Aquesta musica no'vs raperatz pas arren ??? (véder mon messatge de divés (divendres) passat!!!). Qu'ei enqüèra Shalom alekhem (Patz dab vosautes, o en yiddish escrivut a la hongaresa, Šolom alejxem, en transcripcion YIVO Sholem aleykhem). S'ageish d'un cantet de la liturgia deu seder (repèish de la Pasca judiva). Qu'ei estat hèit populari gràcias aus 17 hippies de Berlin. Ara, las bandas de la Gasconha Grana que l'an adoptat e la jògan a totas las hèstas deus País Gascons, de Baiona a Vic en passant per Dacs e Condom.
Ahir hi va haver 18 000 persones a Girona per dir no a la MAT. Erem 3000 vinguts del nord, amb cotxes i autobussos.
Nosaltres del País de Perpinyà i de Girona no volem la MAT perquè és potencialment danyosa per a la salut, és lletja i no és cert que sigui l'ùnica opció. És l'ùnica opció per als que no hi viuen. A aquesta gent se les en fot que el país sigui desfigurat per una cicatriu indeleble, i no volen saber res del risc de càncer posat per les ones electromagnètiques per als que hi viuen a sota. Com a pare i com a biòleg, tinc dues bones raons per oposar-me al projecte. Ja basta.
Non credatz pas que la Peirotona escote sonque musica yiddish. Non. Qu'escota sustot musica classica, e en realitat jo tanben qu'escoti sustot musica classica. E causa coneguda sia: lo son cantaire de musica populara preferit, a la Peirotona, non canta pas en yiddish. Ni tanpauc n'ei pas judiu. Non, lo cantaire "folk" preferit de la Peirotona qu'ei un American d'origina irlandesa e que s'apèra Tommy Makem. Un dia que'u dedicarèi un "post" sancèr au Tommy Makem, promés. E, tè, n'aprofietarèi tà dedicar un aute a las cantairas irlandesas qui cantan en gaelic sens accent anglés (non n'i a pas tròp qu'an pas nat accent anglés). Lo gaelic que hè part de la meas lengas preferidas.
Lo fanatic de musica yiddish e judiva que soi JO. Tè, tà la dimenjada, que m'èi hèit ua lista de musica klezmer, tà 'M hèr plaser a JO. Mès abans, ua causeta tà hèr País, que mes País no's pòt pas trobar.
E tà celebrar la vienguda deu Shabbat, ua petita causeta en ebrèu que va plan. Shalom alekhem, que la patz sia dab vosautes e pertot dens lo monde, e tà començar, deu costat de Palestina...
E la mea lista que comença dab un aire plan khassidic, en fin, que i trobaratz un pauc de tot, mès tot klezmer. Bona dimenjada!!!
Aqueth messatge qu'ei dedicat tot especiaument tà la Peirotona, que la soa lenga deu brèç ei lo yiddish e non pas lo francés. Que comencè a parlar francés sonque a l'escòla, mès a casa, la lenga qu’èra tostemps lo yiddish. En Polònia, son pair qu'estó educat au heder, qu’ei a díser l'escòla religiosa judiva, que la lenga d'ensenhament i èra sonque en yiddish. Doncas, son pair èra guaireben analfabèt en polonés, lenga que parlava correntament plan segur, mès que sabèva pas tròp plan escríver. La lenga qui sabèva escríver qu'èra sonque lo yiddish. Aquesta lenga, de basa alemanda, que s'escriu dab letras ebrèas de dreta a esquerra. La mair de la Peirotona qu'estó educada a l'escòla publica en Polònia, doncas en polonés. Era non sabèva pas ni léger ni escríver lo yiddish qui èra totun sa lenga mairau. Sabem de per la soa correspondéncia epistolària qu’a còps escrivèva en yiddish de manièra fonetica dab letras latinas. Los parents de la Peirotona parlavan aus lors infants exclusivament en yiddish. Que's parlavan enter eths en polonés sonque quan non volèvan pas estar comprés per la mainada. Un dia que'vs contarèi com e's podón escapar deus nazis durant la guèrra mentre que tota la rèsta de la familha: grand-parents, parents, hrairs, sòrs, oncles, tantas, cosins, infants, tots, deus costat deu sògre com de la sògra, estón arrestats e exterminats. Degun non subervivó pas aus camps de concentracion. De los 6 milions de judius assassinats en los camps, 3 milions èran de Polònia. En Polònia, la guèrra a penas acabada, que i avón enqüèra agressions antisemitas contra los subervivents, çò qui acabè de convéncer los mens sògres de quitar lèu lèu lo lor país de naishença. Èran ja maridats e avèvan un nenèt de mens d'un an. Qu'arribèn clandestinament tà Paris, despuish l'Ozbequistan, travessant tota l'Europa, passant las frontièras clandestinament, n'avèvan pas nat paper, a pè, sens arren d'arren, quasi nuds...Tà anar on? L'ua que volèva anar en Palestina e l'aute taus Estats-Units, o ben èra lo contrari, me'n brembi pas. En tot cas, com n'èran pas d'acòrd suu país tà on emigrar, que demorèn a París. A la debuta, non pensavan pas demorar en França, e la Peirotona que i neishó apatrida, qu'estó naturalizada francesa sonque a l'atge de cinc ans. Abans era, ua sòr que neishó a París tanben. L'ainat qu'èra neishut a Tashkent, en Ozbequistan. Finaument, que's vadón tots francés.
La Peirotona qu'aprengó a léger lo yiddish gràcias au pair qui la ac ensenhè en la hasent léger articles deu jornau parisenc Undzer Vort (Indze' Vort com ditz la Peirotona / Nosta Paraula en gascon). La lenga parlada a casa de la Peirotona qu’èra un yiddish de Polònia, qu’ei ben diferenta deu yiddish normatiu sustot per la manièra de prononciar. Ma hemna pòt léger e compren la lenga normativa mès que parla sonque lo son dialècte. Tad era, lo yiddish normatiu qu’ei un yiddish un pauc estranh e sovent que ditz en parlant de la lenga normativa: aquò n'ei pas yiddish deu bon. Mès en realitat qu'ei plan lo yiddish unificat "oficiau". . Tà'vs dar ua idea de la diferéncia de prononciacion enter lo yiddish normatiu e lo yiddish polonés (qu'èra la fòrma mes parlada deu yiddish en nombre de locutors abans la Shoa), aquí qu'avetz quauques exemples:
1- Lo dia que’s ditz en alemand der Tag, en yiddish normatiu qu’ei der tog דער טאָג(la o que soa coma la ó catalana ), en lo yiddish de la Peirotona qu’ei de' tug (en transliteracion yiddish, u que sona coma la u catalana, pas coma la u francesa.
2- Fromm en alemand que vòu diser piós (en catalan: piadós). En yiddish normatiu, lo mot qu’ei frum פֿרום, En yiddish polonés qu’ei frim. Prononciar i per u qu’ei ua caracteristica deu yiddish polonés: tu= du דו/ dialècte: di; hrair = bruder ברודער/dialècte: bride', sinagòga = shul שול/ dialècte: shil. En alemand, Schule vòu díser escòla. Com lo mot occitan escòla, lo mot alemand Schule provien deu latin schola. En yiddish, shul, varianta dialectau de Schule, a pres lo sens de sinagòga. Prononciar u per o e i per u com ac hèn pot causar confusions. En yiddish normatiu, zun qu'ei só / sorelh (di zun רי זון / alemand: die Sonne), en dialècte, zun qu'ei lo hilh,de zun, en normatiu der zon דער זאָן, en alemand der Sohn. Lo yiddish parlat de la Peirotona non hè nada diferència enter los articles masculin e feminin der דער e di רי: que hèn tots dus de un pauc coma l'anglés the.
3- la frasa alemanda: das ist nicht gut (aquò n'ei pas bon) que’s vira en yiddish normatiu: dos iz nit gut / s'iz nit gut En yiddish polonés: dus iz nisht git (git prononciat guit), s’iz nisht git.
4- la frasa," non, n’èi pas nat hilh, qu’èi tres hilhas" que’s ditz en alemand; nein, ich habe kein Sohn, ich habe drei Töchter (de prononciar en transliteracion yiddish: nayn, ish habe kayn zon, ish habe dray tökhter, ö n'existeish pas en yiddish).
Aquesta frasa en yiddish normativizat que hè: neyn, ikh hob keyn zun, ikh hob drey tekhter (kh: com la jota castelhana)
En yiddish polonés de la Peirotona: nayn, ikh hob kayn zin, ikh hob dra tekhte'...
5- Trobam variacions gramaticaus en yiddish, per exemple l'usatge de l’auxilar hobn (aver) or zeynen (dialècte zeyn, zayn) (èster) tà formar lo preterit de geyn (anar): ikh hob gegangen / ikh bin gegangen (cf catalan he anat/ so(m) anat), o de variacions de genre : der kop/di kop (lo/"la" cap)
Lo yiddish qu'ei basicament ua varietat de l'alemand integrant 10 per cent de mots ebrèus e 10 % de mots manlhevats de las lengas eslavas. Aquestes 20 % de mots estrangèrs a l'alemand son lo sol obstacle a la comprehension deu yiddish normatiu per un locutor alemand. Los mots eslaus son tanben desconeguts en yiddish occidentau. En realitat lo yiddish occidentau, guaireben extinct, que poderé estar considerat coma ua lenga distincta de l'orientau au dia de uei. Los quauques textes modèrnes escrivuts en yiddish per locutors de yiddish occidentau ac son tots en lor parlar occidentau e non pas jamès en yiddish normatiu, çò qui mòstra que lo normatiu lor ei estranh.
