Francament, non semblan pas proviéner deu país nòste, aqueris cowboys?? (lo país de la Dauna, vòli díser, eh! Soi pas a parlar deus Provençaus!)
Juli César que hasèva ua distincion clara enter Gaus e Aquitans, separats per Garona e per l'etnia, segon eth. Los Gaus non se perdèvan pas tròp en territòri aquitan, los oppidums gaus que's podón apitar sonque a la periferia deu triangle aquitan (vath de Garona e còsta de la Mar de Gasconha) mès non se'n trobava pas nat a l'interior deu territòri nacionau gascon.
Publius Crassus qu'èra un loctenent de César encargat de combàter los Aquitans durant la guèrra de la Gàlias. En 56 ab. JC, Crassus qu'ataquè directament lo campament de l'armada aquitana (50 000 òmes segon Juli Cesar) en tot utilizar ua tecnica ben arrodada qui consistiva en atacar per 4 costats diferents simultaneament. L'armada aquitana qu'estó batuda, los tres quarts deus sordats de l'armada aquitana qu'estón tuats. E, com e'ns ditz César" Ex numero milium L quae ex Aquitania, Cantabrisque convenisse constabat, vix quarta parte relicta". Sia que dens l'armada aquitana massacrada, i avèva sordats cantabres. Se n'a volut dedusir Cantabres e Aquitans qu'èran ua medisha nacion, mès qu'ei plan improbable que sia lo cas! Los Aquitans parlavan un idioma deu tipe basco segon çò que'n sabem de las inscripcions lapidàrias qui trobam en país gascons. Lo basco qu'ei la fòrma modèrna de l'aquitan. Los Cantabres qu'èran de lengua indoeuropèa, senon celtica. Non i a pas nada traça de basco dens la toponimia de la comunitat cantabra (anticament d'etnia cantabra a l'oèst de l'arriu Asón, e d'etnia autrigona a l'èst) e los noms cantabres qui podem léger sus las inscripcions lapidàrias de l'època que son cèltas. En realitat, aqueris Cantabres qu'èran probablament mercenaris pagats peus Aquitans.
L'idiòma cantabre que hè la transicion enter castelhan e astur-leonés. S'a recastilhanizat fòrça, mès la toponimia ns'indica que l'idioma avèva trèits particulars mès accentuats autes còps que non pas los de uei. Que i a totun un trèit qui permet de classificar lo cantabre dens lo grop castelhan: qu'ei l'aspiracion de la f. En cantabre, l'aspiration de la f qu'ei sonora e fòrça mes generau que non pas en castelhan: jhuenti (castelhan fuente, gascon hont), jhuerti (fuerte, hòrt), jhuisti (fuiste, hos=estós). Aqueth trèit qu'ei ancian, que s'arretròba dens la microtoponimia de la comunitat cantabra (f aspirada notada j en lòc de f o de h: ) soent - mès pas sonque- quan lo mot o lo grop de mot ei de fòrma anciana e/o non assimilabla aisadament en la lengua oficiau. Qu'avem, per exemple: La Jalla, El Jisón (Alfoz de Lloredo), San Jilguero, Jilgueros (Anievas), el Jorcal (Arenas de Iguña), Juciego (Comillas), La Jesa, el Joyo, La Jerrizuela ( Corrales de Buelna), Sojorno, Sojornos (Guriezo), Jerrán (Miengo), Bijorca (Camaleño), Jiguela, Juntanía (Mazcuerras), Juntañón (Rasines), Juntana (Frequent: Sant Cruz de Besana, Suances, Comillas etc. cf. castelhan Fontana), Junfría , tanben Juanfría, etc, etc . L'aspiracion que pòt afectar ua f interiora: qu'ei lo cas, per exemple, de cojhorcu (mot cantabre desconegut en espanhòl, pro freqüent en la toponomia oficiau cantabra devath la fòrma castelhanizada de cojorco, o lo son derivat el cojorcal, deu latin cumforcum), ço qui non s'escad pas jamès en castelhan. Aqueth trèit de la f aspirada sonòra que s'arretròba en Andalosia, particularament a Sevilha e Càdiz. Son vilas qu'estón colonizats per poblants de la region de Santander (Cantàbria) en temps de reconquista suus Arabes.
S'a postulat que l'aspiracion de la f ei un trèit d'origina aquitana. Qu'ei pòc probable que sia lo cas per duas rasons: en navarro-aragonés, lengua de substrat aquitan (o basco) coma lo gascon, la f n'i ei pas aspirada mentre qu'en idiòma cantabre, de substrat indoeuropèu, la f ei aspirada. De la medisha manèra que la f aspirada a Sevilha ei d'origina coloniau, b'ei possible que la f aspirada sia un trèit regionau d'origina italiana aportat peus sordats de l'armada romana.
