dimecres, 17 de setembre del 2008

Samy El Maghribi (1922-2008)

Samy El Maghribi, de son nom vertadèr Salomon Amzellag, que vadó a Safi (Marròc) en 1922, mès sa familha que s’installè a Rabat a partir de 1926. De petitonet, Samy qu'estó atirat per la musica e a apenas 7 ans, que panè l'escòla peu prumèr còp entà aplegà's dab un grop de musicians en lo barri judiu de Rabat.

Que començè per se familiarizar dab la musica arabo-andalosa e qu'aprenó a tocar l'od (lo laüt orientau). Puish que's perfeccionè en seguint cors au Conservatòri de Musica de Casablanca e en frequentant dab cercles deus mèstes de musica arabo-andalosa. A l'edat de 20 ans, que decideish de deishar lo son tribalh de director comerciau tà consacrà's sancerament au cant e a la musica.

Lo repertòri de Sami El Maghribi (literaument Samy lo Marroquin, Marròc en arabe que's ditz el maghrib) qu'ei hèra vast.

De l'ua part, qu'interpretè las cantas de la poesia malhon qui eth medeish a contribuit a popularizar (òbras de Sidi Qaddour Al 'Alami, de Bensaib, deu Cheikh Bouazza, de Benslimane e d'autes grans tenors d'aqueste estile). De l'auta part, que's hiquè eth medeish a compausar cançons plan dens l'estile tradicionau : Ay ay ay loukan kanou andi le mnain, Kaftanek mahloul ya lala, Oumri ma nensak ya mama, qaçidat Agadir (ua lamentacion sus lo terratremble qui destrusí la ciutat d'Agadir en 1960) son exemples de las soas cançons passadas a la posteritat.

En 1960, qu'emigrè a Montreal (Québec). E en 1967, que vadó rabin. E durant ua bèra pausa, de mantuns ans, que's consacrè sonque au cant liturgic e que deishè completament de balhar concèrts. Lo public que protestè e eth, finaument, qu'acabè per cambiar d'idea en considerant que vitas religiosa e profana n'èran pas incompatiblas, alavetz que tornè compausar cançons profanas e que dè quauques concèrts, en particular a París e a Marròc en companhia d'autes artistas marroquins coma Raymonde al Bidawiyya e Abdelhadi Belkhyat.

Tà hestejar lo 80au aniversari deu rabin, la television marroquina 2M que l'invitè a dar un concèrt. Las cinc videos qui segueishen que son extrèits d'aqueste concèrt deus 80 ans.

Acompanhat per l'Orquèstra Andalós d'Ojda, qu'interprèta ana weld tmanine sana, un "tube" de la soa compausicion.


Durant lo medeish concèrt, qu'interpretè Ya Saqi Baqi, ua compausicion deu poèta marroquin Benslimane.








Ara prumèr en duo dab Hadj Ahmed Piro, puish los dus acompanhats per las cantairas Hayat Boukhriss e Bahaa Ronda (a partir de 3 min 37):


Ara que l'escotam acompanhat per l'Orquèstra Andalós d'Israèl. Qu'interprèta Omri ma nenesak ya mama, ua cançon hèra populara a Marròc e dens tot lo mond arabe, consacrada a la soa mair (plan segur) . Que dè neishença a ua version en ebrèu, aquesta fòrça populara en Israèl tanben.



Samy El Maghribi que ns'a quitat a Montreal, enguan, a l'edat de 86 ans.
La novèla de sa mort que hasó la ua deus medias marroquins, e la cincau edicion deu Hestenau de las Andalosias Atlanticas, qui's tienerà a Essaoïra deu 30 d'octobre au 1er de noveme, que serà dedicada especiaument au regretat rabin cantaire.