Lo yiddish, deu hèit de l'istòria deus judius europèus, que s'a incorporat mots romanics desconeguts en alemand. Per exemple, lo plat deu shabbes (shabbat, lo dissabte) qu'ei lo cholent (chulent en yiddish polonés), qu'ei ua variacion fonetica ben yiddish deu mot gallo-romanic (ancestre de la lenga d'oil, de l'occitan e de l'arpitan) chalent, sia ua varianta dialectau de calent, mot enqüèra viu en catalan (calent en catalan, caud en gascon). Lo cholent qu'ei lo plat - ua sorta de borit (pot-au-feu) que's guarda caud suu huèc durant tot lo dissabte, ja que la religion judiva prohibeish d'alucar e d'apagar un huèc durant tota la durada deu dissabte. Un aute mot d'origina romanica qu'ei lo nom de hemna Yentl, deu romanic gentille/gentile. O tanben lo vèrbe bentshn, que vòu díser : recitar las benediccions (bentshn, de l'italo-romanic bendicere). Son mots tipicament yiddish, desconeguts dens la lenga "mair", l'alemand.
Lo domèni istoric deu yiddish que cobreish un territòri pro gran: a l'oèst, que comença aus País Baishs e en Belgica, que compren las regions orientaus de França, lo yiddish qu'ei doncas plan ua lenga de França qui pro sovent ei oblidada en las listas de las lengas de França. Lo domèni istoric deu yiddish cobreish ua part hèra petita de Danemarca, lo nòrd de l'Itàlia, l'Alemanha tota e tots los país de lenga alemanda, al nòrd s’esten a tots los país baltics e a l'èst cobreish tots los país eslaus e la Hongria. Que hè doncas un territòri fòrça gran, repartit en un arramat d’estats. La dialectalizacion qu’èra ineluctabla.
Lo yiddish normativizat qu'ei ua lenga sintetica, com lo Batu basco, qu’ei a díser que n’ei pas ua varietat naturau de la lenga. Qu'ei important d'ac compréner: lo yiddish normativizat, l'unic qui s'escriu, n'ei de cap lòc, que s'a pres elements de prononciacion e de formas gramaticaus de mantuns dialèctes. La prononciacion e la gramatica deu yiddish normativizat qu’obligan TOTS los locutors naturaus a escríver, léger o recitar los poemas en una varietat de la lenga diferenta de la lor. Tots los locutors naturaus sens excepcion, ja que lo yiddish normatiu n'ei pas de nat lòc, çò qui plaça tots los locutors sus un medish pè d'egalitat e doncas l'unitat de la lenga qu'ei preservada. La lenga normativizada qu’ei la lenga emplegada dens la premsa, la lenga de la literatura, e qu’ei la ensenhada en las Universitats. Atau, se pòt parlar d'ua lenga unificada. Imaginatz-vos ua lenga unificada tà l'occitan, o a ua escala mes petita e mes naturau, tau catalan o tau gascon! Lo yiddish l'a hèit en las annadas 1930 gràcias a l’Institut deu Yiddish basat a Vilno (Vilnius/Vilna) en Lituània, puish a Nava York desempuish la darrèra guèrra mondiau, mès que se'n a tornat crear ua dependéncia a Vilno recentament. La lenga sintetica unificada, un exemple de meditar tà nosautes...
En França, lo yiddish qu’ei indigèna en Alsàcia e en Mosela, qu'ei l’elsasser Jedisch o yiddish alsacian, a còps l'anomenan tanben judeo-alsacian. L'"alsacian" qu'ei constituit de parlars allemanisch, lhevats los parlars deu nòrd de l'Alsàcia que son deu grop frankisch (middelfrankisch/ francic moselan). L'allemanisch qu'aplega parlars alsacians, los parlars deu sud-oest de l'Alemanya e los de la soissa alemanda e d'ua part d'Austria. Lo yiddish alsacian ne seré pas basicament allemanisch e encara mens francic, encara que s'a ibridizat fòrça dab l'allemanisch. Claude Vigée, escrivan judeo-alsacian d'expression judeo-alsaciana, alsaciana, francesa e ebrèa, que'ns explica que lo yiddish alsacian era la lenga de casa, l'alsacian era la lenga de dehòra e quitament la de l'escòla ja que l'ensenhament deu francés se hasèva completament en alsacian: l'alemand èra prohibit a l'escòla e los mainatges non parlavan e non comprenèvan pas arren de francés. Que cau se sovier que l'alsàcia èra alemanda de 1870 a 1918, puish tornè estar francesa a partir de 1918, Claude Vigée que neishó en 1921. Qu'escrivó textes deus magnifics en las tres lengas : lo yiddish alsacian, l’alsacian e lo francés. Podetz escotar un texte en yiddish alsacian escrivut e lejut per Claude Vigée, s'ageish d'ua carta enviada a un cosin de Basel (Soissa). Que cau aver RealPlayer installat sus l'ordinador. Los qui coneishen l'alsacian poderàn constatar lo yiddish alsacian (dialècte deu yiddish occidentau) qu' ei plan ua lenga diferenta de l'alsacian e non pas sonque d'alsacian trufat de mots ebrèus. Lo yiddish occidentau qu'ei comprehensible per un orientau (la Peirotona que'u compren dab un pauc d'esfòrç), l'invèrs n'ei pas vertat a causa deus manlhevats eslaus de l'orientau.
La lenga yiddish partatja lo privilègi dab l’occitan d’estar ua lenga sens Estat representada per un Prèmi Nobel de literatura, Frederic Mistral per l’occitan e Isaac Bashevis Singer peu yiddish. Singer que parlava normaument lo yiddish polonés mès qu’escrivèva plan segur en yiddish normatiu e quan e hasèva un discors oficiau en yiddish, qu’utilizava sia lo yiddish normatiu sia lo son yiddish de Varsòvia segon las circonstàncias. Qu'avèva immigrat aus Estats-Units e que parlava anglés correntament (dab un accent ben yiddish), mès tota la soa òbra qu'estó escrivuta en yiddish. L'escotem en anglés sus ua video a prepaus deu son Prèmi Nobel:
L'extrèit deu film d'abans-guèrra que segueish, Tevye lo lèiter, qu'ei tirat de l'òbra de l'escrivan yiddish d'origina ucrainèsa Sholem Aleykhem. Lo film qu'ei en ua varietat naturau de yiddish (lo dialècte deu nòrd-èst) e non pas en la lenga normativizada (s’auditz plan, entenderatz que dísen di e non pas du, tug e non pas tog, zin e non pas zun, git (guit) e non pas gut. Totun, que presenta quauques diferéncias de prononciacion dab lo yiddish de la Peirotona (s'i pòt audir di veyst, la Peirotona diré di vayst, en yiddish estandard: du veyst, en alemand du weisst (du vayst). Tà la Peirotona, lo yiddish aqueste qu'ei deu hèra bon, non pas com lo yiddish normativizat que tròba estranh e tà díse’c brac, lèd. Abans Hitler, la fòrma de yiddish mes espandida qu’èra la polonesa.
En la video qui segueish, los beatles que cantan en yiddish normativizat (qu'ei un doblatge, plan segur!):
E aquí qu’avetz un dessenh animat cantat en yiddish deu nòrd-èst mesclat d'american, m'agrada la musica e bon, que’m hè arríder, que soi demorat joen...
Aquí qu'avetz l'alfabet en yiddish cantat en la lenga normativizada (sostitolat en ebrèu) dens ua emission de Porim taus mainatges...A la Peirotona l'accent deus cantaires non la agrada pas, mès qu'ei plan lo deu yiddish unificat.
E "Mary Poppins" (Julie Andrews) que canta (reaument, aqueth còp, n'i a pas nat doblatge) en yiddish durant un maridatge judiu!!! Son accent qu'ei deus bons (mantuns cantaires yiddish actuaus que'n poderen estar gelós), qu'ei yiddish deu nòrd-èst e non pas normatiu, dab quauques frases en yiddisho-american. Excellent tribalh!
Lo solet territòri que lo yiddish i a un estatut d'oficialitat qu’ei... lo Birobidjan, ua petita region autonòma de Russia, a l'extrème-orient de la confederacion russa, a la termièra dab China. Au Birobidjan, lo yiddish i ei cooficiau dab lo rus. Qu'èra ua invencion de Stalin qui avèva creat la nacionalitat judiva laguens l'U.R.S.S. e coma ne podèva pas aver de nacionalitat sens territòri, s'avèva inventat aquò deu Birobidjan. Après la caduda deu mur de Berlin, los judius de Birobidjan qu'emigrèn en massa tà l'America deu Nord, l'Alemanha o Israèl. Au dia de uei, sonque 1.5 % de la populacion deu Birobidjan parla yiddish de manièra correnta, sia haut o baish 2000 personas, la resta parla rus. Totun, lo yiddish que i a enqüèra un estatut de lenga oficiau e protegida e i trobam escrivans de lenga yiddish qui non son pas tots judius. Lo Birobijan qu’ei lo territori marcat 22, en arroi sus la mapa, au nord de la China.
E tà acabar, quauques documents musicaus istorics, a l'origina gravats sus de 78 torns, de Aaron Lebedeff, enqüèra hèra popular a casa deus Peirotons au dia de uei:
Lo yiddish que demora ua lenga de comunicacion internacionau au dia de uei. Qu'ei vaduda sustot ua lenga de cultura e non pas tròp de la vita vitanta.
