Lo dimenge a Cadaqués

La sòr se sentint l’amna prou dalina, la condusii a Cadaqués, en passant per Figueres e Castelló. Deishèm la veitura a l’aparcament principau de Cadaqués, qu’èra a gràtis e qu’èra dejà ben con.hit de veïcles. Comencèm per pujar tà la glèisa parroquiau de Santa Maria, puish que’ns passejèm dens la part vielha deu borg e enfin que’ns causim ua terrassa au cant de mar. Que’ns prengom cada un ua " canha ", un enterpan e, tà acabar, un cafè trencat…La tramontana que bohava sense excès, lo só invernau qu’arrajava, qu’hasèva deliciós com ac pòt hèr a la còsta brava en invèrn. Decidim de caminar a pè de cap tà Port-Lligat en prenent lo temps; qu’ei a díser en evitant los embracs.
N'i avèva pas digun sus la via, qu'èram tranquilles. Tot sobte, qu’agom ua sospresa. Que trobèm lo camin barrat per ua tropa de mossos d’esquadra e de policièrs locaus, que i avèva veituras e motos policièras pertot. S'agossem cregut suu platèu de tornatge d'un film policièr...

Un mosso que’ns manda de passar tà l’auta banda de la via, çò qui hèm sens discutir. E en passar, que comprenem. Que vedem suu bòrd de la via un òme estenut a terra, envolopat dens ua cobertura de subervita qui claca au vent, lo cap cobèrt, segurament mòrt. Accident ? Crime ? Que’ve calerà léger lo diari tà v’assabentar mes ! ! ! ! Aquò non ns’a cap empachat de profièitar de la jornada, qu’avem seguit lo noste camin dinc a Port-Lligat.

Un pauc abans boca de nueit, que’ns tornèm pujar en veitura tau massís de cap de Creus tà contemplar lo sococ. Ja avetz vist lo sococ, deu cap de Creus estant ? La montanha que’s vad ardenta, lo cèu qu’arrogeja de mila nuanças sus ua mar d’òli… un espectacle inoblidable, de beutat purissima, un encant totau. L’Albèra e lo Cap de Creus que constitueishen un mon hòra deu temps, on m’agrada pèrde’m e arretrobà’m en tota sason.

--------------------------
Lèxic gascó-català amb notes de pronúncia : [u ] a la catalana, [ü] com una u francesa, [r ] r a la catalana, [o] o sempre oberta, la o de joc, foc, [e] : e tancada (é), [è] e oberta (è), [z] s com la s de rosa, [h] la h gascona sona ben aspirada, com la h de hand en anglès o alemany, un soroll només d’aire aspirat, de buf, res de jota castellana, si’s plau !

sòr (la) [la so]- la germana
amna (l’) [l’ammo] – l'ànima
gèr [gè o yè] – ahir
con.hir [cun’hí]– omplir de gom a gom
causir [cauzí] – escollir, triar / ua causida – una tria
que’ns causim – ns’escollírem
só [su] o sorelh [suréll] : sol
arrajar [arrajà o arrayà]- – brillar (arrajar es diu pel sol) : un arrai de só [ün array de su]- un raig de sol
Embrac (un) [ün embrac] = una drecera / brac - curt / abracar [abracà]- escurçar
Sococ (lo) [lu sucuc] : sol colgant /cocar [cucà] : jeure – colgar /
tà o entà : per, a (moviment) : nosautes que vam (o qu’anem) tà París tà visitar lo musèu deu Lovre [nuzautes que vam tà París tà vizità lu muzèu du lubre]
tornatge o filmatge = rodatge
Arrogejar [arrugejà o arruyeyà]- enrogir / arroge o roge – vermell
Arretrobà’s [arretrubàs]-tornar a trobar-se
Sason (la) [la sazú o sazung ]-l’estació (de l’any), la temporada

Lo dissabte a Figueres

Après dinnar (a l’ora europèa), qu’èm anats a Figueres, la mea hemnòta, la mea soreta (germaneta) e jo. Qu’èm arribats suu còp de quinze oras, tranquilles. M’èi pogut aparcar sens cap dificultat a la cantonada de Sant Pau e de Pere III. De là, avem caminat cap tà la rambla, puish (etapa obligatòria) a la plaça Gala i Salvador Dalí, on avem deishat la soreta, qui ei parisenca e non coneish pas la region, tà que poga visitar lo musèu-teatre, quasi desèrt uei (bon, tot ei relatiu). La mea hemnòta avèva decidit de se liurar a un estudi apregonit e minuciós de las botigas figuerencas de cauçaduras, enqüèra que non eram en tempora de rebaishas. Au cap d’ua estona interminabla a passar de cauçaderia a cauçaderia, que m’a calut desplegar lo plan A d’emergéncia. Dialògue :
Jo : "Aimadeta, e si anèssem tau " museu de la tècnica de l’Empordà " ?
Era : Aimadet, vè-z-i, jo que t’esperarèi au salon de tè-pastisseria de la carrèra Sant Pau, e saps ?
Jo : Bon, d’acòrd, anem tà la pastisseria de la carrèra Sant Pau."
Aquò que’s ditz estratégia. Avem acabat dab tè e pastís deus excellents.
Fin finau, lo resultat de l’estudi cauçadurenc qu'ei estat definitiu : valèva mes crompar-las a Ceret. E la mea hemna que s’a crompat un pijama.

Bonas hèstas tà totas e tots!

Enter duas passejadas per las tèrras rosselhonesas e empordanesas, jo que contunhi de pensar a tots vosautes. Que soi a preparar un corset d’iniciacion au gascon en linha, tot especiaument pensat peus catalanoparlants, doncas…tot en gascon ! ! ! (Sembla un pauc colhon, un cors de gascon en gascon, vertat ? Bon, veiram plan, hehehe ! ! ! . Que’n tornaram parlar ! ! ! )
Aquí, au Voló, que hè un temps plan asorelhat mès un pauc fresquet. Las temperaturas èran negativas de matin, que m’a calut gratar los vidres de la veitura (cotxe) congelada, ara que hè melhor. Un temps ideau tà anar passejar-se’n ! Direccion : l’Empordan.
Ailàs, aquí la connexion internet non vau pas arren, data deu paleolitic inferior, e lo modem tanben. N’i a pas nat mejan de botar en linha un imatge. Serà per quan me'n sii tornat a Tolosa !!! Bonas hèstas tà totas e tots !!! A lèu !!! (fins aviat) !

De vacanças

Que vacancejam tots, un pè au nòrd de l’Albèra e l’aute au sud…Enfin, que’vs contarèi quan e sii de retorn a casa, a la debuta de l’an que vien.

Un prèmi m'ei arribat de las Tèrras de l'Ebre !

M’ei arribat un prèmi imprevist. En realitat, ja hè (fa) quauque temps que lo me guardi a casa, pr'amor, tà díser vertat , davant aqueth prèmi, jo que’m senti un pauc com ua garia (gallina) davant un cotèth (ganivet).

E ben, en realitat, ne soi plan urós urós, d'aqueth prèmi. En prumèr pr’amor que m’ei arribat de las Tèrras de l’Ebre, com las cigonhas a la prima. E que l'èi recebut de la Sílvia, ua persona que veneri e qu’aimi entre totas.

Alavetz, de qué hèr dab aquest prèmi ?

