Lo dimenge a Cadaqués

La sòr se sentint l’amna prou dalina, la condusii a Cadaqués, en passant per Figueres e Castelló. Deishèm la veitura a l’aparcament principau de Cadaqués, qu’èra a gràtis e qu’èra dejà ben con.hit de veïcles. Comencèm per pujar tà la glèisa parroquiau de Santa Maria, puish que’ns passejèm dens la part vielha deu borg e enfin que’ns causim ua terrassa au cant de mar. Que’ns prengom cada un ua " canha ", un enterpan e, tà acabar, un cafè trencat…La tramontana que bohava sense excès, lo só invernau qu’arrajava, qu’hasèva deliciós com ac pòt hèr a la còsta brava en invèrn. Decidim de caminar a pè de cap tà Port-Lligat en prenent lo temps; qu’ei a díser en evitant los embracs.
N'i avèva pas digun sus la via, qu'èram tranquilles. Tot sobte, qu’agom ua sospresa. Que trobèm lo camin barrat per ua tropa de mossos d’esquadra e de policièrs locaus, que i avèva veituras e motos policièras pertot. S'agossem cregut suu platèu de tornatge d'un film policièr...

Un mosso que’ns manda de passar tà l’auta banda de la via, çò qui hèm sens discutir. E en passar, que comprenem. Que vedem suu bòrd de la via un òme estenut a terra, envolopat dens ua cobertura de subervita qui claca au vent, lo cap cobèrt, segurament mòrt. Accident ? Crime ? Que’ve calerà léger lo diari tà v’assabentar mes ! ! ! ! Aquò non ns’a cap empachat de profièitar de la jornada, qu’avem seguit lo noste camin dinc a Port-Lligat.

Un pauc abans boca de nueit, que’ns tornèm pujar en veitura tau massís de cap de Creus tà contemplar lo sococ. Ja avetz vist lo sococ, deu cap de Creus estant ? La montanha que’s vad ardenta, lo cèu qu’arrogeja de mila nuanças sus ua mar d’òli… un espectacle inoblidable, de beutat purissima, un encant totau. L’Albèra e lo Cap de Creus que constitueishen un mon hòra deu temps, on m’agrada pèrde’m e arretrobà’m en tota sason.

--------------------------
Lèxic gascó-català amb notes de pronúncia : [u ] a la catalana, [ü] com una u francesa, [r ] r a la catalana, [o] o sempre oberta, la o de joc, foc, [e] : e tancada (é), [è] e oberta (è), [z] s com la s de rosa, [h] la h gascona sona ben aspirada, com la h de hand en anglès o alemany, un soroll només d’aire aspirat, de buf, res de jota castellana, si’s plau !

sòr (la) [la so]- la germana
amna (l’) [l’ammo] – l'ànima
gèr [gè o yè] – ahir
con.hir [cun’hí]– omplir de gom a gom
causir [cauzí] – escollir, triar / ua causida – una tria
que’ns causim – ns’escollírem
só [su] o sorelh [suréll] : sol
arrajar [arrajà o arrayà]- – brillar (arrajar es diu pel sol) : un arrai de só [ün array de su]- un raig de sol
Embrac (un) [ün embrac] = una drecera / brac - curt / abracar [abracà]- escurçar
Sococ (lo) [lu sucuc] : sol colgant /cocar [cucà] : jeure – colgar /
tà o entà : per, a (moviment) : nosautes que vam (o qu’anem) tà París tà visitar lo musèu deu Lovre [nuzautes que vam tà París tà vizità lu muzèu du lubre]
tornatge o filmatge = rodatge
Arrogejar [arrugejà o arruyeyà]- enrogir / arroge o roge – vermell
Arretrobà’s [arretrubàs]-tornar a trobar-se
Sason (la) [la sazú o sazung ]-l’estació (de l’any), la temporada