Cada dia rebo un munt de mails enviats per desconeguts. Alguns, que es diuen d'Africa, em proposen de fer-me molt més ric que Bill Gates. D'altres, amb paraules més saxones que no pas romàniques ni romàntiques, es preocupen pel tamany del meu penis i han decidit que calia allargar-lo. D'altres em volen vendre programaris destinats a reviscolar el meu suposat PC encara que el meu ordinador sigui un Mac i que vagi molt bé. En fí m'arriben tota una col.lecció d'espams que acaben recte a la pila de les escombraries. Ahir al vespre, vaig rebre un mail que, tot i que era enviat per desconeguts totals, no tenia res a veure amb la merda habitual. No. Era un anunci de naixement i llegir-lo em va fer molta gràcia. Heus aquí uns extractes: "Hola Joan, ...som Pere i Helena, de Barcelona ... ...simplement dir-te que ens hem vingut un bebè, ... per retre homenatge al rei Jacme pel seu 800e aniversari, li hem donat Jacme de nom (amb la ce) i tot s'ha passat bé!...."
Felicitats a l'Helena i a en Pere ! I llarga vida al Jacmet ! Recordo efectivament haver suggerit ça i lla la possibilitat de recuperar Jacme com a nom català però ho vaig fer sense creure-hi gaire. Va ser una surpresa de debó veure que aquesta idea es podia anar concretitzant. Doncs gràcies a l'Helena i a en Pere per haver gosat fer-ho !
Cal recordar que, avui en dia, Jacme (cal pronunciar Jamme) és encara la forma llenguadociana del nom mentre qu'als paisos gascons les dues formes Jaume i Jacme són utilitzades en concurrència. A la resta del domini occitano-romànic (Provença, País Gavot, Paisos Catalans i Occitània septentrional: Alvernya, Llemosí eca ) la forma corrent del nom és Jaume. Més rarament, trobem formes derivades que s'acaben amb una s : Jacmes, Jaumes.
Jacme I era natural de Montpeller del temps que la ciutat hi era sota sobirania aragonesa. El rei firmava Jacme com a bon Montpellerenc. El seu segon fill, Jacme II de Mallorca, també es deia Jacme i no Jaume, encara que el nom Jaume fos ben corrent a Catalunya en aquesta mateixa època. Per cert, el cronista català Bernat Desclot, de la segona meitat del segle XIII, utilitzava el nom de Jacme per anomenar Jacme II de Mallorca i el de Sant Jaume per designar la ciutat gallega. Doncs en el català del segle XIII, com en gascó modern, les dues formes Jacme i Jaume coexistien. És un error considerar que Jacme és o era només una forma antiga de Jaume. Jo no veig cap raó per anomenar Jaume un rei que signava els seus escrits, de llengua ben catalana, amb el nom de Jacme. ¿No valdria més tornar a adoptar Jacme en català modern, en concurrència amb Jaume, com és el cas a la resta del domini occitano-romànic i molt particularment als paisos gascons?
En Josep-Lluís (que no José-Luís): ¿ no podríeu vos fer quelcom per tal que el rei En Jacme que mai va dir-se Jaume pugui recuperar-se el seu nom veritable? D'acord, caldria aconseguir més pressupostos de Madrid per poder canviar totes les plaques de les vies Jaume I i, clar, vos deveu tenir altres assumptes més urgents per ocupar-vos-en, sobretot després de les darreres eleccions..
En tot cas, futurs pares i mares per totes les terres dels Paisos Catalans, si busqueu un nom per al vostre futur fill, us hi cal pensar: visca Jacme! Farà més català que, posem per cas, Aitor (salutacions respectuoses i amistoses a l'Aitor Carrera, professor d'occità a la Universitat de Lleida i autor d'una gramàtica aranesa) .
No vull acabar aquest missatge sense una cançoneta. La que he escollit avui, titolada Obió, no té res a veure amb el tema, però és d'un grup que m'agrada molt: Xazzar. El trosset aquest és extret del llur primer - i fins ara últim- CD titulat "Que no s'escapin els gossos" editat per kasba music ( i gravat a Avinyonet de Puigventós ;))
Tè, heus aquí el vídeo del grup. Si teniu sort o paciència - a ca meva, el vídeo es descarrega de manera lentíssima- podreu comprovar que els encants de la cantaire Miranda Gas rauen no sols en la seva veu.
La Plataforma No a la MAT, la plataforma Non à la THT i les plataformes d’alcaldes AMMAT i SYDECO 66 convoquen a una nova manifestació contra la MAT a Girona, el proper diumenge 30 de març a les 11.30 h. Si les manifestacions anteriors ja varen ser un èxit de participació, per aquesta volen que sigui memorable i que esdevingui un punt d’inflexió en els més de tres anys que fa que lluiten contra la imposició d’aquesta infraestructura que encara avui, i malgrat la llur insistència, no ha estat justificada. Per tal de pressionar el coordinador europeu de la interconnexió elèctrica França-Espanya, les autoritats espanyoles i franceses i els promotors del projecte a totes dues bandes dels Pirineus perquè desestimin el projecte, és summament important que aconsegueixin mobilitzar el més gran nombre possible de persones per a aquest acte, que com els anteriors volen que sigui una expressió democràtica i festiva de la ferma oposició a la MAT.
Amics i companys, comptem amb el vostre suport i estímul per difondre aquest missatge i animar els vostres socis, afiliats, amics i familiars a participar a la manifestació de Girona.
Tots junts contra la MAT. Pel futur del territori, ARA O MAI!
Porim qu'ei ua hèsta judiva plan gaujosa qui commemora la desliurança deu pòble judiu de la persecucion pèrsa deu temps que los Pèrses (ara aperats Iranians) e avèvan conquesit Babilònia (ara l'Iraq). Lo prumèr ministre persan de l'epòca, lo maishant Haman, qu'avèva planificat l'exterminacion totau de tots los judius (qu'èra dijà a la mòda, aquò) e lo libe biblic d'Ester que'ns relata quin aquò's podó evitar gràcias a la reina Ester, ua beròja judiva qui lo rei persan Assuerus avèva esposada sens saber qu'èra judiva.
La hèsta de Porim que's hesteja lo 14 de hadar segon lo calendari judiu. Generaument, aqueth dia que cad en heurèr o la debuta de març mès l'an passat l'an judiu que's guanhè un mes mei. Totau: aqueste an, lo 14 de hadar que cad pro tard e la hèsta de purim que comença la nueit qui ven tà contunhar doman dinc au ser. A la hèsta de Porim que hèn ua sòrta de carnaval, plan dens la tradicion deus carnavals europèus, qui s'acaba per un gran lenhèr on se brutla l'efigia deu maishant Haman.
A casa deus Peirotons, aquesta hèsta qu'ei l'ocasion de's minjar los "Humentashn" preparats per la Peirotona.
Los Humentashn son cauçonets que's preparan especiaument tà Porim. Humentashn, o meslèu Homentashn en yiddish normativizat, aquò vòu díser literaument las borsas de Haman (en alemand taschen que vòu díser borsas, sacs). Mès la virada correnta e oficiau que'n hèn, qu'ei aurelhas de Haman (sonque lo hilh que las apèra en occitan blos las colhas d'Aman, version corteta, la version longa estant las colhas d'aqueste putarassa d'Aman). La Peirotona que las hè farcidas de compòta de poma mès que's pòt farcir tanben de pasta d'amètla, de confitura, de mèu o d'autas doçors quaus se volhan ...Dens la tradicion judeo-occitana, las pastisserias de Porim son diferentas deus homentashn. En shoadit, sia la lenga judeo-occitana deu Comtat Venaissin, que las dísen "li(s) den(ts) de Haman" (las dents de Haman en provençau). Normaument, tant lo yiddish com lo judeo-occitan s'escriven dab letras ebrèas e non pas latinas, mès jo qu'èi avut pietat de vosautes, amics legedors, e que v'èi balhat sonque las transliteracions.
N'i a pas nat carnaval sens cançons, doncas que v'èi penjat duas de tradicion ben yiddish. A Porim, dens lo yiddishland, los mainatges disfrassats que passavan d'ostau a ostau en cantar cançons, aufrir pastisserias e bonbons, e demandar quauques sòus. La cançon qui segueish que comença per ua de las formulas ben tipicas de la hèsta :
Uei qu'ei Porim, Doman n'ei pas acabat, Datz-nos un gròsh (un centime), E fotetz-nos dehòra!
Haynt iz Purim, Morgn iz oys!!!! Gib uns a groysh, Un farft unz aroys !!!
A Gut Purim Yidn, Mazeltov! A simkhe, a nekhome, Mir hobn haynt in Homenen, Derebt a nekome
Gekritst, farkhapert mit di tzeyn, Hot Zeyresh di marshas, A sof gehat, a bitern, geklapt zikh far kas
Un Ester-Khayim perl, gold In palats iz gezetsn Flodn, fish un roshinkes Mon mit nis gegesn.
Un Mordkhai, Mordkhai, tatenyu, iz genyeral gevorn Un Akhashvereyshns mundir, iz er raytendik geforn.
Un ale sonim undzere Hobn gezogt af undz treyfnakes Un apikorsim zaynen zey Hobn zey gekhapt di makes.
nu genug geveynt, genug gekrekhtst Hot mayn umedike fidl ikh nem tants mitn poyk un ikh sing a purim-lidl
"Shoshans Yankev" yidelakh, Tants, zingt, un makht a keyze, un take teykef nokh eyne, un uderbare a greyse
Keyn Ester hobn mir sheyn nit, Un Mordkhai, ir bagern To lomir ale freylekh zayn, Iber a yor zoln zayn Iber a yor mir deriebn
A gut Purim, Yidn!!!