Ja qu’a passat la termièra (frontera) estatau , voli n’enviar un mes au nòrd, du costat de Lèira, au país deus mens grans, a Orléans. Tau Jan-Pèire. Lo Jan-Pèire ei gai, ac ditz, ac torna e arretorna díser, plan hòrt. Mès aquò n’ei pas ua rason tà un prèmi. Jo, las preferéncias sexuaus deus blogaires e de las blogairas, que me’n foti. Au Jan-Pèire l’aimi pr’amor de çò qu’escriu e de la lenga de son blòg. E s’ i a ua causa que non me’n foti pas qu’ei plan aquera : lo Jan-Pèire qu’ei ua persona com cau, un juste. Un exemple, son aumenatge aus tsiganas, aquí. Los camps e las crampas de gas, sabem çò qu’aquò vòu díser a casa deus Peirotons. Deu costat deus lors grands-parents maternaus, los mens hilhs n’an pas agut nada familha. Tots tuats. Hemnas, òmes, vielhs, joens, infants, nenets, tots. Desapareguts dens los horns d’Auschwitz. E ben, lo Jan-Pèire que’m hè sentir un pauc mens vergonhós d’estar un èste uman. Alavetz, au Jan-Pèire, li balhi aqueth prèmi.

Un aute prèmi, l’envii a la mes Occitana de totas las Catalanas : a l’Anna. Pr’amor l’Anna qu’ei ua poetessa. E que dens la nosta societat de consum, qu’ avem besonh de (necessitem) poesia mes que tot. E l’Anna, nos regala dab poèsia dens totas las varietats de la lenga nosta. A l’Anna, li agradan los nostes mots. E jo, a l’Anna que l’aimi.


Un aute prèmi, l’envii a la Roser, plan segur. Cada còp que i passi, per l’Arbre Sec, au ras de Viladamat en Empurdan, pensi ad era (en ella). La Roser se revolta, denoncia aquera societat de mèrda, la nosta societat. Denoncia la violéncia e l’injustícia. Hè gòi de véder aquesta capacitat de revoltà’s. Que’ns balha espèr e coratge. De mes, la Roser qu'aima los nostes mots e la poesia. Ei per tot aquò que l’aimi, la nosta Roser zelada. Sabi plan que no’n harà pas arren d’aqueth prèmi, n’a dejà recebut un arramat. Aquò rai. La Roser ne harà çò que volha.

Un aute prèmi, l’envii a un « país » men (lo men país, vos parli pas d’estat, nosautes nomadas nse’n fotem deus estats) au Mika, de Saragòssa, pr'amor que m’agrada lége'u tot dia. E pr'amor que s’ei perdut dens los crums de la Baltica, e qu’a la nostalgia au país. E qu'ei poèta. E que hè víver l’aragonés. Ei per tot aquò que l’aimi. Serà un prèmi compartit per los sons dus blogs, l’aragonés e lo castelhan. La mietat tà cada un. Los dus blògs ne fòrman sonque un, en realitat.

Un aute prèmi, l’envii a la Violette, de la vila de Gràcia. Pr’amor que li agrada la lenga francesa, la mea prumèra lenga. E pr’amor que m’i senti plan a casa de la Violette. A d’estile, s’i minja plan e l’atmosfèra i ei mes qu’agradiva. A la Violette que l’èi aimada de tira (de seguida).

Un aute prèmi, l’envii au Tam, soi fan deu son blog e l’aimi, lo tipe. M’i retròbi dens son blòg. Que’ns regala dab fòtos geniaus e dab tèxtes en occitan que son de pèças d’antologia. E que luta per conservar un semblant de cultura dens lo país de Sarkozy.

E lo darrèr prèmi, o lo prumèr, lhèu lo mes bèth, ben òc,…va tà la Mela. Ò, ac sabi, n'ei pas tostemps finet, finet, lo son blòg, mès me comenci de la conéisher a la Mela. Non v’i cau pas enganar. Ei generosa, umana, fineta quan e vòu plan, e auratz remarcat : que sap manejar la lenga com cau. Qu'ei dotada, la Mela. E que’m hè arríder, e quasi plorar a còps... Li agrada l’erotisme e vòu partatjar sa sciéncia ? I a pas mes solidari qu’aquò. Non, no's cau pas deishar enganar. La Mela ei un pauc com ua monaca russa, mès dab ua diferéncia : la de deguens n'ei pas ua replica de la de dehòra. Jo, a la Mela que l’aimi. Qu’aimi la de dehòra e la de deguens, la Mela sancèra.

E tots los autes de la lista? E ben, m’an balhat sonque lo dret a set causidas…aquò non vòu pas díser que n’aimi pas los autes. Si los èi hicats dens ma lista de ligams, b’ei que i a rasons de las bonas !

Bilingue isch g'fezt !

Tomi Ungerer : Bilingue isch g'fezt ! *

----------------------------

E trilingüe, encara miélher !
Un trilingue, noch besser ;) !

____________________________________

*Bilingüe es "cool", (en alsacian)

Nostàlgia 2 : desprès de la boirada

La balena d'Oriñón, el monte Candina, les prades de Valverde, amb les restes de terrasses del temps quan eren cobertes de vinyes de Txacolí, i la finca que es va fer construir Don Diego Cacho Sierra el 1735, i l'àntic camí de Liendo cap a Bilbao, i la platjeta de San Julián, i les restes de l'efímer moll de la Soledat que va necessitar la construcció del túnel que passa a sota de l'atalàia de Laredo... El moll va ser destruït per un temporal a penes un any desprès de la seva contrucció el 1863 i moltes barques foren perdudes :
"Si quieren saber, señores,
Qué hay en Laredo,
Hay un muelle de azúcar,
Y de caramelos,
Encima de la garma
Lo han fabricado
Los caciques que inventan muelles
En contra de un laredano."
Arsenio Lazbal
Lazbal era l'adversari de Pepe Lastra que va fer construir aquest moll, inútil de buscar aquell poeta a la wiki, lol!

Nostàlgia

súbito estalla el fiero galernazo
las antes quieta aguas se embravecen
y el mar, y el viento y las tinieblas crecen,
y mengua el día, el corazón y el brazo

Amós de Escalante

Pensée du soir

Courte pensée


Tout le monde a l’air de rien.
Moi je ne suis pas tout le monde.
Pourtant, j’ai l’air de rien.
J’ai l’air de rien d’un autre monde.

Alfonso Madruga

Serà l'infèrn exotermic o endotermic ?

Ai trobat aquesta jòia sus l’excellent blòg de Thierry Offre (l’Embolígol).

Serà l’infèrn exotermic o endotermic ? (Question bonus a un examen de fisica-quimica de l’Universitat de Nantèrra). Vaquí la responsa d’un estudiant, virada en lengadocian per vòstre servidor, aqueste còp pas en gascon, ai agut pietat de mos lectors catalans ;), trobaretz la version originala francesa sul blòg de Thierry !!!



En primièr, nos cal saber coma varia la massa del infèrn en foncion del temps. Nos cal tanben saber amb quinas frequéncias las anmas dintran e sortisson de l’infèrn. Me pensi que podem postular sense cap de risc qu’un còp dintradas en infèrn, las anmas ne sortisson pas jamai. Doncas, cap anma ne sortís pas.

Egalament, per calcular lo nombre de las dintradas de anmas en infèrn, nos cal examinar lo foncionament de las religions diversas qu’existisson pel mond al jorn de uèi. La màger part d’aquestas religions afirman que si sètz pas dels lors, acabaretz en infèrn. Coma, de religions, n'i a fòrça mai d'una qu’exprimisson aquesta règla, e coma la gent pertanh pas a mai d’una sola religion, podem predire que totas las anmas acabaran en infèrn.