Lo dissabte a Figueres

Après dinnar (a l’ora europèa), qu’èm anats a Figueres, la mea hemnòta, la mea soreta (germaneta) e jo. Qu’èm arribats suu còp de quinze oras, tranquilles. M’èi pogut aparcar sens cap dificultat a la cantonada de Sant Pau e de Pere III. De là, avem caminat cap tà la rambla, puish (etapa obligatòria) a la plaça Gala i Salvador Dalí, on avem deishat la soreta, qui ei parisenca e non coneish pas la region, tà que poga visitar lo musèu-teatre, quasi desèrt uei (bon, tot ei relatiu). La mea hemnòta avèva decidit de se liurar a un estudi apregonit e minuciós de las botigas figuerencas de cauçaduras, enqüèra que non eram en tempora de rebaishas. Au cap d’ua estona interminabla a passar de cauçaderia a cauçaderia, que m’a calut desplegar lo plan A d’emergéncia. Dialògue :
Jo : "Aimadeta, e si anèssem tau " museu de la tècnica de l’Empordà " ?
Era : Aimadet, vè-z-i, jo que t’esperarèi au salon de tè-pastisseria de la carrèra Sant Pau, e saps ?
Jo : Bon, d’acòrd, anem tà la pastisseria de la carrèra Sant Pau."
Aquò que’s ditz estratégia. Avem acabat dab tè e pastís deus excellents.
Fin finau, lo resultat de l’estudi cauçadurenc qu'ei estat definitiu : valèva mes crompar-las a Ceret. E la mea hemna que s’a crompat un pijama.

Bonas hèstas tà totas e tots!

Enter duas passejadas per las tèrras rosselhonesas e empordanesas, jo que contunhi de pensar a tots vosautes. Que soi a preparar un corset d’iniciacion au gascon en linha, tot especiaument pensat peus catalanoparlants, doncas…tot en gascon ! ! ! (Sembla un pauc colhon, un cors de gascon en gascon, vertat ? Bon, veiram plan, hehehe ! ! ! . Que’n tornaram parlar ! ! ! )
Aquí, au Voló, que hè un temps plan asorelhat mès un pauc fresquet. Las temperaturas èran negativas de matin, que m’a calut gratar los vidres de la veitura (cotxe) congelada, ara que hè melhor. Un temps ideau tà anar passejar-se’n ! Direccion : l’Empordan.
Ailàs, aquí la connexion internet non vau pas arren, data deu paleolitic inferior, e lo modem tanben. N’i a pas nat mejan de botar en linha un imatge. Serà per quan me'n sii tornat a Tolosa !!! Bonas hèstas tà totas e tots !!! A lèu !!! (fins aviat) !

De vacanças

Que vacancejam tots, un pè au nòrd de l’Albèra e l’aute au sud…Enfin, que’vs contarèi quan e sii de retorn a casa, a la debuta de l’an que vien.

Un prèmi m'ei arribat de las Tèrras de l'Ebre !

M’ei arribat un prèmi imprevist. En realitat, ja hè (fa) quauque temps que lo me guardi a casa, pr'amor, tà díser vertat , davant aqueth prèmi, jo que’m senti un pauc com ua garia (gallina) davant un cotèth (ganivet).

E ben, en realitat, ne soi plan urós urós, d'aqueth prèmi. En prumèr pr’amor que m’ei arribat de las Tèrras de l’Ebre, com las cigonhas a la prima. E que l'èi recebut de la Sílvia, ua persona que veneri e qu’aimi entre totas.

Alavetz, de qué hèr dab aquest prèmi ?

Ja qu’a passat la termièra (frontera) estatau , voli n’enviar un mes au nòrd, du costat de Lèira, au país deus mens grans, a Orléans. Tau Jan-Pèire. Lo Jan-Pèire ei gai, ac ditz, ac torna e arretorna díser, plan hòrt. Mès aquò n’ei pas ua rason tà un prèmi. Jo, las preferéncias sexuaus deus blogaires e de las blogairas, que me’n foti. Au Jan-Pèire l’aimi pr’amor de çò qu’escriu e de la lenga de son blòg. E s’ i a ua causa que non me’n foti pas qu’ei plan aquera : lo Jan-Pèire qu’ei ua persona com cau, un juste. Un exemple, son aumenatge aus tsiganas, aquí. Los camps e las crampas de gas, sabem çò qu’aquò vòu díser a casa deus Peirotons. Deu costat deus lors grands-parents maternaus, los mens hilhs n’an pas agut nada familha. Tots tuats. Hemnas, òmes, vielhs, joens, infants, nenets, tots. Desapareguts dens los horns d’Auschwitz. E ben, lo Jan-Pèire que’m hè sentir un pauc mens vergonhós d’estar un èste uman. Alavetz, au Jan-Pèire, li balhi aqueth prèmi.

Un aute prèmi, l’envii a la mes Occitana de totas las Catalanas : a l’Anna. Pr’amor l’Anna qu’ei ua poetessa. E que dens la nosta societat de consum, qu’ avem besonh de (necessitem) poesia mes que tot. E l’Anna, nos regala dab poèsia dens totas las varietats de la lenga nosta. A l’Anna, li agradan los nostes mots. E jo, a l’Anna que l’aimi.


