dissabte, 27 de juny del 2009

La fèsta del Feretrar


Aquesta dimenjada comença la fèsta tolosana del grand Feretrar, coneguda en francés coma le Grand Fénétra. Autres còps, aquesta fèsta se celebrava dins lo barri tolosan del Feretrar, d'aquí lo nom. La mencion del Feretrar nos apareis pel primièr còp dins un document de 1077, que Isarn, avèsque de nòstra vila, i balha un terrenh coma present al Capitol de la Catedrala Sant-Estève. En latin (de glèisa), feretrum vòl dire reliquari, es a dire que designa lo moblet, generalament transportable, ont s'i conserva de rèstas d'un sant. Feretrarius es l'adjectiu que s'i rapòrta e que designa tanben la persona que s'encarga del feretrum. En anglés, aquesta persona que fasiá de gardian de relíquias (òc, èra un mestièr a l'Edat Mejana) s'apèla un "feretrar", escrit atal coma en occitan. Abans lo cristianisme, lo mot èra ja emplegat pels Romans que festejavan las "feretraliae", lo 9en de las calendas de març (21 de febrièr). S'i omenajavan los mòrts.

Ernèst Negre faguèt la mesa en relacion del Feretrar tolosan (lo lòc) amb lo Monte Feltro situat al nòrd de las marcas d'Ancòna. Aqueste mont foguèt mencionat en 885 coma « placitum feretrarum, ecclesiae feletrane» e en 1158 coma « commitatus feretrano ». En Negre supausava qu'al Feretrar tolosan coma al monte Feltro italian deviá exisitir a l'epòca galo-romana un monument dedicat a Jupiter Feretrarius o a Cupidon. Ara a Tolosa i a una glèisa, Nòstra Dòna del Feretrar, que se pòt aver substituït al monument religiós roman.

La fèsta del Feretrar es fòrça anciana e tipicament (e exclusivament) tolzana. Godolin la menciona. De caire religiós a l'origina, a pas pus res de veire amb lo culte dels mòrts ni quitament amb la religion a l'ora d'ara. Es venguda una fèsta folclorica e populara, amb de passa-carrièras e tot plen de musica tradicionala, occitana o pas. S'acabarà diluns que ven. A ieu m'agrada!


Mantunas dadas son estadas represas del blòg de Tolotsa , que ne siá mercejat.

De veire e d'escotar: los archius sonòrs e fotografics de la vila de Tolosa sul Grand Feretrar de 1969.