dimarts, 1 d’abril del 2008

David e lo bueu ucraïnian

Quan clarinetaires yiddish deus Estats Units e encontran, a la seguida d'un concèrt que balhèn en Ucraïna, musicians ucraïnians non-judius  (qui malurosament soi incapable d'anomenar, mila excusas tad eths) tà hèr un "bueu" amassa, lo corrent que passa suu pic…Lo clarinetaire d'origina nava-yorquesa David Krakauer non parla pas arren ni d'ucraïnian ni de rus. L'aute clarinetaire nava-yorqués Aaron Kontorovich, eth, que parla un pòc rus, donc que pòt hèr l'interprèt. Que comencan per jogar un "nign" (aire hassidic) un pòc lent, aisit de seguir. Puish David, excitat e contentissim de véder que la musica klezmer s'avèva tornat boturar dens aquera region deu monde qui estó lo breç vertadèr deu genre, que prepausa de jogar un freilekh, qu'ei a díser ua dança rapida. Los ucraïnians que son d'acòrd e, finaument, tots que segueishen sens tròp de problemas...La musica klezmer qu'ei plan coneishuda en Ucraïna. Que s'i a tornada hèr populara, uei lo dia qu'ei  jogada per musicians non-judius tà un public joen e plan segur non-judiu...Lo moviment de renavida de la musica klezmer dens lo yiddishland istoric, ailàs dab ben pòc de judius au dia de uei, qu'a seguit lo deus Estats-Units, que podem arremerciar los musicians judeo-americans de l'epòca folk, son plan eths qu'an sauvat la tradicion europèa eretada deus musicians yiddish d'abans-guèrra qui immigrèn taus Estats-Units. Gràcias a la difusion deus CDs, los musicians non-judius (e judius) de l'Europa centrau e orientau qu'an représ l'estile klezmer copiat de la navèra generacion de klezmorim americans, boclant atau la bocla.




Mantuns musicians klezmorim deus Estats-Units de la navèra generacion qu'an començat per jogar de musica d'estile completament diferent deu klezmer, en generau deu genre folk, country o bluegrass. Tau klezmzer, que i son vienguts après, assajant d'arrecuperar ua tradicion guaireben perduda. David Krakauer que hè un pòc figura d'excepcion pr'amor que vien deu monde de la musica classica. Coma plan d'autes aus Estats-Units, qu' a descobèrt la musica klezmer "per escàs". A la debuta que va juntà's au grop Klezmatics puish que fondè lo son pròpi grop, klezmer madness. Ara David Krakauer qu'ei un deus clarinetaires klezmer mei apreciats. Com ac explica eth medish, lo son chepic qu'èra la musica klezmer e podosse estar considerada sonque coma ua musica de conservatòri o de musèu, eth que la volèva hèr evoluar, en acòrd dab lo sègle. Doncas, dab lo son grop Klezmer Madness, qu'a desvolopat lo son pròpi estile musicau au carrehorc deu klezmer, deu folk, deu jazz e de la musica electronica.

Despuish l'arribada de George W. Bush au poder, David Krakauer qu'edita tots los sons CDs de musica klezmer directament en França (edicions Label bleu). Ara dab aquera vergonha de Sarkozy au poder, espèri que non va pas cambiar d'idea...Musica electronica o pas, David n'a pas per tant deishat la "musica grana", enqüèra que plan marcada klezmer. Per exemple, que joguè, au centre culturau de Sant Cugat lo concerto K'li Zemer escrivut peu compositor american Robert Starer, qu'èra acompanhat per l'orquestra sinfònica de Barcelona devath la direccion de Gerard Schwartz (publicat per Naxos). K'li zemer, en ebrèu que vòu diser instruments (o votz) de musica, aquera expression ebraica qu'ei a l'origina deu mot yiddish klezmer.



L'acordeonista que l'acompanha au David qu'ei lo musician montrealés Josh Dolgin "so called" DJ (o simplament socalled). Aqueth Canadian qu'èra sustot coneishut coma rapaire e fan d'electronics, abans de se juntar au grop Klezmer Madness. Si no'm trompi, lo tròç qui jògan sus la video qui segueish qu'ei eretat deu clarinetaire american d'origina ucraïnana Naftule Brandwein (1878-1963) (qui signava modestament "The King of the Jewish Music" sus los sons 78 torns), mès no'm brembi pas mes deu títol. L'aute "rei" de la musica yiddish de l'epòca e gran rivau de Brandwein qu'èra Dave Tarras, neishut Dovid Tarraschuk tanben d'origina yiddish ucraïniana. Après la segonda guèrra mondiau, la musica klezmer que cadó en desbromb quasi totau, los musicians klezmer qu'avèvan cambiat lo lor repertòri deu yiddishland per se hicar, dab succès, au swing e au jazz.



La renavida de la musica klemzer aus Estats-Units, que la devem au moviment folk de las annadas 60. Son de joens apassionats qu'an començat tot simplament per copiar, imitar, los enregistraments d'abans guèrra deus klezmorim neo-americans, ja qu'en las annadas 60 non i avèva guaireben pas mes musicians jogant musica klezmer aus Estats-Units, lo repertòri qu'èra quasi mòrt acerà. Que cau totun mencionar, en dehòra deus Estats-Units, lo gran clarinetaire argentin Giora Feidman. Qu'estó eth lo prumèr qui popularizè la musica klezmer pertot arreu dens lo monde. A la diferéncia deus klezmorim (musicaires de klezmer) americans, jamès n'i a avut nada ruptura de la tradicion musicau a casa deus Feidmans, familha de klezmorim d'origina belarussa. L'estile de Giora Feidman que s'aparta pro de l'estile american eretat deus clarinetaires ucraïnians d'abans-guerra.













2 comentaris:

Jobove - Reus ha dit...

sempre ens fas coneixer gent interesant i musicalment parlant tot una troballa, gràcies per portar-nos la cultura a casa

salutacions company

Onset ha dit...

Ye prou interesán a mosica ixa. Ye una pena que se pierdan poquet a poquet os feitos culturals más propios, caldrá continar fendo traña entre ista nieu globalizadera.