Un aute prèmi, l’envii a la Roser, plan segur. Cada còp que i passi, per l’Arbre Sec, au ras de Viladamat en Empurdan, pensi ad era (en ella). La Roser se revolta, denoncia aquera societat de mèrda, la nosta societat. Denoncia la violéncia e l’injustícia. Hè gòi de véder aquesta capacitat de revoltà’s. Que’ns balha espèr e coratge. De mes, la Roser qu'aima los nostes mots e la poesia. Ei per tot aquò que l’aimi, la nosta Roser zelada. Sabi plan que no’n harà pas arren d’aqueth prèmi, n’a dejà recebut un arramat. Aquò rai. La Roser ne harà çò que volha.

Un aute prèmi, l’envii a un « país » men (lo men país, vos parli pas d’estat, nosautes nomadas nse’n fotem deus estats) au Mika, de Saragòssa, pr'amor que m’agrada lége'u tot dia. E pr'amor que s’ei perdut dens los crums de la Baltica, e qu’a la nostalgia au país. E qu'ei poèta. E que hè víver l’aragonés. Ei per tot aquò que l’aimi. Serà un prèmi compartit per los sons dus blogs, l’aragonés e lo castelhan. La mietat tà cada un. Los dus blògs ne fòrman sonque un, en realitat.

Un aute prèmi, l’envii a la Violette, de la vila de Gràcia. Pr’amor que li agrada la lenga francesa, la mea prumèra lenga. E pr’amor que m’i senti plan a casa de la Violette. A d’estile, s’i minja plan e l’atmosfèra i ei mes qu’agradiva. A la Violette que l’èi aimada de tira (de seguida).

Un aute prèmi, l’envii au Tam, soi fan deu son blog e l’aimi, lo tipe. M’i retròbi dens son blòg. Que’ns regala dab fòtos geniaus e dab tèxtes en occitan que son de pèças d’antologia. E que luta per conservar un semblant de cultura dens lo país de Sarkozy.

E lo darrèr prèmi, o lo prumèr, lhèu lo mes bèth, ben òc,…va tà la Mela. Ò, ac sabi, n'ei pas tostemps finet, finet, lo son blòg, mès me comenci de la conéisher a la Mela. Non v’i cau pas enganar. Ei generosa, umana, fineta quan e vòu plan, e auratz remarcat : que sap manejar la lenga com cau. Qu'ei dotada, la Mela. E que’m hè arríder, e quasi plorar a còps... Li agrada l’erotisme e vòu partatjar sa sciéncia ? I a pas mes solidari qu’aquò. Non, no's cau pas deishar enganar. La Mela ei un pauc com ua monaca russa, mès dab ua diferéncia : la de deguens n'ei pas ua replica de la de dehòra. Jo, a la Mela que l’aimi. Qu’aimi la de dehòra e la de deguens, la Mela sancèra.

E tots los autes de la lista? E ben, m’an balhat sonque lo dret a set causidas…aquò non vòu pas díser que n’aimi pas los autes. Si los èi hicats dens ma lista de ligams, b’ei que i a rasons de las bonas !

Bilingue isch g'fezt !

Tomi Ungerer : Bilingue isch g'fezt ! *

----------------------------

E trilingüe, encara miélher !
Un trilingue, noch besser ;) !

____________________________________

*Bilingüe es "cool", (en alsacian)

Nostàlgia 2 : desprès de la boirada

La balena d'Oriñón, el monte Candina, les prades de Valverde, amb les restes de terrasses del temps quan eren cobertes de vinyes de Txacolí, i la finca que es va fer construir Don Diego Cacho Sierra el 1735, i l'àntic camí de Liendo cap a Bilbao, i la platjeta de San Julián, i les restes de l'efímer moll de la Soledat que va necessitar la construcció del túnel que passa a sota de l'atalàia de Laredo... El moll va ser destruït per un temporal a penes un any desprès de la seva contrucció el 1863 i moltes barques foren perdudes :
"Si quieren saber, señores,
Qué hay en Laredo,
Hay un muelle de azúcar,
Y de caramelos,
Encima de la garma
Lo han fabricado
Los caciques que inventan muelles
En contra de un laredano."
Arsenio Lazbal
Lazbal era l'adversari de Pepe Lastra que va fer construir aquest moll, inútil de buscar aquell poeta a la wiki, lol!

