dimarts, 22 de setembre del 2009

Lo capblu e lo lauriòu


En bèth jogar au Penut deu mèste Andriu Hourcade, que m’èi sortit capblu, lo nom d’un ausèth. (Tà guanhar tot plen de punts au Penut, qu'èi trobat quin hèr. Que i jògui en equipa dab la Mela! Qu’ei tròp hòrta, la Mela. Bon, que barri la parentèsi).


En gascon, blu qu’ei vadut la manèra normau de designar la color blua. Non pensi pas que calha seguir los conselhs de Domergue Sumien qui vòu a tota fòrça remplaçar lo mot blu per blau. L’argument deu Domergue qu’ei blu ei un manlhevat deu francés. N’a pas tòrt, segur que n’ei un, com ac ei blu en italian.

Totun, remplaçar blu per blau que’m pausa un problèma, pr’amor, a mes de l’emplec corrent e generau de blu en gascon, lo mot blau qu’existeish plan en la lengua de uei mès n’a pas briga lo sens de blu.

Aqueth blu espantós que’m hè dòu.
Aqueth blau espantós que’m hè dòu.
Las duas frasas non vòlen pas briga díser la medisha causa.

En gascon, blau que s’a guardat lo sens especializat de l’efèit d’un truc, d’ua tumada mentre blu que designa la color.

Doncas remplaçar blu per blau qu’ei empraubir la lengua dab lo pretèxte de voler purificar-la. A jo, lo mot blu que m’agrada. Lo mot jaune, pas tant, mès aquò rai… De manèra paradoxau, au Domergue que’u agrada lo mot jaune. Totun, jaune que hè mes francés que non pas blu, non ? Daulhòrs, en tot jogar au Penut, que m’èi trobat un aute beròi ausèth qui continua de pòrtar lo mot gascon tà díser "jaune" : (lo/eth) lauriòu o meslèu l’auriòu.
.


Tè, güeitatz aquera video qui s’i escad plan coma cau:




Doncas la mea conclusion: en lòc de cambiar blu per blau, que valeré mes remplaçar l'excellent Domergue per la polida professora de la video tà regentar çò qui tòca au maine lingüistic gascon!!!! Sense mancar d'arrespècte ni per l'un ni per l'auta, vam!

9 comentaris:

Mela ha dit...

"l'auriòl a nòu plumetas"... ara ai la cançon dins lo cap per la jornada! pffff.

soi tròp fòrta al pendut.

Quora se fasèm un scrabble?

優次 (Yuji) ha dit...

BLUUUUUU ;)

Lliri blanc ha dit...

Què bonic lo pardal ( ocell en alguères )amb el cap blu!
Txau Joan!

montse cuixart ha dit...

Ep! Joan e joanaires, que ja torni a èster aciu. È estat un temps desconectada entà premanir un libre, semble que sò de sòrt e fin finau serà publicat per Editorial Pagès, sabetz eth títol? TALH D'ARAN, segur!

Joan de Peiroton ha dit...

Mela: Un scrabble? Cau pas "possar", eh, òh I soi nul e m'agrada pas de pérder. lol
Yuji: òc, blu!
Lliri: gràcies per la vista
Montse: Alavetz demoraram que lo libre paresca! Serà un succès, ne sò segur!

Francesc Mompó ha dit...

Salutacions des del País Valencià. Aquest pardal crec que és un "totestiu", els germnans del nord el coneixen com a mallerenga. Em sembla que és ell mateix ocell.
Una abraçda
Salut i Terra

Joan de Peiroton ha dit...

Francesc: mallerenga blava, sí. En gascó, és parra blueta (f), o capblu (m), o parreta / parròta (f), chinchaparra / chinchaparreta (f), parragueta (f),
tutaguèrra o tutaguera (f), segons els llòcs.

Anònim ha dit...

Qu'ei Alibèrt qui recomanda de remplaçar lo francisme blu* per "blau": blu* qu'ei un problèma qui afècta tot l'occitan, pas solament lo gascon. Domergue Sumien n'ei pas a l'origina d'aquera question e qu'aplica simplament la règla d'Alibèrt. Qu'ei un drin curiosa la vòsta obsession d'ac voler redusir tot au gascon e a D. Sumien, quan ei ua question hèra mei anciana e hèra mei generau de la lenga nosta...

Joan de Peiroton ha dit...

Anònim: non cau pas hèr de blu un problèma. Alibèrt s'enganè. Èra pas lo papa, eh! E de totas manèras, soi pas papista.
Quant a Domergue Sumien, lo tipe qu'ei cagant a còps, mès qu'ei un mèstre. Peu Domergue: estima e arrespècte. Es coma un aute papa, qué. Daumatge que non sii pas papista.
Lo blau que hè mau. Lo blu qu'ei beròi. Atau qu'ei.