Uei qu'ei Porim Doman n'ei pas acabat Datz-nos un un sòu, E fotetz-nos dehòra!
Bon Porim, Judius, mazel tov! ua hèsta, ua celebracion, pr'amor qu'ei lo dia de la revenja nosta contra Haman
Azeyres la broisha furiosa que's hasó croishir los caishaus E s'a trucada ad era medisha de ràbia pr'amor que tad era tot s'a acabat de la maishanta faiçon
E Ester, perla, aur, e plea de vita, èra asseduda en son palai, a se minjar peish sucrat dab arrasims e amètlas dab esquilhòts
E Modkhai, Mordkhai, petit pair, qu'ei vadut un generau e que se'n ei anat de virada vestit de l'unifòrme d'Assuerus
E tots los nostes enemics que ns'an aperats impurs mès los blasfemators que son eths medishs E la plaga que los ei caduda dessús
Bon, lo men umble violonet , s'a pro lamentat e a plorat a bastança, Ara me'n vau dançar au son deu tambor e cantar ua cançon de Porim : "La Suzana de Jacob"
Donc, dancem e cantem E lhevem los vèires, judius! E tanlèu acabat aqueste , tornem préner-ns'en un aute! E enqüèra un aute, que sia enòrma la hèsta!
l'Ester bera que ns'a deishats, E son Mordkhai tant aimat dab era, Lavetz que'ns cau demorar tots gaujós E que poscam víver ua annada mes!!!!
Bon Porim, judius!!!!
E deus Klezmatics, aquera auta: Makht oyf! (Obritz) Obritz! obritz! obritz e deishatz-nos entrar!!! Uei qu'ei Porim! Uei qu'ei Porim dens lo mond entièr!
Donc, bon Porim a tots!!!!
PS Tà vs'assabentar més sus la hèsta de Purim en catalan, podetz anar visitar lo blòg de l'ARCCI l'Associació de Relacions Culturals Catalunya Israel.
Lo 18 de març es un jorn fòrça especial: es lo jorn de Sant Cirili de Jerusalem, de pas confondre amb los autres Cirilis, lo Sant Cirili d'Alexandria, ni amb lo Sant Cirili alias Constantin lo filosòf (pacsat amb Sant Metòde, aquel), ni amb lo Sant Cirili de Novoezersk (qu'es sonque dels ortodòxes, cresi), e i a tot plen d'autres Cirilis, probable, tè per exemple lo ciri lis (o pas?) de plastic que se crompèt la nòstra star nacionala del web, qu'èra pas per ela, plan segur, mas èra un present per una amiga- enfin, bon, de tot biais, aquò nos regarda pas. Doncas, desiri una bona fèsta a totes los Cirilis concernits, en esperant que saupran s'i reconéisser per çò que s'agís pas de ne festejar un que siá pas del jorn, miladieus!!!
En lengadocian, lo vèrbe auxiliar èsser o èstre que's conjuga atau: 1- soi (sòi /som) ( atencion: ò que's pronóncia com en catalan mès o e ó que's pronóncian com la u catalana). 2- siás (ès, sès) 3- es 4- sèm (èm) 5- sètz (ètz) 6- son
En catalan rosselhonés, que trobam lo doblet sere e estre qui's conjuga atau:
1- sun, sum (som en lengadocian que's pronóncia coma sun en catalan ) 2- ets/et 3- és 4- sem 5- seu 6- són
La fòrma estre de l'infinitiu de l'auxiliar qu'ei un rosselhonisme "occitan" (aquera expression m'agrada mes qu'occitanisme rosselhonés, pr'amor que non m'an pas enqüèra convençut que lo catalan n'èra pas occitan) qui n'existeish pas en la resta deu domèni catalan.
La conjugason de ser/ésser en catalan normativizat que's hè atau:
1- sóc 2- ets 3- és 4- som 5- sou 6- són
De notar qu'a Alguer, on lo catalan, d'origina barcelonesa, s'a conservat quauques trèits arcaics, lo vèrbe ésser o ser se conjuga de manièra pro semblant a la de èsser/estre lengadocian: 1- só 2- sés 3- és 4- sem 5- seu 6- són
En gascon, qu'ei la fòrma corresponent au lengadocian/catalan èsser/ésser qui n'existeish pas.
Lo grop tr que trobam dens mots occitans non gascons coma quatre, mèstre, ventre, nosaltres/nosautres, eca que's simplifica en t en gascon: quate, mèste, vente, nosautes/nosatis/nosati, eca.
De la medisha manièra èstre que hè èste.
En gascon la r finau deus mots no's pronóncia generaument pas: segur [segü]; madur [madü], la mar e lo pinhadar [la ma e lu pinyadà], enter [ente] (l'equivalent gascon de entre), eca, totun, en gascon orientau, la mar que's pronóncia [la mar]. La r finau que's pronóncia totstemps dens los mots qui hèn derivats en que trobam aquera r doblada, coma per exemple : lo tòr [lu tòr] (la torrada). En catalan, tòr que's ditz gelada, torrada qu'ei glaç o gel.
La r finau deus infinitius non se pronóncia pas jamès, en nada circonstància, contrariament au catalan: volem cantar-la [bulem cantà-la] Aqueras r de l'infinitiu, la grafia gascona de Coromines-Fabra non las nota pas: cantà, sortí, èste...La grafia de l'Institut d'Estudis Occitans (la d'aqueth blòg) las nota, çò qui complica l'ortografia en particular quan i a dieresi deu pronom fèble: cantar / sortir / èster lo volem cantar = que'u volem cantar = que volem cantà'u la volem cantar = que la volem cantar = que volem cantar-la , que trobaratz tanben la grafia alternativa, ara rara: que volem cantà-la
En gascon occidentau èster qu'ei vadut estar. Doncas, en gascon l'auxiliar qu'ei èster o estar. Totun, la fòrma deu preterit simple d'estar nes rapera que n'ei pas un vèrbe deu prumèr grop: estoi, estós eca...
En gascon, estar/èster au present de l'indicatiu que's conjuga atau: 1- soi/ sòi/ sò 2- ès 3- ei/es 4- èm 5- ètz 6- son
Non cau pas con.hóner lo vèrbe auxiliar estar dab l'aute vèrbe gascon estar !!!! estar (II): 1- estau 2- estàs 3- està 4- estam 5- estatz 6- estan Estar (II) qu'ei plan un vèrbe deu prumèr grop (com aimar, cantar ...), hent lo preterit simple com segueish: estèi, estès eca...
En gascon, lo -tz finau deus vèrbes qu'ei lo mes sovent - mès pas tostemps, que depen deus parlars- prononciat coma ua -t simpla (cantat; sentit; entenet) e non coma -ts. Estau per estatz qu'ei dialectau en gascon. Qu'ei ua caracteristica deus parlars deu gascon castelhonés en Vathmala, (Arièja). En aqueth parçan de Castelhon de Coseran, separat de Palhars per còths de mes de 2000 m d'altitud, que dísen aimau per aimatz, enteneu per entenetz, sentiu per sentitz, eca...Mès n'ei pas sonque un simple manlhevat deu catalan vesin, ja que, tostemps a Castelhon, dísen tanben poliu e petiu per polit e petit, non pas com en gascon generau ni en catalan. Poliu qu'ei tanben aragonés.
En catalan, dens la frase "estic malalt i content" , l'emplec d'estar per ésser qu'ei un castelhanisme d'usatge generau e modèrne a l'estat espanhòu, donc adoptat per la lenga normativizada. Lo rosselhonés e l'alguerés n'an pas patit d'aquesta corrupcion. N'emplegan pas jamès estar dens aqueth sens mès plan sere/estre peu rosselhonés, ésser/ser per l'alguerés, per exemple en rosselhonés: sun malalt i content. En gascon com en lengadocian, la frase seré: soi malaut e content. Notaratz que lo mot occitan malaut provien deu latin malehabitu e que lo mot catalan malalt non vien pas directament de malehabitu mès qu'ei un derivat "dialectau" de l'occitan malaut.
Tà illustrar las diferéncias de sens que i a enter estar e estar en gascon, aquí qu'avetz quauques exemples: Que soi a Tolosa e que soi content. Non soi malaut mès que soi pensatiu . Be soi d'acòrd! (estar I /èster) Aqueth pantalon que t'està plan/ben (estar II). Que m'estau a Barcelona per quauques dias. (està's, fòrma pronominau d'estar II). Que corresponen plan a l'usatge d'ésser e d'estar en catalan classic.
Bon, tà'vs recompensar d'estar arribats dinc aquí, que v'èi penjat ua cançoneta de La Carrau.
Deu latin crédere provien en gascon lo vèrbe créder (variantas gasconas: créser, créger, créier, creir). De l'occitan vielh créser provienen lo catalan creure e lo lengadocian creire.
Lo sens prumèr de créder qu’ei tiéner per vertadèr, tiéner per vrai, pensar, opinar, aver hè.
Mès en gascon, créder que pòt tanben voler díser aubedir .
Que cau créder a pair e mair. Que vau mei/mes créder los gendarmas. Lo can que’u cred a la votz. Lo sordat que cred lo son superior au mot.
De notar qu'en catalan, creure pòt tanben préner lo sens d'aubedir (obeir): Creure els pares, els mestres. Els pares castiguen els infants que no creuen.