Nostàlgia

súbito estalla el fiero galernazo
las antes quieta aguas se embravecen
y el mar, y el viento y las tinieblas crecen,
y mengua el día, el corazón y el brazo

Amós de Escalante

Pensée du soir

Courte pensée


Tout le monde a l’air de rien.
Moi je ne suis pas tout le monde.
Pourtant, j’ai l’air de rien.
J’ai l’air de rien d’un autre monde.

Alfonso Madruga

Serà l'infèrn exotermic o endotermic ?

Ai trobat aquesta jòia sus l’excellent blòg de Thierry Offre (l’Embolígol).

Serà l’infèrn exotermic o endotermic ? (Question bonus a un examen de fisica-quimica de l’Universitat de Nantèrra). Vaquí la responsa d’un estudiant, virada en lengadocian per vòstre servidor, aqueste còp pas en gascon, ai agut pietat de mos lectors catalans ;), trobaretz la version originala francesa sul blòg de Thierry !!!



En primièr, nos cal saber coma varia la massa del infèrn en foncion del temps. Nos cal tanben saber amb quinas frequéncias las anmas dintran e sortisson de l’infèrn. Me pensi que podem postular sense cap de risc qu’un còp dintradas en infèrn, las anmas ne sortisson pas jamai. Doncas, cap anma ne sortís pas.

Egalament, per calcular lo nombre de las dintradas de anmas en infèrn, nos cal examinar lo foncionament de las religions diversas qu’existisson pel mond al jorn de uèi. La màger part d’aquestas religions afirman que si sètz pas dels lors, acabaretz en infèrn. Coma, de religions, n'i a fòrça mai d'una qu’exprimisson aquesta règla, e coma la gent pertanh pas a mai d’una sola religion, podem predire que totas las anmas acabaran en infèrn.

Ara examinem la velocitat del cambi del volume de l’infèrn, ja que la lei de Boyle precisa que « per tal que la pression e la temperatura demòren constantas en infèrn, cal que lo volume de l’infèrn se dilate de manièra proporcionala a la dintrada de las anmas ». Per consequent, aquò pòt menar a doas possibilitats :

1. L’infèrn se dilata amb una velocitat mendre que la de la dintrada de las anmas en infèrn, doncas la temperatura e lo volume de l’infèrn creissaran infinidament fins que l’infèrn espète

2. Si l’infèrn se dilata a una velocitat mai granda que la de la dintrada de las anmas, alara la temperatura baissarà fins que l’ infèrn se gèle completament.

Quina ipotèsi causir ? S’acceptam lo postulat de ma camarada de classa Jessica que me diguèt pendent ma primièra annada d’estudi: "que farà fred en infèrn abans que colque amb tu " e, prenent en compte lo fait que colquèri amb ela la nuèit passada, doncas l’ipotèsi 2 deu èsser la vertadièra. Aital, soi segur que l’infèrn es exotermic e qu’a dejà gelat… Lo corollari d’aquela teoria es que, ja que l’infèrn a dejà gelat, en consequéncia pòt pas acceptar mai de personas e doncas existís pas pus, çò que daissa lo paradís coma opcion unica en provant l’existéncia d’un ésser divin, çò qu'explica per qué, la nuèit passada, Jessica s’aturava pas de cridar : " O… mon Dieu ! "

Un poc de publicitat gratuïta : Natura al teu jardí.

De notar : l'amic Albert Ruhí i Vidal presentarà el seu nou llibre, titulat Natura al teu jardí, a la botiga Oryx de Barcelona aquest vespre ( c/ Balmes, 71, a les 20 H 00). Demà ho farà a la Fontana d'Or de la Fundació Caixa de Girona, a Girona (19 H 30). En aquest llibre trobareu tot allò que cal saber per conèixer i acollir la fauna propera, amb consells pràctics per ajudar els ocells com cal.

Cantas nadalencas (a la mea mòda)

A casa deus Peirotons, ja que i son tots judius (lhevats lo vòste servidor e los gats), no's festeja pas Nadau. Doncas cap sapin de Nadau e enqüèra mens de presep a casa. Mès que festejan Hanokkà, que dura mei longtemps, ua setmana sencera. Tà celebrar Hanokkà, que'vs cau aver un candelèr de nau brancas (aperat hanokkíya), dont ueit e son alinhadas e ua demora generaument a despart (o mei hauta que las ueit autas), aquesta unica qu'ei la deu shamash. Dab la candela deu shamash, òm aluca ua candela lo prumèr dia, duas candelas lo dusau dia, tres candelas lo tresau dia eca. Tot aquò que's hè tot dia a boca de nuèit en recitant benediccions e en cantant lo "Maoz tsur", la canta de Hanokkà. Qu'ei l'ocasion de's minjar pastís e de's hèr presents.

