L’internet qu’ei o que deuré estar un aper (un utís) tà l’espandiment de la lenga nosta. Qu’ei aisit de trobar un copable tà la malautia que pateish la lenga nosta : qu’ei l’Estat francés. Mès non, qu’ei tròp simple. L’Estat francés n’a pas jamès defenut de parlar la lenga nosta a casa, n’a pas jamès defenut aus parents de transméter la lenga aus hilhs, n’a pas jamès defenut de parlar la lenga en las arruas o dens los lòcs publics, lhevada l'escòla, o a la glèisa, e sustot : n’a pas jamès defenut de parlar e d’escríver lo gascon o l’occitan sus la tela. N’ei donc pas l’Estat l’encausa màger. Voli pas díser que l’Estat n’aja pas nada responsabilitat, plan segur. Mès que vivem en ua democracia, l’Estat, qu’èm nosautes, tu e jo. Abans, deu temps qui n’i avèva pas cap de democracia a noste, la lenga se portava hèra plan, totas las lengas de França se portavan plan, o en tot cas plan miélher qu'au dia de uei. L’Estat, qu’ei la bona consciénça de los qui non hèn pas arren tà empachar qu’enterren la lenga tròp de d’òra. L’occitan qu’ei amenaçat de mort pr’amor los Occitans l’an condemnat, e pro.
La melhor pròba : quants e son los qui saben la lenga ? E comparem, quants e son los qui's la hèn espelir suu hialat (la tela) ? Perqué non i a nat metòde tà apréner a parlar e escríver la lenga gascona o l’occitan suu hialat ? On son las videos on se pòt audir lo gascon o l’occitan a l'Internet ? (N’i a quauqu’uas, totun...e aqueras i son gràcias a l'Estat francés...) Perqué òc-TV "emet" sonque en francés quan e son milions los qui dísen compréner la lenga ? Perqué ? L’Estat, que’u cambiaram un dia o l’aute, aquò se passarà, podetz n’estar segur, per long que posca trigar. Demandar que l’Estat cambie qu’ei plan e qu’i soi plan d’acòrd. Mès en prumèr, que caleré que los Occitans medishs, e singularament nosautes Gascons, be hasossem lo noste examen de consciéncia ! Pr’amòr los prumèrs responsables de l’estat malastruc de la lenga, qu'èm nosautes medishs. Parla la lenga e ja vederàs : la lenga que viverà. Criticar l’Estat francés qu’ei possible e salutari. Mès, en vos pregar, hètz-ac en la lenga. Utilizatz la lenga !!!
Alavetz, mercés, mila mercés, a l’Andriu, a l’Emboligol, a l'Eric, au Guilhèm, au Jacme, a la K, a la Mela, au Tam, au Tederic, e tots/totas los autes/as de qui m’èi desbrombat o qui non coneishi pas e qu’an decidit que òc, se volem, que podem. Òc, qu’ei possible dens la republica nosta. S'ac volem, qu'ac podem.
8 comentaris:
Adiu ! As plan rason, cal escriure sa lenga, per dire la democràcia coma la podem pensar : www.nireblog.com/oc vos ajudarà d'aver un blòg a la vòstra manièra, l'occitana!
Una causa, totun/çaquelà, cal destriar "estat" e "estat" ... ambe la majuscule o letra màger.
Aital l'estat de la lenga occitana es pas foncion del regime politic, que l'Estat siaguèsse reial, comtal (per Lengadòc) o ducat (per Aquitània), eclesial (per Auvernha e Lemosin), emperial (per Provença e lo "Sant"-Empèri Germanic), o bonapartista ... Estat / estat... [Dins l'Estat, los poders (govèrn), leial/Parlaments, juridics, diplomatics, mediatics, e de governança, an d'èstre democratic, mas aquò's pas la democràcia] es foncion del seu/siu emplec e de sa dignitat d'emplec, pas simplament dins lo romantisme dels escrivans, o letrats.
L'estat de la pensada occitana de coma fargar un Estat real, (e non pas reial), es pas brilhent, peraquò.
[...]
E coma l'estat de la discutida occitanista es pas fòrt viu...
Una discutida sul subjècte es de fargar dins l'occitanisme politic, sense exclusion. Aital, Atau, los blògues pòdon ajudar per una Occitània virtuala que sortirà un jorn lo seu Estat, e de l'estat letargic.
E òc! Qu'èi corregit l'Estat, li èi balhat ua E màger, qu'as arrason! Doncas, mercés!
Pensi pas que l'occitanisme politic posca sauvar la lenga si n'a pas ua politica lingüistica vertadièra. E non pensi pas que'n an. Dejà, quina(s) lenga(s) oficiau (s) tà qui e on?
Adiu, Joan, ara sou en un moment difícil, l'Estat francès mai defensarà una altra llengua que no siga la oficial, ja veus els treballs que tenen els de l'escola bressola amb el català d'aquí. Força i lluita, jo llegeixo poc a poquet, però acabaré que us entendré del tot!!!!
As rason, zel. Lo problèma ei enqüèra mes agut au nòrd de l'Albera pr'amor que la gent s'a desinteressat de las lengas non-oficiaus, que sia catalan, lenguadocian, gascon, quina que sia. A Rosselhon, los vielhs te dísen: "el català morirà pas mai " e au madeish temps parlan sonque francés aus nins, e jamei catalan! N'ei pas sonque un problema de l'Estat. Es en prumèr un problema de la gent qui non veden cap interés o utilitat a transmeter la lenga! La lenga a de s'aprener a casa, ei lo ròtle deus parents ei de parlar la lenga aus nins, vertat? Que sian analfabètes en la lor lenga ei fòrça dolent, clar, mès n'ei pas çò mes greu! Çò mes greu ei que la majoritat n' an pas recebut la lenga deus lors parents. Non saben pas mes la parlar! I a agut ua ruptura dens la transmission. Aqueste procès de perduda a començat après la prumèra guerra mondiau.
Yo siempre he dito, cuan se fabla d'a culpabilidat de l'Estau -ya siga l'español u o franzés- en a perda d'as nuestras luengas, que nos tenemos que mirar ta nusatros mesmos, os fablans, ta trobar a os berdaders culpables.
Si a chen no se siente argüellosa d'os suyo patrimonio cultural, d'a suya luenga, no i hai res a fer.
En euskera existe un dicho: "hizkuntza bat ez da galtzen ez dakitenek ikasten ez dutelako, dakitenek hitz egiten ez dutelako baizik"
Que en gascón creo que sería (corregidme, por favor):
"Ua lenga no's pèrde pas pr'amor de que los qui la ignoran no l'aprenen pas, sinon pr'amor de que los qui la saben no la parlan pas"
Aprovecho para darte mil gracias por la tarde del sábado. Que tornarem a Tolosa!!!! :D
Adiu Eleder!
Pèrde's = me pèrdi, te pèrdes, se pèrd, nos perdem, vos perdetz, se pèrden.
que tornaram (tornarem qu'ei en lenguadocian e en catalan).
Mercés a vosautes dus, que hè gòi de véder que joens de Euskal Herria e's pòden apassionar tà la lenga gascona! Amistats vasconas tà vosautes!
Publica un comentari a l'entrada