4 comentaris:
Quelle preuve a-t-on que les Cantabres étaient des indo-européens ? Aucune. Quelques inscriptions de noms propres, celtiques, comme dans les Vascongadas contemporaines. En tout cas, pas à l'Est de la Cantabrie moderne (qui connait aussi le trait gascon du ar- prosthétique : retondum > arredondo). Le vocabulaire roman de l'Est de la Cantabrie est également truffé de mots basques, sans parler des légendes populaires qui sont identiques.
Ne pas voir un substrat largement basque pour un phénomène qui a son origine a chaque fois dans les environs immédiats de terres encore de langue basque aujourd'hui, il faut être sacrément sceptique de nature. Surtout quand toute l'argumentation repose sur la fabla navarro-aragonaise, langue de l'Ebre, région pour le coup celtibère puis profondément romaine, qui a propagé probablement ses traits en Haut-Aragon.
Sans oublier qu'il faudrait expliquer que les soldats italiens en question se seraient étrangement contentés de coloniser l'Aquitaine ethnique ... alors même qu'elle n'avait plus d'existence légale avec le rattachement de la cité de Convènes à la Provincia par exemple. Et expliquer de même la répugnance des Basques pour ce même f. Sans tenir compte du fait que cette répugnance s'inscrit plus globalement dans celle pour les labio-dentales v et f.
Sus l'ahèr de la lengua indoeuropèa deus cantabres, soi a preparar un pòst dab citacions deus bons autors, bascos inclus.
Qu'ei un error de créder que l'ahèr de l'ar- protetic ei ua caracteristica compartida sonque peu gascon e peu basc. Qu'ei efectivament comun en la toponimia cantabra, pertot: el Arrodeo (Anievas), Arrañaos, Arredondo (Cabezón de Liébana), Arreturas (Islares), La arretura (frequent: Rasines, Ruente, Soba... ) , las Arrameras (Solórzano), arrubio, Arrosada (Vega de Liébana) etc, etc...
Mès n'ei pas ua caracteristica sonque de Cantàbria.
En realitat, qu'ei generau dens TOTS los parlars ruraus de la peninsula iberica. Qu'ei en generau corregit en la lengua normativizada, mès pas tostemp. Per exemple en catalan normau: arraïmar, arremangar, arremetre, arremolinar, arrendar, arreplegar...E no'u trobam pas sonque dens los parlars pirenencs, qu'ei tanben frequent en astur-leonés, enqüèra mei luenh deu basco (véder Grados, Dialectologia Española Qu'ei sonque ua comoditat articulatòria ligada a la r iniciala dobla, pro generau e sens relacion de causa a efèit deu basco.
Tà tornar a l'influéncia italiana, sèi pas quin los Romans e recrutavan, mès ei plan possible que las garnisons èran pro omogèns etnicament. E lo latin èra indigèn sonque en Latium, eh! Dens la rèsta de l'Itàlia, se parlavan d'autas lengas.
M’estranya que puguis dir que no hi hagi cap rastre d’euskera a la toponímia càntabra. Un bon exemple, ben evident, de topònim basc és Selaya (euskera zelai, zelaia: prada, la prada).
Vianant: Sí, aquest exemple és evident, massa evident, i nogensmenys fals. Aquest orígen basc ha estat desmentit per treballs de filòlegs com Joan Coromines entre altres. El topònim aquest es càntabro-romànic: Sel de la Haya >Sel del Haya >Sel’l Haya = Selaya
Sel és una palabra del vocabulari càntabre que designa - o designava - un corral circular on els ramaders solien embarrar el bestiar per passar-hi la nit. És un mot bastant comú com a topònim a la comarca de Pas-Meria, on es situa Selaya. N’hi ha cinc exemples com a nom de llogaret al municipi de Luena (Pas-Meria): Sel de la Carrera, Sel de la Peña, Sel del Hoyo, Sel del Manzano i Selviejo. A aquesta lista, podem afegir-hi un llogaret de Corvera de Toranzo (també a Pas-Meria): Sel del Tojo.
El mot sel és extint, només fossilitzat com a topònim. Però podem mencionar el verb "enselar" que en deriva i que és encara utilitzat en el parlar passec (pasiego) segons el dialectòleg Ralf J. Penny. "Enselar" s’aplica a les gallines i no al ramat, però el sentit queda el mateix: embarrar les gallines per la nit per tal de protegir-les dels carnívors.
Publica un comentari a l'entrada