Uei que festejam lo seisau dia de Hanokkà. Que v'èi trobat ua canta en judeo-espanhòu (dab accent anglés, mès aquò rai) que va plan: ocho kandelikas :-))



Dab la version hip-hop entaus joens (quan e vòu plan funcionar, qu'ei un pauc poirida, aquera video. Comença malament, sens son, cau pacientar. A vegadas, veiratz un messatge disent que la video "is no longer available". Mès no'us cau pas créder. Qu'i cau sonque tornar mei tard! )





Cambia un pauc de Santa Nuèit, non?
Bon, judiu o pas, lo vòste servidor qu'a plan lo drèit d'aimar los cants de Nadau. Tè, un que m'agrada hèra qu'ei la Nadala de Llocnou d'En Fenollet, un vilatge deu País Valencian. Per au mens duas rasons.
En prumèr, jo que soi un fan incondicionau de Pep Gimeno "Botifarra" e de Lola Tortosa, dus "cantaors" valencians deus grans.
En segond, lo Raimon Fenolhet qui fondè aqueth Llocnou, au ras de Shàtiva a la comarca de la Costera, au sègle 13, qu'èra plan de la familha deus vescomtes de Fenolhet, en Lengadòc, a la termièra dab Catalonha. Los Fenolhets qu'avón avut un arramat de problèmas dab l'Inquisicion per estar catars, e n'ei pas impossible que la fe catara estosse ua de las rasons qui mièn de Fenolhets a acompanhar lo rei Jacme I lo conqueridor cap au sud.


(gas.) presep = (cat. ) pessebre
(gasc) miar = (leng., cat.) menar

Lo fustièr e la chòta

Ieu sabi un conte.

Un còp èra, un fustièr viviá ambe sa femna dins un ostalòt a l’aurièra d’un bòsc. Un jorn, mentre que se’n tornava del vilatge, apercebèt una chòta, ajaçada en plen mitan de la rota. L’òme s’apropièt de l’aucèl, pròche, tot pròche. Mas la chòta se boleguèt pas, semblava ferida e malurosa coma de pèiras.
“Tè, se diguèt lo fustièr, vaquí una choteta en plan mal estat. Sembla ferida e malurosa coma de pèiras. Se la daissi aquí, segur que sobreviurà pas. Me la cal emportar amb ieu per que morisca pas ».
Tanlèu dit, tanlèu fait. L’ome se sortiguèt una caissa de fusta, i botèt un pauc de palha dedins, i pausèt doçament l’aucèl e se l’emportèt amb el a l’ostal .
- Femna, diguèt l’ òme, gaita çò qu’ai trobat.
E de qu’as trobat ? li demandèt sa femna
- Ai trobat una chòta que bolega pas, que sembla ferida e malurosa coma de pèiras.
- E de qué vòls far amb aquesta chòta?
- Vòli la sonhar coma cal per que se’n pòsca tornar al bosc e i viure coma las autras chòtas.
- Fas coma voldràs, mon òme.

Alavetz lo fustièr bastiguèt una cabana de fusta, una cabana sana e plan polida, amb una porta trelissada e un finestron a mièg dobert. I placèt endedins un ajocador contra la paret, e sul ponde un bòl d’aiga clara e un troceton de formatge. E començèt de sonhar la chòta coma caliá per que se’n poguèsse anar e viure coma totas las autras chòtas del bòsc. La visitava plan sovent e li parlava tot doçament a l’aurelha.
Pauc a pauc, la chòta comencèt de se tornar bolegar, de beure d’aiga fresca e de se prene de mirguetas atraidas pel formatge. Al cap de qualques jorns, l’òme decidèt qu’èra temps de daissar la pòrta de la cabana doberta. Fasiá encara plan clar e la chòta èra a dormir. Lo fustièr se n’anèt pujar a son talhièr coma o soliá far cada vèspre.
Començava d'èsser nuèit. Lo fustièr èra a trabalhar quand tot sobte ausiguèt:
"Òu-òu" !
Èra la chòta que lo gaitava.
"Adieu pichòta, li diguèt l’ome, plan content de véser que l’aucèl aviá quitat lo cabanon.
"Adieu l’òme", li respondèt la chòta.
E comencèron de charrar. L’aucel li racontèt sa vida de chòta. E el, encantat, se botèt a li contar sa vida de fustièr. Puèi la chòta se n’anèt caçar tota la nuèit abans de se’n tornar dormir dins son cabanon.