Ara examinem la velocitat del cambi del volume de l’infèrn, ja que la lei de Boyle precisa que « per tal que la pression e la temperatura demòren constantas en infèrn, cal que lo volume de l’infèrn se dilate de manièra proporcionala a la dintrada de las anmas ». Per consequent, aquò pòt menar a doas possibilitats :

1. L’infèrn se dilata amb una velocitat mendre que la de la dintrada de las anmas en infèrn, doncas la temperatura e lo volume de l’infèrn creissaran infinidament fins que l’infèrn espète

2. Si l’infèrn se dilata a una velocitat mai granda que la de la dintrada de las anmas, alara la temperatura baissarà fins que l’ infèrn se gèle completament.

Quina ipotèsi causir ? S’acceptam lo postulat de ma camarada de classa Jessica que me diguèt pendent ma primièra annada d’estudi: "que farà fred en infèrn abans que colque amb tu " e, prenent en compte lo fait que colquèri amb ela la nuèit passada, doncas l’ipotèsi 2 deu èsser la vertadièra. Aital, soi segur que l’infèrn es exotermic e qu’a dejà gelat… Lo corollari d’aquela teoria es que, ja que l’infèrn a dejà gelat, en consequéncia pòt pas acceptar mai de personas e doncas existís pas pus, çò que daissa lo paradís coma opcion unica en provant l’existéncia d’un ésser divin, çò qu'explica per qué, la nuèit passada, Jessica s’aturava pas de cridar : " O… mon Dieu ! "

Un poc de publicitat gratuïta : Natura al teu jardí.

De notar : l'amic Albert Ruhí i Vidal presentarà el seu nou llibre, titulat Natura al teu jardí, a la botiga Oryx de Barcelona aquest vespre ( c/ Balmes, 71, a les 20 H 00). Demà ho farà a la Fontana d'Or de la Fundació Caixa de Girona, a Girona (19 H 30). En aquest llibre trobareu tot allò que cal saber per conèixer i acollir la fauna propera, amb consells pràctics per ajudar els ocells com cal.

Cantas nadalencas (a la mea mòda)

A casa deus Peirotons, ja que i son tots judius (lhevats lo vòste servidor e los gats), no's festeja pas Nadau. Doncas cap sapin de Nadau e enqüèra mens de presep a casa. Mès que festejan Hanokkà, que dura mei longtemps, ua setmana sencera. Tà celebrar Hanokkà, que'vs cau aver un candelèr de nau brancas (aperat hanokkíya), dont ueit e son alinhadas e ua demora generaument a despart (o mei hauta que las ueit autas), aquesta unica qu'ei la deu shamash. Dab la candela deu shamash, òm aluca ua candela lo prumèr dia, duas candelas lo dusau dia, tres candelas lo tresau dia eca. Tot aquò que's hè tot dia a boca de nuèit en recitant benediccions e en cantant lo "Maoz tsur", la canta de Hanokkà. Qu'ei l'ocasion de's minjar pastís e de's hèr presents.

Uei que festejam lo seisau dia de Hanokkà. Que v'èi trobat ua canta en judeo-espanhòu (dab accent anglés, mès aquò rai) que va plan: ocho kandelikas :-))



Dab la version hip-hop entaus joens (quan e vòu plan funcionar, qu'ei un pauc poirida, aquera video. Comença malament, sens son, cau pacientar. A vegadas, veiratz un messatge disent que la video "is no longer available". Mès no'us cau pas créder. Qu'i cau sonque tornar mei tard! )





Cambia un pauc de Santa Nuèit, non?
Bon, judiu o pas, lo vòste servidor qu'a plan lo drèit d'aimar los cants de Nadau. Tè, un que m'agrada hèra qu'ei la Nadala de Llocnou d'En Fenollet, un vilatge deu País Valencian. Per au mens duas rasons.
En prumèr, jo que soi un fan incondicionau de Pep Gimeno "Botifarra" e de Lola Tortosa, dus "cantaors" valencians deus grans.
En segond, lo Raimon Fenolhet qui fondè aqueth Llocnou, au ras de Shàtiva a la comarca de la Costera, au sègle 13, qu'èra plan de la familha deus vescomtes de Fenolhet, en Lengadòc, a la termièra dab Catalonha. Los Fenolhets qu'avón avut un arramat de problèmas dab l'Inquisicion per estar catars, e n'ei pas impossible que la fe catara estosse ua de las rasons qui mièn de Fenolhets a acompanhar lo rei Jacme I lo conqueridor cap au sud.


(gas.) presep = (cat. ) pessebre
(gasc) miar = (leng., cat.) menar

Lo fustièr e la chòta

Ieu sabi un conte.

Un còp èra, un fustièr viviá ambe sa femna dins un ostalòt a l’aurièra d’un bòsc. Un jorn, mentre que se’n tornava del vilatge, apercebèt una chòta, ajaçada en plen mitan de la rota. L’òme s’apropièt de l’aucèl, pròche, tot pròche. Mas la chòta se boleguèt pas, semblava ferida e malurosa coma de pèiras.
“Tè, se diguèt lo fustièr, vaquí una choteta en plan mal estat. Sembla ferida e malurosa coma de pèiras. Se la daissi aquí, segur que sobreviurà pas. Me la cal emportar amb ieu per que morisca pas ».
Tanlèu dit, tanlèu fait. L’ome se sortiguèt una caissa de fusta, i botèt un pauc de palha dedins, i pausèt doçament l’aucèl e se l’emportèt amb el a l’ostal .
- Femna, diguèt l’ òme, gaita çò qu’ai trobat.
E de qu’as trobat ? li demandèt sa femna
- Ai trobat una chòta que bolega pas, que sembla ferida e malurosa coma de pèiras.
- E de qué vòls far amb aquesta chòta?
- Vòli la sonhar coma cal per que se’n pòsca tornar al bosc e i viure coma las autras chòtas.
- Fas coma voldràs, mon òme.

Alavetz lo fustièr bastiguèt una cabana de fusta, una cabana sana e plan polida, amb una porta trelissada e un finestron a mièg dobert. I placèt endedins un ajocador contra la paret, e sul ponde un bòl d’aiga clara e un troceton de formatge. E començèt de sonhar la chòta coma caliá per que se’n poguèsse anar e viure coma totas las autras chòtas del bòsc. La visitava plan sovent e li parlava tot doçament a l’aurelha.
Pauc a pauc, la chòta comencèt de se tornar bolegar, de beure d’aiga fresca e de se prene de mirguetas atraidas pel formatge. Al cap de qualques jorns, l’òme decidèt qu’èra temps de daissar la pòrta de la cabana doberta. Fasiá encara plan clar e la chòta èra a dormir. Lo fustièr se n’anèt pujar a son talhièr coma o soliá far cada vèspre.
Començava d'èsser nuèit. Lo fustièr èra a trabalhar quand tot sobte ausiguèt:
"Òu-òu" !
Èra la chòta que lo gaitava.
"Adieu pichòta, li diguèt l’ome, plan content de véser que l’aucèl aviá quitat lo cabanon.
"Adieu l’òme", li respondèt la chòta.
E comencèron de charrar. L’aucel li racontèt sa vida de chòta. E el, encantat, se botèt a li contar sa vida de fustièr. Puèi la chòta se n’anèt caçar tota la nuèit abans de se’n tornar dormir dins son cabanon.



L’endeman ser, lo fustièr èra a trabalhar quand tot sobte ausiguèt:
"Òu-òu" !
Èra la chòta que lo gaitava.
"Adieu pichòta", li diguèt l’òme, plan content de la companhia de la chòta.
"Adieu l’òme", li respondèt la chòta.
E comencèron de charrar. La chota li racontèt çò qu’aviá fait la nuèit passada, e lo fustièr li contèt sa jornada.

E aquò contunhèt de se passar aital cada vèspre pendant de setmanas. Mas aquò podià pas durar per çò que las chòtas son faitas per viure al bòsc ambe las autras chòtas, pas dins de cabanons.