Tau son aniversari, la nosta hilha qu'organizè ua serada tematica, dab musica de desvelhar tot lo barri . Qu'avèva preparat pitah, hommós, tekhina, falafels, laffah, auberginas fritas, peberòts farcits e saladas, e plan d'autas causas enqüèra.... Que i avèva monde a casa la nueit passada !!! E la musica que s'i jogava tà dançar n'èra pas quinsevolh musica...Segur que non l'avetz pas jamès escotada a la ràdio, aquera... La hilha n'ei pas desorientada lol! Lo que's sentí vielh tot sobte qu'estó lo pair e non pas la hilha...
Lo hommós, la tekhina, tot aquò b'ei hèra bon, mès tà's hèr prim, n'ei pas "top". Ba! De tota faiçon, nosautes las aimam plan "gorditas"...Non voletz pas vos tornar préner un pòc mes halva ?? Tè, dab un locom, que passarà miélher!!!
L’Unitat deus Èstes Vivants que hè part de la mea credença pregonda, aquera distincion de valor enter uman e non-uman non a cap sens tà jo, qu’ei totaument contrari a la mea manièra de sentir lo monde.
La question vertadèra non ei si òm pòt estar fièr d’estar Europèu o American, o Francés, o Espanhol, o Occitan o Catalan…La sola question que vau la pena de pausà’s qu’ei si òm pòt estar fièr d’estar un èste uman.
Guèrra Hamièra (Famina) Genocidi Violéncia Terrorisme Tortura Lei de las armas e deus mes hòrts Hemnas violentadas, nens redusits en esclavatge...
Engreisham òmes dens l’espaci intersiderau a gran còst mentre que los nens d’Africa e d’alhòrs creban de hami. Quants e'n poderem neurir per lo medish prètz ?
Vergonha !!!! Vergonha !!!!
Que’m senti vergonhós d’estar un èste uman.
Non vos debrombetz pas de signar la peticion. Signar que cau !!!!
La Mela que m'envia un mem : hèr 10 associacions de savors sens soscar. Ja sabetz que non soi pas capable de dar-la lo quenon a la Melineta (nòta: la gramàtica gascona que'm ditz que lo pronom "li" ei d'usatge sonque dialectau en gascon, notaratz aquiu que hèi un esfòrç de normativizacion) . Doncas aquí que las avetz, las meas associacions. Sens soscar.
1. Gefilte fish dab riesling / געפיגטע פיש מיט ריסלינג Ah! Aqueth que'm manca!!! La carpa a la mòda yiddish qu'a ua particularitat: dens la recèpta modèrna de la carpa farçida, non s'i hica pas mes...carpa. Tan miélher, la carpa qu'ei un peish plen de balas e qui pudeish au bardàs. Doncas, que demòra la farça. E la farça de la carpa absenta, aquò qu'ei hèra bon!!! Que's prepara a basa de carn de peish blanc (merluç), pro sucrada mès pas tròp, e que'n hèn coma filets o boletas. Se minja dab carròtas e leituga e sustot khrayn (ua mixtura de rabanet plan en.huèca-gola e de blet roi). Existeishen mila manièras de preparar lo gefilte fish, la melhor qu'ei la de la Peirotona. Un còp tastat lo gefilte fish de casa, se pòt pas mei minjar los autes. Ah si, lo son hrair que sap hèr un gefilte fish que sab exactament parièr. La recèpta que deu viéner de lor mair, solide. Nosautes que'u prenem acompanhat de Riesling d'Alsàcia.
(Ah! Un bòrsht, aquò qu'ei bon tanben. Qu'ei ua sopa de blet roi e de poma de tèrra. La Peirotona non vòu cosinar bòrsht pr'amor que sa mair non la passè la recèpta. Sa mair en preparava de quan en quan, la Peirotona èra petitona, mès que deishè completament de cosinar-lo dab lo temps. N'èra pas un plat tradicionau en çò deus parents de la Peirotona, qui vienèvan de Polònia. Lo bòrsht qu'ei un plat meslèu rus o ucranian que non pas polonés).
2. Lo tagin de poret aus condoms. Condom? Non, n'ei pas çò que pensatz. Lo condom qu'ei lo hruit deu condomèr, que's pòt tanben díser miracoton (lo hruit deu miracotoèr) o abricòt (abricotèr). De manièra generau, m'agradan las combinasons sucrada-salada. Quan ei preparat per la Peirotona, non i a pas nat boder coma matièra grassa dens la recèpta, sonque un shinhalon d'òli d'oliva. D'acompanhar per un vin roi, un Fiton per exemple.
3. Los filets de barbahau (roget) au lèit de coco. D'acompanhar dab un Cotlliure blanc (domaine La Massane o Clot de Paulille)
4- La chocrota de guit au riesling, un aute favorit a casa deus Peirotons (non s'i minja pas nada carn de mamifèr), acompanhat de preferéncia per un Pinot negre ben fresc d'Alsàcia, senon peu Riesling.
5 La tarta de hromatge de la Peirotona, ua auta recèpta familiau d'origina est-europèa !!! E sas tartas de hruit (en particulièr de rubarba, mmmh!), acompanhat d'un cafè negre o d'un té. (E d'un armanhac, anem!). Un bon Gewurtztraminer vendange tardive, non hè pas mau tanpòc, tà l'aperitiu com tà acompanhar las pastisserias (o lo hitge gras, mès qu'avem deishat de minjar hitge gras per rasons eticas).
6- La combinason tripla: bon pan, bon hromatge, bon vin. Un camembert au lèit crud, non coneishi pas arren de miélher. Enfin, per lo gost, pas per la santat, solide. Mès acompanhat d'un bon vin roi deu país, guardaratz las vòstas chanças de longevitat. Senon tots los hromatges, los de qualitat, que son benvienuts a casa, sustot los d'Auvèrnha, de Roergue, deus Pirenèus e d'alhòrs...E rai, son pas casher (dixit la Peirotona: si Moises avosse conegut lo camembert dab lo vin roge, s'auré pas pres tants d'estupefiants e dilhèu lo monde non seré pas tan merdic). N'i a tostemps de bon Manchec a casa, lo trobam a Ceret o au Volon (Voló).
7- Los sobaos pasiegos! Mès los vertadèrs!!! De los qui trobam sonque en país pasiego, deu costat de Vega de Pas, en Cantàbria, sabetz??? De los que son tot plen de colesteròu, pas com lo pan Bimbo. Non son pas de bon trobar en dehòra de Cantàbria, e la hilha que's consola dab un succedanèu: los sobaos Bimbo (ex-Martínez). Mès coma ditz la hilha: gausan pas mema escríver que sons "pasiegos", aqueths "sobaos" envolopat e arrenvolopat de plastic!!! Lo hilh qu'a trobat la solucion: que'us prepara eth medish. La recèpta qu'ei hèra aisida de brembar-se'n. Tà preparar 12 sobaos, que'vs cau 250 g de haria, 250 g de sucre, 250 g de boder (burre), 4 ueus, e la levadura...A còps i ajusta un pòc de limon e de ròm, aquò ei eretic, mès qu'ei plan bon e ja qu'èm a parlar d'associacion de savors, donc ja l'avetz, l'associacion!!!! Excellent dab lo cafè. La hilha que'us trempa dens un vèire de lèit a l'esdejuar.
8- Un bon plat de pastas primas cosinadas dab alh, cebas, peberòts, ceps e tomatas dens un pauc d'òli d'oliva...E un vèire de bon vin roi, segur.
9- Hromatge (per exemple, camembert o munster) sus patatas, lo tot cueit au horn, un plat d'ivèrn. Lo vin roi que vs'ajudarà a netejà'vs las artèrias.
10- Chocolat negre e chocolat negre, la combinason magica. Senon, chocolat negre e chocolat blanc, per cambiar. De préne's dab un cafè e dilhèu dab un schnaps d'Alsàcia o un armanhac.
Ara qu'èi hami, que'm demandi plan perqué...Bon, mès lo dever qu'ei complit. La Mela que's deu sentir satis.hèita, doncas, jo tanben.
