Mercés tà Asier (Fiondil) per las duas primeras videonetas.
Tà vs'assabentar mes suu grop xarnege, que vs'aconselhi de visitar lo lor site hòrt interessant . I trobaratz en particular ua video de presentacion tirada d'ua emission d'etb2 (en castelhan).
En prumèr, qu'avem un exemple de sauts (Jauziak o Jauzikoak) soletins de la categoria deus xoxarrenak. Que son descrits dens un libe publicat a Bordèu dens las annadas 1900 peu canonge Pierre Laharrague devath lo títol: "Dantza yauzi osoak bere seguidekin", o sia en gascon: "sauts bascos autentics dab nau seguidas". Los sauts bascos autentics descrits peu bon canonge que son de dotze tipes. Los xoxarrenak que'n son un.
Los instruments tipics de la Sola (Xiberoa /batuaz: Zuberoa) e de la vath d'Ossau (Bearn) son la flabuta ( flaüta, flaüt, hlaguta, hlagut o hlaüt segon los dialectes) de tres horats e lo tamborin de cordas. La flabuta ossalesa e lo tamborin de cordas ossalés que son practicament los medishs instruments que la xirula e lo ttun-ttun de Sola . Ailàs, la xirula (o txirula o txülüla), qu'ei chic a chic remplaçada peu "txistu", de tonalitat mes baisha, qui'ns vien deu vessant sud deus Pirenèus.
Per çò qu'ei deu tamborin de cordas, qu'èra jogat dens ua partida hèra grana de la cadea pirenenca. Ne trobam traças un pauc pertot deu gòlf de Gasconha dinc a la region occidentau de la Catalonha vielha au sud, e dinc a la Val d'Aran au nòrd. Qu'ei donc un instrument tipic de las regions on lo proto-basco estó estat parlat. Caduts en desuetud excepte en Bearn e en Bascoat, qu'assistim a ua renavida deus tamborins de corda un pauc pertot, en particular en Aragon, Bigorra e Aran, gràcias aus luthiers qui tòrnan fabricar copias deus instruments regionaus antics. Atencion: las traças mei antigas d'aquèth instrument, que las trobam plan en Bearn e non pas en Bascoat (d'acòrd, qu'èm un pauc "chauvins", nosautes gascons :D). Que cau remarcar la tradicion tamborinaira qu'ei estrictament orau, donc los jogaires deus instruments recuperats n'an pas nada idèa deu repertòri antic deu lor instrument. Aquò rai!
Aquí Joan Baudoin que'ns hè lo tamborinaire e lo xirulari, acompanhat au violon per Juan Ezeiza e au bozoqui per Josean Martín Zarko . Enfin, que notaratz las versions super-modèrnas (electronicas) deu tamborin de cordas e de la sansaina jogats per Matèu e Roman Baudoin. Los hrairs Baudoins que son inventors d'instruments de musica, a mei de jogar dens mantuns grops de musica gascona.
Ara, un cant de nau . Los cants de nau que son plan tipics de Gasconha. Que son aperats atau pr'amor que començan dab nau (9) elements (aquí 9 arròsas). A cada coplet, que n'i manca un de mei. La musica d'aquèth cant lanusquet titolat "a l'entorn de ma maison" qu'ei ua dança (rondèu).
A l’entorn de ma maison,
Nau arròsas en boton.
Arrosèr fleirejant, viva lo bèth boton d’arròsa !
Arrosèr fleirejant, viva lo bèth boton d’argent !
A l’entorn de ma maison,
Ueit arròsas en boton, eca
Sèt, sèis, cinc, quate, tres, dus, ua...
Poderatz notar la joentut viscaina que dança lo noste rondèu dab plaser :))!
Ara ua auta version deu medish rondèu, cantada en lo piemont occitan d'italia. Los nostes tres Baudoins qu'assajan d'animar las tropas, que sembla mes complicat qu'en Viscaia!! :)))
E ua auta a l'Ostau Basc de Mexic ciutat, tà la hèsta deu Baztango eguna (la diada deu Baztan, país de la vath de Bidassoa en Navarra). Qu'an degut estar susprés los bascos deu Mexic lol!
Bon, urosament, quan lo Joan e lo Matèu e sortéishen la lors flabutas, aquò que soa familiar :D!
La seguida tà un aute còp!
7 comentaris:
Gracias por publicitar mis vídeos!
El "tambor de cuerdas", como le llamas, se dice "ttun-ttun" en euskera, que es una onomatopeya de su sonido vibrante (tt es una t palatalizada), en castellano chicotén, entre otros.
Es un instrumento muy querido y de una sonoridad impresionante que ambiciono obtener de un luthier.
Después del concierto de Lekeito estuve con ellos un rato hablando, y tocando la alboka, instrumento vasco que toco.
Me firmaron el disco todos ellos :D
Mateu llevaba una camiseta amarilla con el logotipo de "Adidas", sólo que ponía "Adishatz" xD Me hizo mucha gracia.
Oc, ttun-ttun au bascoat, plan segur! E salterio en Aragon.
Jògas l'alboka, tu? Dens ua banda?
Adishatz qu'ei ua marca de camisòts plan coneguda aquí. Mon hilh e ma hilha que ne son fans. En las fotos ací-dessus, que'n pòrtan tot dus. I a un ligam (enlace)cap a la web d'Adishatz en lo men blòc, si te'n vos crompar quauqu'uns :D!
No, no "jogui" l'alboka dens ua banda.
Sólo estoy aprendiendo por ahora, llevo un año.
Por cierto, Eleder (comentó en tu blog) y yo vamos a visitar la Gasconha en Octubre, y creo que estaremos en Tolosa el sábado 13.
La rota de Tolosa a Bilbao la coneishi hort plan! Mon pair, q.e.p.d., vivèva ua granda part de l'an a Laredo. Solèva prener l'avion de la companhia Britair de Paris a Bilbao, on l'esperava un taxista laredan que'u coneishèva.
Mon pair èra d'Orleans mais vivèva a Paris. Parlava hort plan lo castelhan e coneishèva plen de monde, pas sonque de Laredo mes de Bilbao tanben. Era un gran amic del historian e cronista locau Maximino Basoa Ojedo (q.e.p.d.) que'u consacrè un capitou dens son libe "Laredo en mi espejo". Era tanben un gran amic de l'actuau archivista de Laredo, lo men amic Baldomero Brigido Gabiola.
Mi padre también tenía una apartamento en Laredo y pasé parte de los fines de semana de la infancia allí.
Nosautes passèm cada estiu a Laredo, èra un nen quan arribéi a Laredo peu prumèr cop (8 mes, èra en...1954!) e regularament i anèi a passar las meas vacanças acerà cada annada. D'aqui lo men castelhan, que parlavi plan abans de poder parlar gascon. Quan e passetz a Tolosa, m'ac avisatz? Qu'èi hicat l'adreça mail suu bloc (veder lo "perfil"). Que'vs harèi visitar la vila, se voletz.
èri un nen e non pas èra (lo catalan, malaia!).
Publica un comentari a l'entrada