Un vèspre, a boca de nuèit, lo fustièr èra a trabalhar quand tot sobte, ausiguèt :
"Òu-òu" !
Èra la chòta que lo gaitava.
"Adieu pichòta", li diguèt l’ òme, plan content de la companhia de la chòta.
- Adieu l’òme, li respondèt la chòta. Lo printemps es tornat, ara es temps per ieu de me’n tornar al bòsc, de me trobar un nis e de viure coma totas las autras chòtas. Sustot, te cal pas èsser triste ni cercar a me trobar, pas jamai.
- Soi plan content, li diguèt l’òme. Èra per aquò que t’emportèri a l’ostal.

Alavetz, la chòta s’envolèt cap al bòsc e desapareguèt.

Çaquelà, lo fustièr èra pas tranquille. Cada vèspre, mentre qu’èra a trabalhar, parava l’aurelha per assajar d’ ausir lo òu-òu de la chòta mas ausiá pas sonque de bruits de sarra, de rabòt e de martèl. E aquò lo faguèt triste. Alara comprenguèt qu’èra pas tant la chòta qu’aviá agut besonh d’el, mas puslèu el qu’aviá besonh de la chòta.

E cric e crac,
Mon conte es acabat.

PS.1
1/ Notas de gràfia e de prononciacion

u en occitan coma en francés (ü)
o e ó coma una u catalana molhèr / muller
ò en occitan coma en catalan




2/ Lexic lengadocian/ gascon / català
/leng. /gas./cat.
ieu / jo /jo
Chòta, chòt, cavèca / (gsc) cavèca, cagèca, gavèca, gauèca /( cat) òliba, xibeca, babeca
Femna, dòna, molhèr / hemna, molhèr / dona, muller
a l'aurièra d'un bòsc / a la boca d'un bòsc / al límit d'un bosc
S’ apropiar / apressà’s / apropar-se
Pròche (francisme) / (cat.) a prop
Se bolegar = se moure
Tanlèu dit, tanlèu fait /tanlèu dit, tanlèu hèit / dit i fet, tan aviat fet com dit
Ostal /ostau / casa
Sonhar / suenhar / curar, assistir
Fas coma voldràs (ind. futur) / Hès com volhas, volhis ( subj. present)/ Fes com vulguis, vulgas (subj. pres)
De notar las formas del subjonctiu present en i compartidas pel gascon e pel catalan, en concurréncia ambe las formas classicas segon los dialèctes : gascon : volhis o volhas, catalan : vulguis o vulgas eca
Alavetz : (cat.) aleshores
Trelissada / entriscada / enreixada
Ajocador / joquèr, ajoc / barrastral
Sus, sul = sus + lo/ sobre, sobre el (article) …
Ponde / taulat, entaulat / sòl
Mirga / soritz / ratolí
Printemps / prima / primavera
Nis / nid, nis / niu
Aver besonh de / (cat.) necessitar
Puslèu/ Meilèu, meslèu / més aviat

Un occitan referenciau o unificat ?

Un occitan referenciau ? Quin occitan? Ara la question que's torna pausar de manièra fòrça concrèta ja que l'occitan ei lenga oficiau au Principat de Catalonha.

Aquerò qu' ei lo subjècte fòrça interessant que'ns prepausa lo Ferriòl dens l'emission de l'infòc. lo Ferriòl i expausa lo problèma de manièra plan clara. E la vòsta opinion que pòt comptar !! Podetz enviar-la a infoc(at)occitania(punt)org ...



Granmercejam YuJi per la video un còp de mei !

En quin occitan e's calerà publicar los tèxtes oficiaus deu govèrn catalan ?

En aranés normativizat ?
Simple, ja l'avem, aquesta lenga ! Mès a despart d’Aran e deus sons entorns, qui emplega l’aranés ? En tot cas, ei plan la fòrma d’occitan pròpia d’un parçan de Catalonha. Si calèva causir ua varietat naturau de l'occitan, que devosse estar l'aranés e cap auta, ce'm sembla.


E si non pas en aranés, en gascon comun normativizat ?
Seré possible sens tròp d’esfòrç. Ja avem ua gramatica de prumèra qualitat escriuta tota en gascon, avem diccionaris gascon-francés-gascon deus bons, nos manca sonque un diccionari generau de la lenga gascona com lo que Pompeu Fabra va escríver peu catalan. Mès a despart deus Gascons, qui’n voleré d’aquesta lenga qui’m sembla enqüèra mei aluenhada de la lenga deus trobadors que n’ei lo quite catalan?


En lengadocian normativizat ?
La temptacion serà grana, pr’amor que lo lengadocian ei la varietat mei afina a la lenga deus trobadors, ei dejà plan normativizada, e s’assembla fòrça au catalan. Mès aquesta causida auré com conseqüéncia probabla la secession deu gascon de l’ensemble occitan, com ac hasó lo quite catalan au sègle passat. Pr'amor que nosautes gasconistas, la volem véder víver, la nosta lenga gascona.

En d’autas varietats ???? Quina??? Per qué ???


La solucion, a mon vejaire, qu'ei un occitan "batua", unificat, de crear, com l'imaginè lo filològue reussenc Miquel Ventura Balanyà.


L'ahèr n'ei pas simpla. Mès si volem evitar l’esclatada de l’ensemble occitan, que seré la decision mei avisada, ce’m sembla. Avem aquí ua oportunitat de non pas mancar. Ja seré temps de seguir l’exemple deus Bascos. Qu’avèvan la medisha problematica au sègle passat. Que van crear lo batu. D'ua de las lengas "mei antigas d'Europa" nascó la mei joena, lo basco batu, ua lenga sintetica nascuda a la fin de las annadas 1960.


Tà jo, los Catalans son d'Occitans com tots los autes. Los Catalans son los eretèrs de la tradicion literària trobadorenca com los autes Occitans. Ac èi dejà escriut. N'ei pas vertat que la lenga trobadorenca i èra ua lenga estrangèra, a Catalonha. Quina idea ! O mei exactament, èra ni mei ni mens estrangèra a Catalonha que dens las autas tèrras d’òc. Era la koiné de l'epòca, lo noste "batua" medievau. La secession catalana de l'occitanisme, au sègle passat, èra mei un ahèr de realisme politic o nacionalista que non pas basada sus d’arguments lingüistics. N’ei sens dobte pas un hazard si la qüestion de la lenga occitana de referéncia son los Catalans eths medish qui la pausan au dia de uei. Non se cau pas amagar la vertat: l'occitan n'ei pas e n'a pas jamei estat estrangèr a Catalonha, e la lenga deus PPCC, bessona deu lengadocian, ei tant occitana com la d'aqueste blòg. La vertat ei que los catalans non volèvan pas aver d'abandonar lo catalan per cap auta varietat occitana, avèvan paur ad aquò. Exactament com nosautes Gascons au dia de uei, avem paur que l'occitan lengadocian hàcia desaparéisher lo gascon.

I auré de causas a díser sus las causidas normativas de Pompeu Fabra, hèra (molt) barcelono-centrista dab hèra paucas concessions tà las autas varietats deu catalan. Si, au dia de uei, la lenga catalana ei amenaçada d'explosion en tres lengas, las causidas normativas de Fabra n'i son dilhèu (potser) pas completament estrangèras. Mès aquò n'ei pas lo prepaus deu men messatge de uei. Simplament, lo catalan n'a pas quitament la complexitat de l'ensemble occitan. Lo catalan que's pòt comparar au gascon, au provençau o au lengadocian, que son tots, lingüisticament, au medish nivèu de complexitat. L'occitan, qui compren totas aqueras varietats, ei hèra mei complexe. Sens la lenga sintetica, lo big-bang occitan, dejà començat per la secession deu catalan au sègle passat, seguirà per la deu gascon, si non pas per d'autas varietats mei. Ei plan aquò çò que volem?