Vocabulari gascon / català
Soscar: Reflexionar, pensar-hi detingudament Gefilte fish , peish/peix farcit (plat tradicional jiddisch) Hicar / ficar Tan miélher / millor Un peish plen de balas / un peix ple d’espines Qui pudeish au bardàs / que pudeix a llot Demorar/ Quedar Hèra / molt Merluç / lluç Carròta o pastanaga / pastanaga Rabanet / rave blanc En.huèca gola / molt picant (lit. Inflama boca, huèc/foc) Blet roi / bleda-rave Meslèu / més aviat Poret / pollastre Condom, miracoton, abricòt / albercoc Barbahau / moll (peix) Chocrota de guit : xucrut amb ànec Rubarba / ruibarbre Schnaps: aiguardent de fruita Ara qu’èi hami / Ara tinc gana
La creacion deu grop The Country Gentlemen que’s hasó per accident, au sens pròpi com au figurat. Qu’èm a la debuta de julhet de 1957. A l’Admiral Grill, un clubet situat a Bailey’s Crossroad, Virgina, au ras de Washington DC, lo banjoista Bill Emerson qu’a un problèma. Qu’ei encargat d’organizar las seradas . Qu’avèva contractat la banda deus Bayou Boys dirigida per Buzz Busby. Malaüradament tà los Bayou boys, qu'estón victimas d'un maishant accident de vèitura que’us deishè herits e totaument incapables de jogar. A Bill Emerson, que’u cau trobar rapidament musicaires navèths capables de remplaçar los Bayou Boys. Que'n trobè dus : Charlie Waller e John Duffey. Lo guitarrista e cantaire Charlie Waller qu'èra originari de Texas mès que vadó gran en Loisiana. Lo mandolinista John Duffey que neishó a Washington DC e qu'estó neurit a Bethesda en l'estat vesin de Maryland, eth qu'èra un gojat de la vila. L'alquimia enter Walley, Duffey e Emerson que foncionè de tira e que decidín de contunhar a hèr ensems devath lo nom de "Country Gentlemen". A la tardor de 1957, que grabèn un prumèr disc, un 45 torns. Un an après, Bill Emerson que quitè lo grop e qu'estó remplaçat per lo banjoista Pete Kuykendall, alias Pete Roberts. Pete Kuykendall que joguè un paper màger dens l'evolucion deu grop, peu son tribalh de composicion e de produccion, enqüèra que n'i demorè pas guaire de temps. Qu'estó remplaçat per Eddie Adcock, lo quau, ironicament, hasèva part deus herits de l'accident de vèitura a l'origina de la creacion deus Country Gentlemen. Eddie Adcock qu'èra de Scottsville (Virginia). Adcock qu'avèva esitat longtemps abans d'acceptar de juntà's aus Country Gentlemen, la condicion estant que lo grop hasosse un tribalh d'innovacion. Que's trobèn un excellent contrabaishista anomenat Charles Gray Doncas, tà los trocets qui segueishen, gravats durant un concèrt dat en 1962, lo grop qu'ei compausat de Charlie Waller (Guitarra, lead), John Duffey (Mandolina, tenor), Eddie Adcock (Banjo, baritone) e Charles Gray (Contrabaisha).
Handsome Molly Aquesta canta qu'ei un tradicionau de las montanhas Appalachas, dab arradics britanicas. Lo violonaire cèc G.B. Grayson, de Tennessee, e Henry Miller, un cantaire e molièr de Fries, Virginia, que'n hason la prumèra gravacion en 1927. Los Gentlemen la van apréner d'un enregistrament de los hrairs Stanley.
M'a semblat interessant de comparar la version deus hrairs Stanley dab la deus Country Gentlemen, aquera darrèra hèra mes sofisticada vocaument. S'i destaca hèra plan lo duo deus cantaires d'excepcion qui son Charles Walley (lead) e de John Duffey (tenor). En çò deus Duffeys, cantar qu'ei ua tradicion familiau, lo pair de John Duffey qu'èra cantaire d'Opera e qu'avèva cantat au Metropolitan Opera de la ciutat de New York durant annadas.
Tà començar, la version deus hrairs Stanley:
Dens la version deus Country Gentlemen, la mandolina de John Duffey que remplaça lo violon:
I wish I was in London or some other seaport town, I'd set my foot on a steamboat and sail the ocean 'round
Arrepic Sailing around the ocean, sailing around the sea I think of Handsome Molly wherever she may be.
Her hair was black as a raven's, her eyes were bright as coal Her teeth shone like lilies out in the morning cold
Arrepic
Oh don't you remember, Molly, when you gave me your right hand you said if you ever married that I would be your man. I saw her in church last Sunday, she passed me on by I know a mind was changing by the roving of her eye
Arrepic
E podossi estar a Londres o quinsevolh aute pòrt, Hicarí lo pè en un vaishèth de vapor e naularí l'ocean arron
Naulant arron l'ocean, naulant arron la mar Que'm pensi a Molly Beròja, on que podosse estar
Que s'a lo peu negre com lo d'un corbaish, los uelhs lusents coma carbon Sas dents que brilhàvan coma lilis au hred deu matin
Oh no't brembas pas, Molly, de quan e'm balhàvas la man dreta Que'm disós jamès e't maridèsses dab nat aute que jo? La vedói a la glèisa dimenge passat, que passè auprés de jo Que vedói a la soa mirada qu'avèva cambiat d'idèa
The sunny side of life. Aquesta canta provien deu repertòri de Bill and Earl Bolick (the Blue Sky Boys). Qu'estó compausada per Bill Bolick e los hrairs Bolick la van enregistrar lo 16 de junh de 1936.
There's a sunny side where no ills betide/ On the road that we must go There are pleasant vales, fertile hills and dales/where flowers ever grow
Arrepic On the happy and sunny, pretty rolling dales, Where the sweetest joy and gladness ever there prevails, Where the sunshine ever lingers on the grand majestic hills, on the sunny of life
There's shady dales where no gladness dwells/and the clouds obstruct the view But a brighter way like the light of day/ is awaiting now for you
Arrepic
Let us sing a song as we go along/ Let us banish care and strife Let the whole world know as we onward go/There's sunny side of life
E tres autes trocets mei, duas cançons e un instrumentau:
Poor Ellen Smith: Aquera canta qu'ei basada sus ua hèita qui's debanè en 1892 a Forsyth County, North Carolina. Ellen Smith qu'estó assessinada. Lo son nòvi, Peter DeGraffe que's huejó a Roanoke, Virginia, puish a Nau México. En tornar de cap tà la Carolina deu Nòrd, qu'estó arrestat, jutjat e condemnat peu murtre. La legenda ditz que la canta aquera qu'estó compausada per Peter DeGraffe assedut suu son tahuc en aténder l'execucion. Totun, la culpabilitat deu nòvi que semblava luenh d'estar provada e durant annadas, qu'èra prohibit de cantar aquera cançon pr'amor que provocava susmautas de las violentas.
Poor Ellen Smith, how she was found / Shot through the heart lying cold on the ground Her clothes were all scattered and thrown on the ground / the blood marks the spot where poor Ellen was found They picked up their rifles and hunted me down / They found me a-loafing in Mount Airy town. They picked up her body and carried it away / The flowers on her grave have all faded away Someday I'll go home, and say when I go /On poor Ellen's grave pretty flowers I'll stow. I've been in this prison for twenty long years / Each night I see Ellen through my bitter tears. The warden just told me that soon I'll be free/ To go for her grave 'neath that old willow tree My days in this prison is ending at last / I'll never be free of my sins in the past. Poor Ellen Smith, how she was found / Shot through the heart lying cold on the ground
The Long Black Veil qu'ei ua cançon qui sembla tradicionau mès qui ne n'èi pas. Qu'estó compausada a Nashville per Danny Hill e Marijohn Wilkin en 1959.
Ten years ago on a cold dark night / There was someone killed 'neath the town hall light. The people that saw, they all agreed/ That the slayer who run looked a lot like me. The judge said "Son, what is your alibi? If you were somewhere else then you won't have to die." I spoke not a word though it meant my life / For I had been in the arms of my best friend's wife.
Chorus She walks these hills in a long black veil / She visits my grave when the night winds wail Nobody knows, nobody sees / nobody knows but me
The scaffold was high and eternity near/ She stood in the crowd and shed not a tear And sometimes at night when the cold wind moan / In a long black veil she cries o'er my bones
Grandfather's clock
E tà acabar, ua lista de 19 trocets deus Country Gentlemen, enregistrats en las annadas 1962-1963, incluant los 5 qu'avetz ací-dessús.
L'existéncia d'un diasistema occitan qu'ei ua nocion teorica plan fondada, segur, mès practicament, l'unitat de l'occitan coma lenga n'existeish pas e la nocion d'occitan estandard no'm sembla pas miar enlhòc. Qu'anam de cap tà autant de lengas que de varietats de l'occitan. Un dialècte, ua lenga? Eh ben non, que seré enqüèra tròp simple. Lo gascon qu'a lo privilègi d'estar representat per duas lengas, l'aranés e lo gascon unificat. Lo gascon que presenta ua complexitat dialectau tan grana com la deu catalan, si non mes. Aquera complexitat tòca la prononciacion, fòrça variabla d'un grop dialectau a l'aute, lo vocabulari (tau mot emplegat aquiu demòra desconegut acerà), la gramatica (formacion deu plurau, conjugason...) eca... Quina lenga taus país gascons? Que pensi las prumèras causidas normativizadoras, que las devem aus Bigordans Simin Palay, (1874-1964) lo fondator de l'Escòla Gaston Febus e autor deu diccionari monumental e tostemps reeditat Dictionnaire du Béarnais et du Gascon modernes, e a Miquèu de Camelat (1871 - 1962) . Qu'an causit los dus de non pas escríver en ua fòrma bigordana de la lenga mès en lo gascon de l'arribèra deu gave de Pau. Tad eths, la lenga gascona qui calèva emplegar qu'èra aquera: lo bearnés paulin. Totun, tots los escrivans gascons n'an pas seguit aqueth exemple e un escrivan màger de la literatura nosta, Bernat Manciet (lo mes gran, probable), que causí d'escríver en lo son parlar lanusquet escur, e non en gascon febusian. A l'auta extremitat, que cau mencionar Pèire Bec qui s'a inventat un gascon sintétic, ua mescla hèra personau de fòrmas manlhevadas deus gascons centrau, occidentau e orientau, doncas ua lenga totaument artificiau mès hèra clara e de hèra bon léger, contràriament a la lenga negra d'en Bernat Manciet, sens nat dobte autentica e magnifica, mès tròp conhida de localismes e finaument pas tròp aisida de seguir.
