Mitologia kogui I. Au començament, los nau monds

Aquiu qu'avetz un raconte mitic de la tradicion kogui sus la creacion deu mond. Atau que'n poderán díser la version occitana o/e gascona que davantejè la francesa. Aquò que'vs cambiarà un pòc de la bíblia, vertat?

La creacion:  prumèra partida. 
Prumèr qu’èra la mar. Tot qu’èra escur. Que n'i avè pas só, ni lua, ni nat gent, ni nat animau, ni nada planta. Que n' i èra sonque la mar e era qu’èra pertot. La mar qu’èra la Mair. La Mair qu’èra aiga e que i avè aiga pertot e la Mair qu’èra aiga pertot, qu’èra arriu, laguna, torrent e atau pertot era que i èra. Atau, prumèr qu’èra La Mair tota soleta. Gaulchováng que s’apèrava.

La Mair non èra pas nat gent, ni arren, ni nada causa. Era qu’èra esperit. Qu’èra l’esperit de çò veneder e era qu’èra pensament e memòria. Atau la mair n’existí pas sonque com a esperit, hens lo mond mès baish, au mei pregon deu pregon, soleta.

Alavetz, quan e va existir atau la Mair, que’s formèn ensús las tèrras, los monds, dinc au som on i ei lo noste mond d’uei lo dia. Qu’èran nau monds e que’s van formar atau : prumèr que i èra la Mair e l’aiga e la nueit. Enqüèra non i avè avut nat esguit deu dia. Alavetz la Mair que s’aperava Se-ne-nuláng. Tanben qu’existiva un Pair qui s’aperava Katakéne-ne-nuláng. Eths qu’avèvan un hilh qui’s disèva Búnkua-sé. Totun n’èran pas nat gent, ni arren, ni nada causa. Eths qu’èran esperits. Qu’èran amna e pensament. Aquò qu’estó lo prumèr lòc, lo prumèr periòde.

Alavetz que’s formè un aute mond mei ensús : lo dusau mond. Alavetz qu’existiva un Pair qui èra jaguar. Totun, n’èra pas jaguar com a animau, qu’èra jaguar com a esperit.

Alavetz que’s formè un aute mond mei ensús : lo tresau mond. Alavetz que començè d’està’i gent. Totun aquera gent n’avèvan pas ni òs ni fòrça. Qu’èran com vèrmis e talòs. Que vadón de la Mair.

Alavetz que’s formè lo quatau mond. Sa Mair que s’aperava Sáyagaueya-yumang e que i èra ua auta Mair qui s’aperava Disi-se-yun-taná e que i èra un Pair qui s’aperava Sai-taná. Aqueth Pair qu’estó lo prumèr qui sabè qu’anavan a aver còs, camas, braç e cap. Dab eth qu’èra la Mair Auine-nuláng.

Alavetz que’s formè un aute mond e en aqueth mond que i èra la Mair Enkuáne-ne-nuláng. Alavetz non i avè pas enquèra nada casa, totun que’s formè la prumèra casa, non pas dab paus de husta ni bart ni palha, totun sonque d’esperit, de pensament, pas mei. Alavetz ja vadón Kashindúkua, Noána-sé e Námaku. Alavetz, dejà que i avèva gent, totun que’us mancavan las aurelhas, los uelhs e lo nas. N’avèn pas sonque pès. Alavetz la Mair que mandè que parlèssen. Qu’estó lo prumèr còp que la gent e parlèn, totun com e n’avèn pas nat lengatge enqüèra, qu’anavan e non disèn pas sonque sai-sai-sai (o sia en gascon :  nueit-nueit-nueit). Dejà que i avè cinc monds.

Alavetz que’s formè lo sheisau mond, lo sheisau lòc. Sa Mair qu’èra Bunkuáne-ne-nuláng ; son Pair qu’èra Sai-chaká. Eths qu’avèn dejà un còs sencèr dab braç, pès e cap. Alavetz que’us neishón los Mèstes deu Mond. Prumèr, qu’èran dus : lo Búnkua-sé Blu e lo Búnkua-sé Negre. E lo mond qu’estó dividit en duas partidas, e en cada partida que i avè nau Búnkua-sé. Los deu costat esquèr qu’èran tots blus e los deu costat dret qu’èran tots negres.

Alavetz que’s formè lo setau mond e sa Mair qu’èra Ahún-yiká. Alavetz, lo còs n’avè pas enquèra de sang lahens, adara que començè de’s formar la sang. Mei vèrmis que vadón, shens òs e shens fòrça. Dejà que i avó tot çò qui anava lèu a víver en noste mond.

Alavetz que’s formè lo ueitau mond e sa Mair que s’aperava Ken-valé. Son Pair qu’èra Ahuinakatana. Alavetz que vadón los Pairs e Mèstes deu mond. Que i èran trenta sheis Pairs e Mèstes deu mond. Qu’èran quate còps nau Pairs e Mèstes deu mond. Atau que vadón Seihukúkui, Seyánkua, Sintána, Kimáku, Kuncha-vitauéya, Aldauhuíku, Akíndue, Jantána e Duesángui. Eths qu’estón los prumèrs nau Pairs  deu mond. Quan e’s formè aqueth mond, lo qui anava a víver lèu, n’ èra pas enqüèra totafèit complet. Mès, dejà, quasí qu’ac èra. Totun, que i avè aiga enqüèra pertot e lo só n’avèva pas enqüèra apareishut.

Alavetz que’s formè lo navau mond. Que i èran adara nau Bunkua-sé Blancs. Alavetz los Pairs deu mond que trobèn un arbo gigant e, hens lo cèu sus la mar, sus l’aiga, que hasón ua casa grana. Que la hasón de husta e de palha e de bart, plan hèita, grana e solida com un palais. Ad aquera casa que l’aperèn Aináua, qu’ei a díser Esperit de Casa. Totun non i avèva pas nada tèrra enqüèra e lo só n’avèva pas enqüèra apareishut. 

(De seguir)