L’endeman ser, lo fustièr èra a trabalhar quand tot sobte ausiguèt:
"Òu-òu" !
Èra la chòta que lo gaitava.
"Adieu pichòta", li diguèt l’òme, plan content de la companhia de la chòta.
"Adieu l’òme", li respondèt la chòta.
E comencèron de charrar. La chota li racontèt çò qu’aviá fait la nuèit passada, e lo fustièr li contèt sa jornada.

E aquò contunhèt de se passar aital cada vèspre pendant de setmanas. Mas aquò podià pas durar per çò que las chòtas son faitas per viure al bòsc ambe las autras chòtas, pas dins de cabanons.

Un vèspre, a boca de nuèit, lo fustièr èra a trabalhar quand tot sobte, ausiguèt :
"Òu-òu" !
Èra la chòta que lo gaitava.
"Adieu pichòta", li diguèt l’ òme, plan content de la companhia de la chòta.
- Adieu l’òme, li respondèt la chòta. Lo printemps es tornat, ara es temps per ieu de me’n tornar al bòsc, de me trobar un nis e de viure coma totas las autras chòtas. Sustot, te cal pas èsser triste ni cercar a me trobar, pas jamai.
- Soi plan content, li diguèt l’òme. Èra per aquò que t’emportèri a l’ostal.

Alavetz, la chòta s’envolèt cap al bòsc e desapareguèt.

Çaquelà, lo fustièr èra pas tranquille. Cada vèspre, mentre qu’èra a trabalhar, parava l’aurelha per assajar d’ ausir lo òu-òu de la chòta mas ausiá pas sonque de bruits de sarra, de rabòt e de martèl. E aquò lo faguèt triste. Alara comprenguèt qu’èra pas tant la chòta qu’aviá agut besonh d’el, mas puslèu el qu’aviá besonh de la chòta.

E cric e crac,
Mon conte es acabat.

PS.1
1/ Notas de gràfia e de prononciacion

u en occitan coma en francés (ü)
o e ó coma una u catalana molhèr / muller
ò en occitan coma en catalan




2/ Lexic lengadocian/ gascon / català
/leng. /gas./cat.
ieu / jo /jo
Chòta, chòt, cavèca / (gsc) cavèca, cagèca, gavèca, gauèca /( cat) òliba, xibeca, babeca
Femna, dòna, molhèr / hemna, molhèr / dona, muller
a l'aurièra d'un bòsc / a la boca d'un bòsc / al límit d'un bosc
S’ apropiar / apressà’s / apropar-se
Pròche (francisme) / (cat.) a prop
Se bolegar = se moure
Tanlèu dit, tanlèu fait /tanlèu dit, tanlèu hèit / dit i fet, tan aviat fet com dit
Ostal /ostau / casa
Sonhar / suenhar / curar, assistir
Fas coma voldràs (ind. futur) / Hès com volhas, volhis ( subj. present)/ Fes com vulguis, vulgas (subj. pres)
De notar las formas del subjonctiu present en i compartidas pel gascon e pel catalan, en concurréncia ambe las formas classicas segon los dialèctes : gascon : volhis o volhas, catalan : vulguis o vulgas eca
Alavetz : (cat.) aleshores
Trelissada / entriscada / enreixada
Ajocador / joquèr, ajoc / barrastral
Sus, sul = sus + lo/ sobre, sobre el (article) …
Ponde / taulat, entaulat / sòl
Mirga / soritz / ratolí
Printemps / prima / primavera
Nis / nid, nis / niu
Aver besonh de / (cat.) necessitar
Puslèu/ Meilèu, meslèu / més aviat

Un occitan referenciau o unificat ?

Un occitan referenciau ? Quin occitan? Ara la question que's torna pausar de manièra fòrça concrèta ja que l'occitan ei lenga oficiau au Principat de Catalonha.

Aquerò qu' ei lo subjècte fòrça interessant que'ns prepausa lo Ferriòl dens l'emission de l'infòc. lo Ferriòl i expausa lo problèma de manièra plan clara. E la vòsta opinion que pòt comptar !! Podetz enviar-la a infoc(at)occitania(punt)org ...