Au sègle passat, Miquel Ventura Balanyà, catalan de Reus, catalanista e occitanista, que'ns tracè las linhas granas de l’occitan unificat. Ua lenga sintetica, referenciau, unica de Clarmont d’Auverha dinc a Guardamar, de Baiona dinc a L’Alguer. La vocacion d'aquesta lenga n'èra pas de se substituir a las varietats parladas. Més qu'era de'ns perméter de tornar trobar la nosta lenga comuna.

Lo men vòt ta l'occitan referenciau qu'ei aqueste: ua lenga sintetica, que sia de cap region en particular, doncas non, pas un dialècte naturau. Sustot pas. Volem ua koiné pan-occitana sintetica.
Que poderà estar co-oficiau a Catalonha dab lo catalan.
Aus País Gascons, que seré co-oficiau dab lo gascon (la lenga d'aqueste messatge),
aus País Lengadocians, que seré co-oficiau dab lo lengadocian,
en Provença co-oficiau dab lo provençau eca…

Alavetz poderam erigir ua estatua a la memòria d’Enric Prat de La Riba a cada vilatge e a cada ciutat d’Occitània, pr’amor la vision qu’avèva exprimida (expressada) s’aurà vaduda realitat. Enfin, tornaram trobar la nosta lenga comuna dens la nosta terra comuna.


"Ni la comparació de la nostra terra amb una altra de civilització més intensa, ni la contemplació dels nostres ideals davant el problema misteriós de deixar la vida feren pedre als meus ulls la grandesa d'aquesta causa que ens ha acoblat tots a treballar per la resurrecció d'una Nació, d'un pensament, d'una cultura, de la qual nosaltres som la branca més sencera.
N'ha perdut moltes de coses la nostra raça. Els qui la parlen d'aquella Catalunya que tanca l'Ebre i acaba als Pirineus, no han sentit bategar l'ànima de la nostra terra, corrent centenars de quilòmetres cap al cor de França. Des del mirador de Durtol, en aquelles hores passades contemplant les planures de l'Alvèrnia i les serres de les Cevenes, quantes vegades havia somnat aquella Nació immensa, aquell aplec de pobles que es podien entendre uns amb altres i que des de València s'estenien per la Mediterrània fins al Rose i les estribacions dels Alps; que pel Pireneu van a confrontar amb les terres basques i toquen l'Atlàntic i el voregen fins les boques del Leire. "
Enric Prat de la Riba

Ara ei lo moment. Lo noste destin se jòga a Barcelona. Quina lenga occitana co-oficiau a Catalonha ? Per qué non la koiné de Miquel Ventura i Balanyà, un pauc retocada ??? Si l'adaptam e l'adoptam, alavetz, jo poderèi escríver: jo tanben lo vòli, mon estat pròpi. Hèra mei gran que non pas la petita Catalonha. Mès dab Barcelona coma capdulh (capital). L'occitan i ei dejà oficiau. Si au sud deu riu Sènia n'i a qui non vòlen pas enténer arren de Barcelona, n'i a d'autes au nòrd de Salses qui, au cap de ueit sègles de separacion forçada, se'n vòlen tornar tà casa...a Barcelona !

INGRID

Ingrid, Ingrid, je t'en prie, tiens le coup, tiens le coup!
Nous ne t'oublions pas!
NO TE ESTAMOS OLVIDANDO!
QUE TE DEJEN VOLVER A CASA AHORA MISMO, BASTA YA!
D'accord, d'accord. Pas seulement toi. Oui, todos los secuestrados a casa.

Pour vous joindre à la pétition, ça se passe là.

En çò deus Peirotons, no' s minja pas de quinsevol causa

A casa deus Peirotons, la hemna e los hilhs son judius. Doncas...

...no's minjan pas de carn de gat ni de can.




No's minjan pas tanpauc de carn de chivau...

...ni de pòrc

La Peggy n'ei plan plan contenta! Que's morirà de mort naturau! Mès n'ei pas pressada e en prumèr que vòu jogar dab los bessonets!


Los judius pòden minjar de carn de craba. Mès a vòste servidor, qui n'ei pas judiu e qui se'n fot,
non li agrada pas minjar de mamifèr. Doncas, pas de craba en çò deus Peirotons :P (enfin, qu'ei a díser: pas dens lo plat) :))) !

La Forqueta n'ei plan plan contenta! Que's morirà de mort naturau! E que l'aaaaaaaaaaaaaaaaaaima au son Joanòt!


Bon, anem, zo!

Non, lo men blòg n'ei pas mort

Amics legedors, auratz arremarcat, sens cap de dobte, que lo men blòg s’ei estancat ua bèra pausa . Non, non, n’èri pas enqüèra en vacança ! La rason n’ei pas aquesta . Que n’èi ua auta, e de las bonas. Que’m soi trobat un professor d’occitan. E òc, d’occitan, que n’èi besonh. Que hè vint ans que vivi a Tolosa, e non soi quitament pas capable d’alinhar duas frasas correctas en la lenga de Tolosa. E parlar en gascon a ua persona qui m’arrespon en lengadocian, eh ben, que pòt semblar un pauc colhon, mès n’i arribi pas. Aquò que’m provoca com un blocatge dens los circuits neuronaus. Los mots no’m vòlen pas sortir o quan ac hèn, que son …en catalan. D’acòrd, catalan e lengadocian son bessons, mès totun…que hè desordi. E aquò que’m pausa un problèma. Doncas, tà ajudà’m a me’n sortir (ei grèu, doctor ?), que’m soi trobat un professor d’occitan (lengadocian) qui vòu plan s’ocupar deu men cas. Mei exactament ua professora. Que soi plan motivat. E com a mei, e'm la tròbi plan agradiva e charmanta, la mea professora, aquò que t'ajuda plan tà assumir la regularitat necessària tà progressar! Sonque lo temps me manca, e lo blòg ne pateish un chic.

A Tolosa, la plaça de Sant Jòrdi a recobrat lo seu nom occitan

Place Saint Georges... avetz dit place Saint Georges ? Non, conéissi pas...

Enamorat

N'i a qui s'enamoran aisidament de las personas. Jo que m'enamori aisidament deus mots ...e de las vilas. Las meas amors vilanèras son multiplas. Mès si me'n cau citar sonque tres, que serén en prumèr Estrasborg (ai, Alsàcia tant aimada!), Tolosa (la mea) e...Girona.
Segur que l'Onyar i ei tà quauqu'arren...

Lo tresen òme: Miquel Ventura i Balanyà

Michel (sic) Ventura i Balanyà, vadut a Reus (Baish Camp, Principat de Catalonha), qu'èra lingüista de formacion, catalan de soca, catalanista e pan-occitanista. La viquipèdia occitana no'u coneish pas e la viquipèdia catalana que'u menciona en sonque tres frasas:
"Miquel Ventura i Balanyà fou un escriptor català nascut a Reus el 1879. Fou autor d'una ortografia etimològica del català entre d'altres obres. Va morir el 1930 a Madrid". En Lluís Fornés, professor a l'Universitat de Valéncia, occitanofile e occitanofòne, que dediquè la soa tèsi doctorau a la pensada pan-occitanista durant los darrèrs cent ans, chic o mic. Totas las citacions deu messatge precedent qu'estón tiradas deu son tribalh. En Lluís que consacrè un article a Michel Ventura i Balanya. Aqueth article, escriut en catalan, que parescó hens la revista valenciana occitanista "Paraulas d'oc" . En Lluís que i tornè publicar l'article originau de Michel Ventura i Balanyà, en lo quau lo filològue catalan exposava los fondaments de las soas causidas normativas tau pan-occitan unificat. M. Ventura i Balanyà signè aqueth article, titolat "vers l'unificació dels parlar d'oc"- dejós lo pseudonime d'Euphemia Llorente, qui èra lo nom de sa hemna. Notatz que Miquel s'escriu plan Miquèl en gràfia alibertina (occitana), la fòrma Michel emplegada per Ventura qu'ei ua gràfia personau copiada deus trobadors, mès que la cau léger Miquèl.

