clar (aquò, qu'ac compreni).

Progressem (dens lo tèxte se non dens la comprension):

Au miegjorn un pan quasiben aviá cabussat e contunhava d'emblanquir de sei brigolas lo camin que costejava.

Alavetz, amics, aquiu que n'i compreni pas arren. Un pan que cabussa, aquò que'm sembla hèra estranh. Tà jo, cabussar que vòu díser capihonar, com Johnny Weissmuller a la piscina olimpica. Non vedi pas briga com un pan e posca cabussar???? E prumèr, quin pan? Lo pan de la paret??? Un aute problèma, vertadèr aqueth, que sec: ua brigola, non sèi pas çò qu'ei, que soa a especialitat de pastisseria mès non deu pas èster aquò. Dilhèu ua teula? O un marròc? Compreni PAS ARREN, companhs!!!

E ua frasa mes luenh:

Un relarg de vista entre lei sausetas e leis aubaredas de Droda e un escalador de garriga en cades, avauç, euses.

Cades, avauç, euses: compreni tostemps pas arren. Lo gascon non m'ajuda pas, levadas las èusas, dilhèu.

Conclusions

1- Robèrt Lafont qu'ei un gran escrivan, totun "quasiben" incomprensible per jo.

2- Lo provençau qu'ei un lengatge estranh e jo que soi nul en provençau. Que'm cau amelhorar e qu'ac harèi.

3-Per quan la virada de las òbras de Lafont en gascon taus qui n'an pas enveja d'estudiar lo provençau?

4- E per quan lo diccionari provençau-gascon?

EDIT: mercés a Maime e a Salvador peus sons explics. Un còdol que's ditz un arredòt en gascon. Un frejau qu'ei ua cavalhèra, ua brigola qu’ei un trocet, un fragment, aquiu un darròc.