Granmercejam YuJi per la video un còp de mei !

En quin occitan e's calerà publicar los tèxtes oficiaus deu govèrn catalan ?

En aranés normativizat ?
Simple, ja l'avem, aquesta lenga ! Mès a despart d’Aran e deus sons entorns, qui emplega l’aranés ? En tot cas, ei plan la fòrma d’occitan pròpia d’un parçan de Catalonha. Si calèva causir ua varietat naturau de l'occitan, que devosse estar l'aranés e cap auta, ce'm sembla.


E si non pas en aranés, en gascon comun normativizat ?
Seré possible sens tròp d’esfòrç. Ja avem ua gramatica de prumèra qualitat escriuta tota en gascon, avem diccionaris gascon-francés-gascon deus bons, nos manca sonque un diccionari generau de la lenga gascona com lo que Pompeu Fabra va escríver peu catalan. Mès a despart deus Gascons, qui’n voleré d’aquesta lenga qui’m sembla enqüèra mei aluenhada de la lenga deus trobadors que n’ei lo quite catalan?


En lengadocian normativizat ?
La temptacion serà grana, pr’amor que lo lengadocian ei la varietat mei afina a la lenga deus trobadors, ei dejà plan normativizada, e s’assembla fòrça au catalan. Mès aquesta causida auré com conseqüéncia probabla la secession deu gascon de l’ensemble occitan, com ac hasó lo quite catalan au sègle passat. Pr'amor que nosautes gasconistas, la volem véder víver, la nosta lenga gascona.

En d’autas varietats ???? Quina??? Per qué ???


La solucion, a mon vejaire, qu'ei un occitan "batua", unificat, de crear, com l'imaginè lo filològue reussenc Miquel Ventura Balanyà.


L'ahèr n'ei pas simpla. Mès si volem evitar l’esclatada de l’ensemble occitan, que seré la decision mei avisada, ce’m sembla. Avem aquí ua oportunitat de non pas mancar. Ja seré temps de seguir l’exemple deus Bascos. Qu’avèvan la medisha problematica au sègle passat. Que van crear lo batu. D'ua de las lengas "mei antigas d'Europa" nascó la mei joena, lo basco batu, ua lenga sintetica nascuda a la fin de las annadas 1960.


Tà jo, los Catalans son d'Occitans com tots los autes. Los Catalans son los eretèrs de la tradicion literària trobadorenca com los autes Occitans. Ac èi dejà escriut. N'ei pas vertat que la lenga trobadorenca i èra ua lenga estrangèra, a Catalonha. Quina idea ! O mei exactament, èra ni mei ni mens estrangèra a Catalonha que dens las autas tèrras d’òc. Era la koiné de l'epòca, lo noste "batua" medievau. La secession catalana de l'occitanisme, au sègle passat, èra mei un ahèr de realisme politic o nacionalista que non pas basada sus d’arguments lingüistics. N’ei sens dobte pas un hazard si la qüestion de la lenga occitana de referéncia son los Catalans eths medish qui la pausan au dia de uei. Non se cau pas amagar la vertat: l'occitan n'ei pas e n'a pas jamei estat estrangèr a Catalonha, e la lenga deus PPCC, bessona deu lengadocian, ei tant occitana com la d'aqueste blòg. La vertat ei que los catalans non volèvan pas aver d'abandonar lo catalan per cap auta varietat occitana, avèvan paur ad aquò. Exactament com nosautes Gascons au dia de uei, avem paur que l'occitan lengadocian hàcia desaparéisher lo gascon.

I auré de causas a díser sus las causidas normativas de Pompeu Fabra, hèra (molt) barcelono-centrista dab hèra paucas concessions tà las autas varietats deu catalan. Si, au dia de uei, la lenga catalana ei amenaçada d'explosion en tres lengas, las causidas normativas de Fabra n'i son dilhèu (potser) pas completament estrangèras. Mès aquò n'ei pas lo prepaus deu men messatge de uei. Simplament, lo catalan n'a pas quitament la complexitat de l'ensemble occitan. Lo catalan que's pòt comparar au gascon, au provençau o au lengadocian, que son tots, lingüisticament, au medish nivèu de complexitat. L'occitan, qui compren totas aqueras varietats, ei hèra mei complexe. Sens la lenga sintetica, lo big-bang occitan, dejà començat per la secession deu catalan au sègle passat, seguirà per la deu gascon, si non pas per d'autas varietats mei. Ei plan aquò çò que volem?