Notas: gasc. hemna = leng. femna = cat. dona
tau = tà lo : per el

Exercicis de memòria: tres occitanistes catalans del segle passat

1- Un Català, escriptor i editor, escrigué el text següent en 1903 (l'he copiat conservant la gràfia de l'autor):
"No tant solzament havem provat la unitat de llengua en totas las terras de llengua d'oc y Catalunya durant los sigles passats, sinó que creyem fermament y aixís ho aniriam provant paraula per paraula, que nostra moderna llengua catalana, pera reconquerir de nou tot lo son esplendor y puresa que un temps la feren la primera llengua literaria d'Europa, hauria d'anar cercar tot lo seu tresor perdut en la antiga llengua poètica dels trobadors. "
En 1907, aquest mateix autor va publicar a Barcelona un llibre sobre la llengua catalana. Hi trobem una proposta de llista de dialectes catalans que inclou (en la gràfia de l'autor): "el català, parlat de l'Ebre als Pirineus, l'andorrà, el valencià, el mallorquí, el rossellonés, l'alguerés, l'aranés, el ribagorsà, el bearnés, el montpellerí, el gascó, el tolosenc, el poiteví i el llemosí clàssic."

2- En els anys 1930, un lingüista i filòleg català es va forjar un occità unificat "per totas las terras d'oc", segons la seva pròpia expressió (incloant-hi els PPCC). Signava els seus articles occitanistes amb el nom de la seva dona. Va oposar-se molt durament contra les opcions normatives d'en Pompeu Fabra. Les jutjava secessionistes, des del seu punt de vista, per ser massa divergents de les adoptades per l'Escòla Occitana.

3. Un home polític català, nascut el 1870, va escriure :
"Ni la comparació de la nostra terra amb una altra de civilització més intensa, ni la contemplació dels nostres ideals davant el problema misteriós de deixar la vida feren pedre als meus ulls la grandesa d'aquesta causa que ens ha acoblat tots a treballar per la resurrecció d'una Nació, d'un pensament, d'una cultura, de la qual nosaltres som la branca més sencera.
N'ha perdut moltes de coses la nostra raça. Els qui la parlen d'aquella Catalunya que tanca l'Ebre i acaba als Pirineus, no han sentit bategar l'ànima de la nostra terra, corrent centenars de quilòmetres cap al cor de França. Des del mirador de Durtol, en aquelles hores passades contemplant les planures de l'Alvèrnia i les serres de les Cevenes, quantes vegades havia somnat aquella Nació immensa, aquell aplec de pobles que es podien entendre uns amb altres i que des de València s'estenien per la Mediterrània fins al Rose i les estribacions dels Alps; que pel Pireneu van a confrontar amb les terres basques i toquen l'Atlàntic i el voregen fins les boques del Leire. "

Qui són aqueixos tres Catalans ? Els tres tenen cadascú llur entrada a la Viquipèdia catalana. Us deixo trobar qui seràn!
Aquestes citacions, les vaig extreure d'un treball d'un catedràtic que en precisaré el nom dins d'un proper missatge (amb els enllaços i tot).

Missatge dels Cadres Catalans de Tolosa de Ll. / Messatge dels Cadres Catalans de Tolosa

Qu'èi recebut aqueth messatge trilingüe deus amics de l'Associació dels Cadres Catalans de Tolosa. Que'u vos hèi passar.

--------------------
Divendres 16 de Novembre 2007 a 18 h

A L'OSTAL D'OCCITÀNIA 11 c Malcosinat a Tolosa de Llenguadoc



BENVINGUDA / BENVENGUDA

AMISTAT OCCITANO- CATALANA




Els Cadres (Executius) Catalans de Tolosa s'han adherit a Convergéncia Occitana que agrupa 53 associacions occitanes i catalanes, perpetuant així la tradició d'amistat que lliga els Catalans i els Occitans des de fa 1000 anys
Per marcar llur entrada a l' Ostal , els Cadres Catalans us conviden a una Benvenguda/Benvinguda per tal de celebrar l'amistat Catalano-Occitana
Tindrem l'honor d'acollir :
Sr Jean-Luc Moudenc, Batlle de Tolosa
Sr René Bouscatel, tinent del Batlle de Tolosa
Sr Jordi Fernández Cuadrench, Director de la Casa de la Generalitat a Perpinyà , ex-director de l'Institut d' Estudis Occitans de Pau
Sr Joan-Francés Laffont, President de Convergéncia Occitana
Sr Pere Gamisans, President del Casal Català de Tolosa
Sr Joan Alsina, President dels Cadres Catalans de Perpinyà .
Sr Miquel Mayol, Vice President de La Porta dels Països Catalans, ex-diputat europeu.
Sr Progreso Marín, autor de llibres sobre l'exili.

Exposició de pintors catalans :
Isabel Jordi , Rodolf Fauría-Gort que exposarà pel primer cop "L'Home de Taltahull" en 5 quadres, Christian Puig , Jacques Company.
Trabucaire editor exposarà llibres en català i occità.
Música i cançons amb lo grop occitan "Set de Cant".

Tots els membres dels Cadres Catalans, de l'Ostal, del Casal Català, i tots els qui volen celebrar l'amistat Catalano-Occitana són cordialment convidats. Un bufet acompanyat de vins catalans vindrà segellar la nostra amistat. Els vins son regalats per el celler Vila d'Amunt de Banyuls i de Pezillà.

Entrada lliure.

Pel consell directiu
Jordi Trescases
_____________________

Lo Divendres 16 de Novembre de 2007 a 18H00
A L'OSTAL D'OCCITÀNIA 11 c Malcosinat a Tolosa

BENVENGUDA / BENVINGUDA
AMISTAT OCCITANO- CATALANA
Los Cadres Catalans de Tolosa an aderit a Convergéncia Occitana qu'amassa 53 associacions occitanas e catalanas, perpetuant atal la tradicion d'amistat que liga los Catalans e los Occitans dempuèi 1000 ans.

Per marcar la lor dintrada a l'Ostal, los Cadres Catalans vos convidan a una Benvenguda/Benvinguda per tal de festejar l'amistat Catalano-Occitana.