La parucion recenta d'ua gramatica gascona escrivuda sancerament en gascon que pausa las basas de la normativizacion de la lenga gascona. Que's pòt díser, tà resumir e simplificar l'ahèr, la lenga gascona normativizada qu'ei basada suu gascon occidentau, dab lo son tractament deus pronoms complements, mès qu'ei meslèu ua lenga prononciada a l'orientau e privada de las fòrmas deu subjonctiu present en "i" que lo gascon occidentau s'a inventat de manièra semblant au catalan. La lenga normativizada que s'a guardat lo subjonctiu de la lenga classica, com en gascon centrau e orientau. Ara demòra a perseguir l' esfòrç tà acabar dab la tasca de normativizacion e particularament per çò qui pertòca au diccionari. Aurem besonh d'un Diccionari Generau de la Lenga Gascona, escrivut tot en gascon. Tà fixà've un pauc l'importància deu tribalh que demòra a hèr, que vse'n podem dar quauques exemples. Lo latin védere que balhè veure e vore en catalan, via l'occitan véser. En gascon, qu'avem véder, véser, véger, véier e veir. Sembla que la gramatica deu gascon aja causit véder, doncas perfècte, que l'avem adoptat ací. Finestra, en catalan, que pòt díse's en gascon frinèsta, fernèsta, hrièsta, herièsta, hièstra e hiestra. Ua simplificacion normativa qu'ei necessària aquiu. Per exemple que poderem guardar lo doblet frinèsta, hièstra, pro arrepresentatiu de la fractura dialectau occidentau/centrau Lo mot catalan nit que pòt hèr en gascon nueit, neit, nuit, net, segon los dialèctes...La nòrma qu'a guardat nueit (dab la e barrada, contràriament au lengadocian).
Au catalan llombrígol e melic corresponen en gascon melic (variant omelic), bonic (variant embonic), embonilh, monilh, meguron, ombrilh, bendilh o pendilh...A mei de melic, qui dijà ten ua existéncia literària en gascon, quinas autas fòrmas e caleré adoptar? Totas? Be pensi que non !!! Ua simplificacion normativa que seré necessària aquiu tanben.
Au catalan conèixer correspon lo doblet gascon conéisher/conéguer - la segonda fòrma probablament reconstrusida a partir deu participi present conegut de conéisher qui, en gascon, pòt hèr coneishut o conegut (d'aquí lo perfèit coneishoi o conegoi eca) . En gascon, las formas alternativas en g son generaus dab los verbes deu tresau grop (en -er): que disoi, que digoi...qu'escrivoi,qu'escrigoi eca
Au catalan estona correspon estona (o prononciat coma la u latina: estuna o estuno) en gascon sud-orientau, mot desconegut a la resta de l'occitan, resta deu gascon inclusa. Alhòrs aus país gascons, estona que's ditz pausa o moment. Em sembla que caleré adoptar estona au Diccionari Generau; qu'ei plan viu en Comenge e Coseran e que hè part deu vocabulari aranés, solide.
De tota manièra, non vedi pas cap rason tà non pas adoptar doblets representatius de las fracturas dialectaus tau coma casau/ òrt (catalan hort), melic/monilh , lo/eth, la/era...
En conclusion, la tasca de normativizacion deu gascon qu'avança, sustot au nivèu gramaticau. La tasca demòra enqüèra (encara, encòra, enquera :) grana dab lo vocabulari medish (medeish, madeish)...Tad aquò, que'ns caleré un Diccionari Generau de la Lenga Gascona. Ja seré òra, non pensatz pas?
SMS o SOS (Eric Mathieu), interpretat per Parpalhon - en gascon de Bigòrra (CD Solindre).
Que s'aperava Jan-Loís Era que l'anava plan Marilís, Eth que demorava paísan era qu'estudiava tà passar eth bac, De tot'era lonca setmana no's podivan veir, no's podivan aimar Sonqu'a gran còp de textò SMS o SOS
A besonh de potons, Hami de potinas, Shavetz que cridavan, a tot vent
Tres cent mètres a vista de nas Separavan eth iro cas, Mès qu'auré calut un beròi pont Tà sautar eth barranco pregon Que passavan donc era dimenjada Eth cul pausat sus eth labassatge A punà's a còp de textò, SMS o SOS
A costat deth tractor Landini, Amantada era Gòlf GTI Que d'ei dab aqueth utís Qui s'ha heit sucrar eth sué permís Ara qu'a deishat l'automobile Tà crompà's un beroi movile entà poder díser: "que t'aimi!!" SMS o SOS
Mès un dia que vira la chança Un guida de montanha que truca 'ra pòrta E que demanda l'autorizacion De hicar un cable entr'eras duas maisons Dab aquera tirolièna Poderí passar sense nada pena Se disó Jan-Loís interessat En montrar un casso on se pòt estacar
Que s'entenó com un eslambrec Mès non i èra pas qu'eths potons petècs De dus aimadors suspenuts Qui's ponhocavan sense nat trebucs Que demorèn aquiu tendrament Bailinats per la Balaguèra A hèr anà's eras maishèras Eth portable negat en torrent
Bèth Chivalièr (La cançon de Barberina, d'après A. de Musset & Miquèu Maffrand, interpretada peus 9 gojats deu grop Balaguèra)
Bèth chivalièr, qui partitz tà la guèrra, T'on vatz enqüèra, Tan luenh d'ací? Non vedetz pas que la nueit ei pregonda E que lo monde n'ei que chepic?
Vos qui credetz que las amors deishadas De las pensadas Se'n van shens mau Ailàs, ailàs! Los cercadors de glòria, La vòsta istòria S'envòla atau.
Bèth chivalièr qui partitz tà la guèrra, T'on vatz enqüèra, Tan luenh de nos? Que'n vau plorar, jo qui'm deishavi díser Que mon arríser Èra tan doç.
Darrèr eth noste horn (cançon de nau : Teresa Pambrun, Nadeta e Ivon Carita, Joan-Loís Lavit, Bigòrra 2006)
Darrèr eth noste horn nau cocuts que cantan Cocut coa e canta plan, Nau cocuts qu'averam doman
Darrèr eth noste horn ueit cocuts que cantan (eca...)
La comuna de Belestar de la Frontièra, als Pirineus Orientals té la particularitat que el seu territori és mig occità i mig català. Les bornes frontereres d'abans el (mal)tractat dels Pirineus passen pel mig del territori comunal. Ull, català aquí no vol dir barceloní o català fabrenc. Ja sabeu que el català rossellonès occitaneja molt. No sols el vocabulari rossellonès comparteix una llista interminable de mots i d'expressions amb el llenguadocià (tabé, let,leda , codena, nalt, peirer, veire, belleu, pou, feda, teta, destetar, gaspa, cornes, rega, ribera, beç, jaupar, araire, peixoner, allargar, allandar, aurendola, dobrir, dintrar, dostar, bel/bela, cilla; fardejar, cogot, eca, eca,) sinó que la manera de pronunciar el català rossellonès ja occitaneja (en particular, la o tancada és pronunciada u: font, jove [fun], [juve]), l'accent també (musica, agla per música, àguila) , se passejar per passejar-se (me passegi per em passejo), la manera d'expressar la negació (canti pas per jo per no canto per a mi), la desinència de la primera persona en i, canti, cantavi, cantari i, diui (dic), creui (crec), responi (responc) preni (prenc), , la conjugació de sere, estre: sun, es, és, sem, seu, són, ...eca Allò que potser no sabeu pas és que l'occità veí de Fenolhedés (P.O), País de Sault (Auda) i Donesanés (Arièja) (grup sud-pirinenc del llenguadocià) catalaneja força. A Tolosa o Montpeller diuen le castèl o lo castèl, aquel, la luna, las lunas, fait o fach... En llenguadocià sud-pirinenc diuen, per lo castèl, al castèlh (pronunciat com en català central o oriental [el castell]), aquelh [aquell], la lhuna [la llüna] i al plural: les lhunes [les llünes], fet i no fait ni fach, i fins i tot per ditz diuen diu en alguns llocs.
El català rossellonès i el llenguadocià del grup sud-pirenenc són tan semblants que l'intercomprehensió és total i resulta molt difícil considerar que no són variants dialectals de la mateixa llengua. I aquest parentiu fa tornar bastant arbitrària la classificació d' alguns parlars dins l'un o l'altre idioma. La millor prova: els habitants de Maurin (Maurí, a Fenolledès) consideren que parlen llenguadocià però l'opinió d'en Joan Coromines n'era que parlàven català. Llenguadocià o català? Igual, a la zona de contacte.
Llegit a la premsa de l'època (Crònica de Bernat Desclot), a propòsit del litigi entre els dos fills i hereus d'En Jacme (Jaume) el Conqueridor : Pere III d'Aragó i Jacme (Jaume) II de Mallorca...