Au sègle passat, Miquel Ventura Balanyà, catalan de Reus, catalanista e occitanista, que'ns tracè las linhas granas de l’occitan unificat. Ua lenga sintetica, referenciau, unica de Clarmont d’Auverha dinc a Guardamar, de Baiona dinc a L’Alguer. La vocacion d'aquesta lenga n'èra pas de se substituir a las varietats parladas. Més qu'era de'ns perméter de tornar trobar la nosta lenga comuna.

Lo men vòt ta l'occitan referenciau qu'ei aqueste: ua lenga sintetica, que sia de cap region en particular, doncas non, pas un dialècte naturau. Sustot pas. Volem ua koiné pan-occitana sintetica.
Que poderà estar co-oficiau a Catalonha dab lo catalan.
Aus País Gascons, que seré co-oficiau dab lo gascon (la lenga d'aqueste messatge),
aus País Lengadocians, que seré co-oficiau dab lo lengadocian,
en Provença co-oficiau dab lo provençau eca…

Alavetz poderam erigir ua estatua a la memòria d’Enric Prat de La Riba a cada vilatge e a cada ciutat d’Occitània, pr’amor la vision qu’avèva exprimida (expressada) s’aurà vaduda realitat. Enfin, tornaram trobar la nosta lenga comuna dens la nosta terra comuna.


"Ni la comparació de la nostra terra amb una altra de civilització més intensa, ni la contemplació dels nostres ideals davant el problema misteriós de deixar la vida feren pedre als meus ulls la grandesa d'aquesta causa que ens ha acoblat tots a treballar per la resurrecció d'una Nació, d'un pensament, d'una cultura, de la qual nosaltres som la branca més sencera.
N'ha perdut moltes de coses la nostra raça. Els qui la parlen d'aquella Catalunya que tanca l'Ebre i acaba als Pirineus, no han sentit bategar l'ànima de la nostra terra, corrent centenars de quilòmetres cap al cor de França. Des del mirador de Durtol, en aquelles hores passades contemplant les planures de l'Alvèrnia i les serres de les Cevenes, quantes vegades havia somnat aquella Nació immensa, aquell aplec de pobles que es podien entendre uns amb altres i que des de València s'estenien per la Mediterrània fins al Rose i les estribacions dels Alps; que pel Pireneu van a confrontar amb les terres basques i toquen l'Atlàntic i el voregen fins les boques del Leire. "
Enric Prat de la Riba

Ara ei lo moment. Lo noste destin se jòga a Barcelona. Quina lenga occitana co-oficiau a Catalonha ? Per qué non la koiné de Miquel Ventura i Balanyà, un pauc retocada ??? Si l'adaptam e l'adoptam, alavetz, jo poderèi escríver: jo tanben lo vòli, mon estat pròpi. Hèra mei gran que non pas la petita Catalonha. Mès dab Barcelona coma capdulh (capital). L'occitan i ei dejà oficiau. Si au sud deu riu Sènia n'i a qui non vòlen pas enténer arren de Barcelona, n'i a d'autes au nòrd de Salses qui, au cap de ueit sègles de separacion forçada, se'n vòlen tornar tà casa...a Barcelona !

INGRID

Ingrid, Ingrid, je t'en prie, tiens le coup, tiens le coup!
Nous ne t'oublions pas!
NO TE ESTAMOS OLVIDANDO!
QUE TE DEJEN VOLVER A CASA AHORA MISMO, BASTA YA!
D'accord, d'accord. Pas seulement toi. Oui, todos los secuestrados a casa.

Pour vous joindre à la pétition, ça se passe là.

En çò deus Peirotons, no' s minja pas de quinsevol causa

A casa deus Peirotons, la hemna e los hilhs son judius. Doncas...

...no's minjan pas de carn de gat ni de can.




No's minjan pas tanpauc de carn de chivau...

...ni de pòrc

La Peggy n'ei plan plan contenta! Que's morirà de mort naturau! Mès n'ei pas pressada e en prumèr que vòu jogar dab los bessonets!


Los judius pòden minjar de carn de craba. Mès a vòste servidor, qui n'ei pas judiu e qui se'n fot,
non li agrada pas minjar de mamifèr. Doncas, pas de craba en çò deus Peirotons :P (enfin, qu'ei a díser: pas dens lo plat) :))) !

La Forqueta n'ei plan plan contenta! Que's morirà de mort naturau! E que l'aaaaaaaaaaaaaaaaaaima au son Joanòt!


Bon, anem, zo!