Mòstra de pintres catalans :
Isabel Jordi , Rodolf Fauría-Gort, Christian Puig, Jacques Company
Musica e cançons amb lo grop occitan "Set de Cant"
Mòstra de Trabucaire editor de libres en catalan e occitan

Aurem l'onor d'aculhir :
Sr Jean-Luc Moudenc, Cònsol màger de Tolosa
Sr René Bouscatel , tinent del Cònsol de Tolosa
Sr Jordi Fernández Cuadrench, Director de la Casa de la Generalitat a Perpinyà e ex-director de l'Institut d' Estudis Occitans de Pau
Sr Joan-Francés Laffont , President de Convergéncia Occitana
Sr Pere Gamisans , President del Casal Català
Sr Joan Alsina, President dels Cadres Catalans de Perpinyà
Sr Miquel Mayol , Vice President de La Porta dels Països Catalans, ex-diputat europeu
Sr Progreso Marín, autor de llibres sus l'exilh

Cada membre de las associacions de l'Ostal es coralament convidat.
Après la presa de paraula dels convidats un manja-dreit liure acompanhat de vins catalans vendrà fixar la nòstra amistat.
------------------------------------------------------------------

Vendredi 16 Novembre 2007 18h

Benvenguda / Benvinguda des Cadres Catalans à l'Ostal d'Occitania 11 r Malcousinat à Toulouse
Fête de l'amitié Catalano-Occitane
Avec M Jordi Fernández Cuadrench, Directeur de la Casa de la Generalitat de Perpinyà , ex-directeur de l'Institut d' Estudis Occitans de Pau
M Jean-Luc Moudenc, Maire de Toulouse
M René Bouscatel, adjoint au Maire de Toulouse
M Joan- Francés Laffont, Président de Convergéncia Occitana
M Pere Gamisans, Président du Casal Català
M Joan Alsina, Président dels Cadres Catalans de Perpinyà
M Miquel Mayol, Vice Président de La Porta dels Països Catalans, ex-député européen
M Progreso Marín, auteur d'ouvrages sur l'exil



Exposition de peintres catalans : Isabel Jordi, Rodolf Fauría-Gort, Christian Puig, Jacques Company
Musique et chansons avec le Groupe Occitan Set de Cant
Expo livres Catalans et Occitans des Editions Trabucaire

Buffet et vins catalans du domaine Ville d'Amont de Banyuls

Entrée libre

17 hippies (aus Berlin)

Un deus mens grops preferits que's ditz... 17 hippies! (Nani, Mela, n'i a pas sonque Nadau qui m'agrada ;). Que n'i a fòrça d'autes !) Donc, uei que voi dedicar lo men messatge aus "dètz-e-sèt" hippies que'ns vienen de Berlin.
Que's passa aquí !

Tà escotar trocets de musica, que podetz clicar ací.
Tot que començè en 1997 per ua aplegada d’amics, non sabèvan pas de qué hèr, n’avèvan pas quitament l’idèa qu’anavan jogar de musica d'aquesta manièra, que volévan sonque passar estonas de las bonas, amassa. Çò qui hasón. E puish la lor musica que s’impausè a pertot.
Que jògan un pauc de tot, ua barreja d’estiles, de la borrèia de dus temps dinc a la musica deus cajuns en passant per de musicas balcanicas e de klezmer…un pauc de tot, que !
A la debuta que jogavan sonque de musicas sens paraula puish que i botèn de mei en mei cantas de compausicion pròpia. Que cantan sustot en alemand, francés e anglés. Que cau senhalar duas caracteristicas deu grop deus « siebzehn Hippies » .
En prumèr, non son pas jamei estats 17, que son 13 (d’acòrd, que i a sovent convidats donc que i pòden estar 17, e quitament, a vegadas, plan mes) !

Non son pas cap hippies, enqüèra que quauqu’uns hasón deus hippies autes còps e com se ditz: einmal Hippie, immer Hippie (un còp hippy, tostemps hippy) :))!!!

Durant ua girada a Bordèu, qu’encontrèn lo grop locau « Les hurlements d’Léo ». Lo corrent que's passè hèra plan enter los dus grops dinc a aplegà's tà formar un grop nau "Hardcore Trobadors" : 20 musicians, 40 instruments e un grop a miejas occitan com lo nom ac indica !

L'adobatge deus tròç qu’ei collectiu, e que’u signan Max Manila. Donc Max Manila n'existeish pas, en realitat M.M. que son eths medish. L'autora principau deus tèxtes que demora la Kiki Saüer. Los lors CDs e DVDs que son difusats per Buda Musique (de París), que'us trobaratz en venta a totas las bonas disquerias d'Euròpa : que'vs sufeish de demandar: 17 hippies !

Aquiu qu'avetz un tròç deu concèrt que dèn a Valladolid l'estiu passat:


E aqueth tròç a Essen en abriu (filmat de nuèit, doncas no's ved pas arren! Per aqueste còp, que siatz cèc o non ne cambiarà pas tròp...). Ah, que i a un aire hassidic (en yiddish: a hossids lidl) laguens, e ja sabetz com e'n soi fan de musica klezmer !!!


E aqueth tròç seguent qui joguèn au hestenau de Sziget 2006 a Budapèst, qué pòt estar ? Qu'ei plan ua borrèia! Òc, ua de dus temps, ua deu Berrí : "la bourrée dite d'Aurore Sand"...



La video qui segueish qu'ei estat filmada au Daley Center (Chicago, IL).
Que i podem escotar Saragina rumba, ua evocacion deu film 8 1/2 de Fellini, seguida per un "z'haricots" (o zydeco com ac solen escríver en fonetica anglo-americana) titolat Gator's Grin. Qu'ei derivat d'ua cançon tradicionau 'cadiana (cajun) Bosco Stomp, o le Stomp de Bosco com ac grabè Zacchary Richard eth medish. Que cau notar Bosco Stomp que hè partida deus tot prumèrs tròç de musica jamès enregistrats en l'istòria de la musica tota. Per çò qui tòca au noste Gator's Grin, la Rika que s'a deishat lo violoncèle tà cantà'u...en lo francés de Loïsiana !

Il y a des ‘tites blondes et il y a des ‘tites brunes,
il y a des ‘tites si noires que l’diable ne peut pas les voir.
Elles font pas des accroires, elles font pas des promesses,
elles font t’faire les aimer, et là, là, ça me tourne le dos.
Et ça, ça me fait du mal!

C’est fini la methode dans le village tu m’en veux,
tu m’as fait des injures et là, là, ça me tourne le dos.
Tu m’as fait des injures et tu m’as fait des promesses,
tu m’a fait des chants méchants et là, ça me tourne le dos
Et ça, ça me fait du mal.

Il y a des ‘tites blondes et il y a des ‘tites brunes,
il y a des ‘tites si noires que l’diable ne peut pas les voir.
Elles font pas des accroires, elles font pas des promesses,
elles font t’faire les aimer, et là, là, ça me tourne le dos.
Et ça, ça me fait du mal!







E que'us tornam trobar au Kennedy center, Washington DC. Que i èran en setembre passat...n'an pas avut cap besonh de cantar en anglés! La cançon en seguint qu'ei Frau von Ungerfähr, ua canta supausada trista (no's nòta pas reaument en escotar sonque la musica) que'ns conta ua separacion, ua hugida meilèu, d' ua hemna de son òme. Qu'assajarèi de'vs hicar la virada en gascon quan agi temps.

Ungefähr, um fünf vor sechs,
verließ die Frau von nebenan den Mann,
der neben ihr noch schlief.
Sie nahm die Schlüssel von der Wand,
rang kurz nach Luft und verschwand dann.
Auf Nimmerwiedersehen wollte sie geh’n.

Die Tür schlug zu als sie erschrak
und an den Brief in ihrer Tasche dachte,
der den Mann betraf.
Den sie vor langer Zeit geschrieben hatte,
Wort für Wort verziert.
Von Nimmerwiedersehen stand da nichts drin.

Sie sprach von tosendem Meer,
das den Himmel verglüht,
von dem Tag, den die Nacht nicht zerbricht,
von verzehrenden Blicken, die keiner vergisst.
Good bye my love. Bis bald. Auf Wiedersehen!

Jetzt steht sie hier – im Hier und Jetzt.
Sie glaubt, es liegt was in der Luft,
doch nur die Zeit hat sie versetzt.
Die Tage kriechen vor ihr her.
Das Bett ist ohne sie zu leer.
Auf Nimmerwiedersehen kann sie nicht gehen.