E devets saber que En Jacme, que era llavors rei de Mallorques, frare del rei En Pere d’Aragó, aquella saó no era bé ab son frare lo rei d’Aragó, per què lo rei d’Aragó l’havia fort sospitós per moltes coses que havia oïdes e enteses per cert, que aquell rei En Jacme havia tractades ab lo rei de França e ab l’apostoli contra ell. Per ço temia’s lo rei d’Aragó que aquell rei En Jacme no li fos contrari de la guerra la qual esperava haver ab lo rei de França e que no donà als francesos, quan vendrien a Catalunya, pas e entrada per la sua terra, ço és a saber per Rosselló, qui és en mig de la terra del rei de França e del rei d’Aragó ; la qual terra de Rosselló aquell rei En Jacme tenia dretament, ab tota l’altra terra, per lo rei d’Aragó sens altre mijà. Mas per les coses que el rei d’Aragó havia enteses, segons que damunt és dit, ço és a saber, que havia hagut vista ab lo senescal del rei de França e ab N’Amalric de Narbona moltes vegades, e havia tramès a Roma e en França sos missatges per recaptar algunes coses que davall oïrets, per tal lo rei d’Aragó se temia d’ell molt fortament. Per què, quan hac calvalcat per tot Geronès e per Empordà, ab cavallers e ab companyes de peu, segons que damunt és dit, anà tan avant tro que fo a un lloc qui és assats prop de la vila que és en mig de Rosselló e ha nom Perpinyà, en la qual vila lo rei En Jacme damunt dit ab sa muller e ab sos fills era (Capítol CXXXIV)
[…] …Que tots los hòmens de la vila muntaren vers lo castell ab llurs armes, ben quatre mília o pus. E lo rei d’Aragó, qui els viu venir, eixí defores de la porta del castell en un cavall, cavalcant ab una massa al puny, e volia parlar ab la gent que venien, mas no podia ésser oït, tants grans crits movien, dient al rei a un aveu tiut ensems : - Vós nos havets mort nostre senyor lo rei de Mallorques ! E lo rei a grans penes féu-los callar, e escoltaren-lo, e ell dix-los així : - Malvada gent, per què cridats ne us comovets contra mi sens raó ? Que jo no sé què us deïts com vos pensats que jo hage mort mon frare, vostre senyor, que no ho farie per res d’aquest món. Mas jo us diré com me n’és pres. Anit que passada és m’atorgà que faria ma voluntat e m’ajudaria de tot hom ab tot son poder ; e que açò sia ver mostrar-vos-ho he per cartes públiques que en foren fetes. Ab tant, lo rei apellà lo seu escrivà, que havia nom En Pere de Sentcliment, e féu llegir les cartes que eren estades fetes entre el rei d’Aragó e son frare sobre les convinences que havien empreses abdui. E quan l’escrivà hac llestes les cartes, dix lo rei d’Aragó a aquella gent : - Barons, ¿havets encara entès ne creets ço que jo us he dit si es ver ? - Hoc, sènyer- ço dixeren tots- mas ¿què ens havets fet nostre senyor lo rei de Mallorques? - Jo us ho diré –ço dix lo rei-. Esta nit que en passà se n’eixí e assogà’s ab una corda per una finestra que era en la cambra ; e dic-vos en veritat que no sé que s’és fet, llevat d’aitant que sé per cert que en açò ha fet un gran mal a si mateix primerament, a mi, e a sa muller, e a sos fills e a tota sa terra
E les gents, qui ho oïren que així era, començaren de plorar e de cridar a grans crits : - Vós lo’ns havets mort ! E retets-lo.ns ! Que açò que deïts no són sinó abelliments de paraules.
E lo rei viu que així era que la gent se somovia tota e no li valia res son parlar, féu senyal als cavallers que isquessen ab llurs armes ; e mantinent isqueren bé cent cavallers armats del castell e gran res de servents, e malgrat tot aquella gent feren-los partir d’aquí ab grans empentes. E los hòmens de la vila, que viren que així era, tornaren-se’n a la vila e van per los hostals e per los albergs e trobaren molts hòmens de la companya del rei d’Aragó, majorment hòmens de peu qui es guarnien per pujar al castell ajudar a llur senyor lo rei d’Aragó, e preseren e aturaren-los tots, sí que bé n’hi havia romasos de mil en sus.
E lo rei, qui ho sabé, féu tost, segons damunt és dit, carregar les atzembles de la roba, e del tresor e de la moneda que trobà en lo castell, e féu cavalcar la regina de Mallorques, sa cunyada, ab sos tres fills e ab sa filla atressí, e los altrespersoners, ço és a saber, N’Amalric de Narbona e lo nebot de l’arquebisbe de Narbona e dos consellers del rei de Mallorques, e isqué’s del castell ab tota l’altra companya e avià’ls tots tro fora lo vall. E puis ell tornà ab sa companya de cavallers e de servents a la vila per deslliurar aquells servents que li havien aturats los hòmens de la vila ; e, com fou a la porta, viu lo comte de Pallars que havien aturat dins les portes ab sa companya. E lo rei venc esperonant, e nengú no el gosà esperar, e dòna una empeta al comte de Pallars e gità’l defora. Ab ells ensems isqueren-ne gran re d’aquells servents que havien aturats los hòmens de la vila, per sí n’hi romàs presos e aturats, qui uns qui altres, de la companya del rei d’Aragó, ben cent o pus. E lo rei, qui viu que no es podia pus aturar sens perill, e per ço car tots los hòmens de la vila venien a les portes, tornà-se’n ab sos cavallers a l’altra companya que havia lleixada defora, e tuit ensems vengueren-se’n poc a poc tro foren en Empordà, en un lloc qui és apellat Sa Jonquera, e és d’En Daumau de Rocabertí. ( Capítol CXXXV)
[…] Quan lo rei de França hac ordonades ses hosts e sos cavallers per escales, venc-se'n tots ensems, e atendà en l'horta de Perpinyà e tramès missatge al rei de Mallorques que ell era vengut alli e que s'era cuitat de venir per raó del missatge que li havia tramès. Per què li pregava e li deïa que es vis ab ell, que ell faria en manera que ço que li havia fet son frare li vendria en bé e si bé s'havia perdut son tresor ni son haver, que no s'ho presàs ne en fos despagat, que ell li'n daràs més e l'abundaria de ço de mester hagués. E quan los missatges del rei de França foren venguts al castell de Sa Roca, denant lo rei de Mallorques, besaren-li la mà e dixeren-li la missatgeria de part del rei de França. E quan lo viren així estar pobrament en aquell castellet, meravellaren-se'n, e menyspresaren-lo dins lo cor; e per raó d'ell menyspresaren lo rei d'Aragó, son frare, car cuidaven-se que major renda hagués aquest que lo rei d'Aragó, per ço aquest era senyor de Montpesller, car ben creïen que més valgués sol Montpesller que tot lo regne d'Aragó. (Capítol CXXXVIII)
[…] E llavors girà's lo cardenal als hòmens de Perpinyà e dix-los així: - Barons, lo rei de França ja us ha dit que vol ésser segur de vosaltres e mana-us que fassats així com ell e jo vos direm; e jo aitambé dic-vos-ho de part de Déu en esta manera, ço és a saber que lliurets en ostatges cent hòmens, dels millors de la vila e aquells que nós vos nomenarem per escrit, al rei de França e que ell los puixa trametre a França o lla on se volrà, e ells, si han de què, que's facen llur obs si es volran. Encara demanam més: que tothom qui vulla entrar albergar a la vila dins Perpinyà, en vostres albergs, que ho facen, e vosaltres que els donets compra e venda de tota res que hajats, així com tatxarà lo senescal del rei de França. E quan lo senescal hac açò dit, estigueren los hòmens de Perpinyà tots esperduts, e hagueren llur acord e sol no gosaren tornar paraula contra ço que dit era; mas així com hòmens presos e forçats, atorgaren tot son enteniment al rei de França, e tornaren-se'n a la vila e feren gran dol, ells, e llurs mullers e llurs infants, per ço car no sabien quals serien aquells que el rei de França se'n menaria en ostatges. E puis quan venc lo vespre, fugiren-se'n molts, per paor dels ostatges, de nit a peu, que isqueren de la vila, e lleixaren tots llur bens e vengueren-se'n al rei d'Aragó, al coll de Panissars. En l'endemà matí, lo rei de França demanà los cent hòmens d'ostatges, e lliurà'ls-li hom així com ell volc demanar. E puis los francesos entraren a la vila, e entraren-se'n per los albergs, e prenien-se tot ço que volien, e forçaven les dones e les donzelles e feren aquí molt de mala ventura, que seria llonga cosa de recontar (Capítol CXL).
PS. El rei de França Felip III (Philippe le Hardi) va morir de disenteria a Perpinyà el 1285.
Lo banjoista Earl Scruggs (nascut en 1924) e lo mandolinista Bill Monroe (1911-1996) que son considerats a bon dret coma los fundators deu genre de musica Country coneishut coma Bluegrass. Lo mot de Bluegrass (èrba blua) alludeish a la color que prenen supausadament las pradèras au Kentucky, estat que Bill Monroe n'èra hilh. En 1938, Monroe que fondè lo grop deus Blue Grass Boys, creant de hèit lo genre Bluegrass. En 1945, Earl Scruggs qu'arrejunhó lo grop. Los dos musicians qu'estón revolucionaris cada un a la soa manièra. Earl Scrugg qu'inventè l'estile Bluegrass de tocar lo banjo 5 còrdas dab tres dits de la man dreta tustant la còrda dab la part inferiora deu dit com a la guitarra classica, en ruptura totau dab la tecnica tradicionau "clawhammer" qui consisteish a tustar las cordas dab la part superiora de l'ungla de haut a baish. La guitarra qui vedem en sòlo sus la video qu'ei la Dobro, un aute instrument emblematic deu Bluegrass.
Quant a Bill Monroe, qui auré podut pensar que la mandolina e podósse impausà's coma instrument Country? La mandolina bluegrass que's distingueish de l'italiana per la fòrma de la caisha mès lo clavièr qu'ei basicament lo medish. Lo document de la video que data de 1956.
Donc, que m'ac cau plan díser aquí: que soi un fan de Bluegrass. Aquò que remonta aus dias de l' adolescéncia .... E au dia de uei, m'agrada hèra tornar escotar los trocets vielhs de la debuta deu Bluegrass...Earl Scruggs, Bill Monroe e un grop fondat en 1957 a Washington DC e qui marquè tanben l'istòria deu Bluegrass: los Country Gentlemen. Aquí, qu'avetz la mea lista, be'n profieitatz !!!!