Ungefähr, um fünf nach sechs,
legt sich die Frau von nebenan zum Mann,
der neben ihr noch schläft.
Sie zieht ihr Kleid ganz langsam aus und deckt sich zu.
Ein Wiedersehen, wie soll das geh’n?

Sie träumt von tosendem Meer …


E tà acabar per uei, un aute tròç jogat durant aqueth medish concèrt au Kennedy Center de Washington: un instrumentau hongrés, dab ressons balcanics e un drin iberics tanben : ròm, que! Lo tròç que's titola Besho.



Dab Antje Henkel a la clarineta, la flaüta, lo saxofòne alto ; Carsten Wegener a la contrabaisha, la sèga musicau, e cantaire; Christopher Blenkinsop a l'ukulele, lo bozoquí, la contrabaisha e que canta eth tanben, Daniel Friedrichs au violon, Dirk Trageser a la guitarra e cantaire, Elmar Guttman a la trompeta, Henry Notroff a la clarineta, Johannes Kevenhörster a la clarineta tanben, Kerstin Kaernbach au violon, Kruisko a l'acordeon, Lüül au banjo tenor e a la guitarra, Rika Lau, violoncèle e cantaira, n'i a d'autes convidats a còps... Ah, totun! No'm pòdi pas totun oblidar la (blonda e hèra charmanta) Kiki Saüer, que canta, tòca l'acordeon e qu'ei la gavidaira deu grop :)) !!!!

Aué eth men messatge qu'ei escrit en aranés tà toti vosati !

Eth nòste amic Ferriòl der ADOC que mos prepausèc encara informacions en aranés a trauèrs der emission der Infòc de Barcelona TV, que vos podem mostrar acitau gràcies ar amic Yuji coma de costum. Ara fin deth video, que i poiratz escotar era version aranesa de "Haut Peiròt" cantada pes mainatges deth casal d'estiu de Bossòst "Era Viroleta"...Notaratz qu'en Ferriòl use fòrça der enonciatiu gascon "que", que es aranesi utilizen ben pòc ath dia d' aué per males influénces des autes lengües romanes parlades en Aran. Coma mos ac hèc arremarcar er arregretat Joan Coromines, er enonciatiu gascon que hè ben part dera lengua aranesa, e que lo caldrie tornar a emplegar mes soent segons es conselhs d'Aitor Carrera, professor d'occitan ar universitat de Lhèida e autor d'ua gramatica aranesa.




De seguida, aquiu qu'auetz era version originau de Haut Peiròt peth grup Nadau. La video qu'ei sostitolada en gascon e en anglés per AnPrionsaBeag (go raibh maith acu :D!). Era version anglesa non ei cap totafèt exacta, qu'ei meslèu ua adaptacion que non ua virada exacta, mès bon...que da ua idèa dera letra tàs qui saben era lengua de Shakespeares sense saber era nòsta.



E entà acabar eth messatge d'aué, qu'è trapat un aute video d'un concèrt que eth madeish grup Nadau dèc en Auloron (Bearn). Ailàs, que i mòstren sonque trocets petiti des cançons. Tà veir aguest video, que vos sufís de clicar acitau.

Diada deus Morts a Cotlliure: aumenatge au Poèta

Cotlliure, diada deus Morts de 2007...Milèrs de victimas deu fascisme non son totjorn pas estat identificadas ni enterradas de manièra decenta dens las tèrras d'au delà deus Pirinèus. la Glèisa catolica romana, qui estó d'un supòrt tant complasent e tan actiu tà la la dictatura franquista, que's vòu beatificar los religiós victimas de las exaccions deus "roges". Jo, normaument, no'm senti pas guaire concernit per las decisions papaus. Soi un non-violent de natura com de conviccion, e los crimes, tots los crimes, inclosa la pena judiciària de mort, a jo que'm hèn hasti. Totun, que i a plan quauqu'arren qui'm disgosta de la part d'aquesta Glèisa. N'an pas jamei dat nada mòstra de contricion ni quitament hèit cap aumenatge tà las autas victimas, las deu fascisme, que sian cristianas o non.
Quina civilizacion digna d'aqueth nom e pòt persecutar un poèta ? Federico Garcia Lorca, matat per las balas falangistas dens un barranc de Viznar, Miguel Hernández mort de malautia a la prison d'Alacant, Antonio Machado, que's deishó morir a Cotlliure, e totas las autas victimas deu fascisme franquista, conegudas o non, no'us poderam pas jamei oblidar. Nosautes que junham las nostas votz a las qui demandan justícia e que sia hèit un aumenatge tà TOTAS las victimas de la guerra espanhòla. Tà jo, son totas aqueras personas que'ns cau onorar.
Donc, a Cotlliure, pèrla de la còsta rocassósa de Rosselhon, a uas paucas lègas deu men ostau rosselhonés, que m'i caló hèr un pelegrinatge com tà assajar de'm hèr passar lo gost d'amarum.




La hugida dramatica de don Antonio, qui devó quitar precipitament Barcelona lo dimenge 22 de genèr de 1939, acompanhat per sa mair Ana Ruiz (88 ans), son hrair José dab sa hemna Matea e las lors tres hilhas, que ns'ei contada en detalh per don Felipe Sérvulo en un messatge hòrt plan documentat, seguit per un aute messatge contant los sos darrèrs dias a Cotlliure on lo poèta's moriscó au cap d' un mes, dia per dia, après sa partença deu capdulh catalan. Sa mair Ana Ruiz que'u subreviscó sonque tres dias. Los dus qu'estón inumats dens lo petit cementèri de Cotlliure on i repausan enqüèra au dia de uei. Que cau absolutament léger los racontes que nse'n hè don Felipe, son deus hèra ben documentats e esmavents !

La Casa Quintana (autes còps hôtel Bougnol-Quintana) ei l'ostau on lo poèta va sojornar a Cotlliure las darrèras setmanas de sa vita, sens jamès sortir dehòra-lhevada ua sola vegada tà contemplar la mar un darrèr cop abans de morí's-, de tan deprimit e malaut qu'èra. I moriscó, en aqueth medish ostau, lo 22 de febrèr de 1939. Aqueth edifici bordeja l'arriulet (en cat. riera) deu Duí (a la dreta sus la fòto) qui demora sec la màger part de l'annada e serveish ordinariament de carrèra. La municipalitat de Cotlliure, peu mejan de "la Fondation Antonio Machado", qu' a lo projècte de transformar la Casa Quintana en musèu dedicat au Gran Poèta. Çò qui hèn hrèita son...los sòus (dinèrs), com tostemps.



Aquí qu'avetz quauquas fòtos d'archius sus l'enterrament deu Poèta.

La prumèra nos mòstra la demonstracion de l'aunor hèit au poèta per los soldats de la República Espanhola refugiats au castèth deus Reis de Malhòrca.


La segonda immortaliza la procession de la casa Quintana cap tau cementèri. Se pòt notar que i avèva aiga dens la "riera" deu Duí. La passada de l'Albèra peu Còth deus (Coll dels) Belitres dinc a Pòrt-Bou, los refugiats l'avèvan devut hèr a pè, a maugrat de las plujas torrenciaus que s'i cadón sens estancà's durant oras. Lo Poèta que's moriscó de pneumonia, qu'avèva 63 ans.




La carrèra deu costat esquèr de l'ostau (sus la fòto en color, ací-dessús) qu'estó arrebatejat deu nom deu Poèta.




Ua visiteta au cementèri vielh de Cotlliure tà aunorejar lo Poèta:







Que cau destacar lo libe parescut recentament que Leonor Machado a consacrat aus sons oncles Manuel e Antonio.
Si passatz per Cotlliure, no'vs desbrembetz pas deu Poèta !