dilluns, 10 de maig del 2010

MANIFÈST PERA LENGUA PRÒPRIA D'ARAN (Seguida)

Voi completar eth pòst d'abans en tot arrespóner as remarques de Claudi Balaguer.






Que jo sapiga, degun non pensarie protestar contra era terminologia, ben abituau e normau, de lengua francesa o de francés en lòc de lengua d’oil o de lengua d’oil segon es parlars d’Iscla de França, vertat? Eth CAOC s’enganhe quan escriu que “totas las leis que parlan de lengas se titolan amb lo nom de la lenga e pas pel nom d'un dels dialèctes! Açò non ei cert, ben evidentaments. Eth francés qu'ei fonamentauments un parlar dera lengua d’oil, eth pròpi d’Iscla de França, e n’ei doncas un contra-exemple evident. E dilhèu que serie eth cas deth catalan tanben, aumens segon Alibèrt qui consideraue eth catalan coma un bon dialècte der occitan!!! Lutar, criticar o militar en contra dera lei der aranés, quitaments per rasons lingüistiques, qu’ei contra-productiu, pensi jo. Non ajudarà cap eth procés de normalizacion der occitan; que risque de contribuir encara mès ath sòn flaquèr. Pro de teoria e de dogmatisme! Que cau demorar pragmatic e ajudar es Aranesi en lòc de voler sajar d’impausar ua terminologia ideologica qui serie arressentuda – damb quauques arrasons - coma ua tentativa d’impausar eth lengadocian.



7 comentaris:

Anònim ha dit...

La conclusion doncas es que lo País Valencian (perdon la Comunidad Valenciana) a plan fach amb son estatut de jogar amb l'ambigüitat e de marcar pas clarament lo nom catalan per permetre puèi d'atacar durant tant de temps las universitats e la carrièra de Filologia Catalana... e de far progressar tant la lenga per carrièra e dins los mejans de comunicacion, fabulós... se foguèsse pas filh de valencians pensariái que lo catalan i viu sas òras de glòria...
Volètz pas veire çò que se dessenha, me geina pas, o veiretz d'aquí un trentenat d'annadas...
Claudi Balaguer

Heraus ha dit...

Be saben plan "es Aranesi" qui son gascons cap e tot (e que son Gascons deus gascons : viva lo Comenge !) : aquera evidéncia ne patirà pas jamei nada contestacion (a maugrat de l'irredentisme catalan). Tà çò de la lor occitanitat, que se'n va temps qui los nostes hrairs de Vielha e con·hessen qui n'an pas jamei credut en aquera holia occitana. Un domèni lingüistic hèra esloish, perqué pas, mes ua nacion, nani ! Gasconha Avant !

Joan de Peiroton ha dit...

Claudi: o cal pas mesclar tot. Sèm pas dins l'esquèma valencian, i a pas cap de negacion de l'occitanitat de l'aranés. Simplament, los Araneses vòlon contunhar de parlar e d'escriure l'occitan en estandard aranés, e punt. An lo drèch coma pòble de s'estimar mai escriure en aranés que non pas en lengadocian. L'aranés es tan bon occitan coma lo lengadocian, mas lo lengadocian es pas mai aranés que lo catalan (e per ieu coma per Alibèrt, lo catalan pas mens occitan que lo lengadocian e l'aranés). L'aranés es la lengua pròpia d'Aran. Lo lengadocian o es pas. Lo jorn que los "mossos" d'esquadra anaràn vestits coma de trobadors deu sègle XIII, benlèu que los Araneses cambiaràn d'idèa. En atendent, vòlon que los PVs e "es huèlhes de reclamacion" sián escriches en aranés per tot lo Principat e que lors mainatges aprengan a parlar e a escriure en aranés normat e corrècte. Es un drèch fondamental d'aqueste pòble.
Ara per çò que tanh a çò que se passarà dins un trentenat d'annadas, vesi doas manièras diferentas d'amelhorar las causas:
1- Lo mai aisit en teoria: adoptar l'aranés coma dialècte estandard pan-occitan general, d'utilizar dins las reunions panoccitanas e internacionalas. Lo dialècte o parlar local serà totjorn ensenhat e demorarà favorit per l'usatge regional (ràdio e premsa locala) mas l'aranés servirà de lenga occitana oficiala. Aquò afortirà la situacion de l'aranés coma modalitat oficiala de l'occitan en li donar un estatut internacional e reglarà lo problèma de l'unitat de l'occitan.

2- Fargar un estandard pan-occitan (probablament de composicon) AMB los araneses.

manjacostel ha dit...

Joan que pòdi pas seguir aqueth camin un chic embartassat, que comprèni arren de la vòstra tòca .
E quand las valadas italianas van se trapar sa reconeishença,(benlèu l'an) alara anem parlar Cuneenc( de Cuneò), benlèu un pauc occitan e non provençal.
E son los prumèrs,los aranèses alavètz lor lenga deu èstre l'occitan referencial?
Cadun prendra çò sèu.L'alberga espanhòla?
Pèi i aurà los prouençaus vertadi , qu'an un prèmi Nobèl . Sens comptar lo parladis de Charassa, que ha son camin e que se'n chauta de totes los autes...
Comprèni pas l'idèa . Avètz paur pel gascon ? Mas qual l'amenaça ?
Lo mot occitan es un mot generic per dire que son al miètjorn maites dialectes que lo rei, la gleisa , un còp èra sonavan Lenga d'òc e que vosautres volètz sonar Aranès.
Ièu vòli plan me sonar "Aranès" mas elses o volon? Sem ara fòrça marginals e cal contunhar sus la dralha?
Los valencians son pas catalans. Los proencals sont pas occitans. Los auvernhats tanben, amai los gascons . Lo Catalan es mai pròche del Gascon de Vièlha. e doncas lo Gascon es de catalan .
Maishenta teoria qu'atomisa complètament tota idèa de parentat. Cò que volètz? Mas alara o cal dire. Degun vòl pas matar lo gascon per li far parlar lo parlar de Cantagut Uzaguet . Qu e volètz pas ausir o comprendre, que cada païs "lengadocian" come disètz parla son occitan e compren arren de arren ( e vòl pas) als autres parladis, quitament a cinq quilomètres de son cloquièr.
Vesi que vos agrada l'idèa d'un blòc occitan omogèna quitament sovietica, que vòl impausar la sia lenga... E que comprèni ren
Lengadacionament e gasconament vòstra A lèu

Joan de Peiroton ha dit...

Manjacostèl: L'aranés es co-oficial dins la val d'Aran e serà oficial per tota Catalonha tanben. L'aranés es occitan. Doncas la modalitat oficiala de l'occitan es l'aranesa. I soi pas per res, ieu!!!
L'occitan a de besonh una reconeissença internacionala e un estatut de lenga normala. Quina serà la mena d'occitan que volèm veire representada dins las institucions internacionalas (europèas) se non pas la modalitat oficiala, l'aranés? O decidissèm que l'estandard aranés es pas acceptable pels qui son pas araneses, e alara cal arrestar de parlar de l'occitan coma lenga unica. Es una causida. Ai pas jamai parlat d'occitan referencial. Ai parlat de lenga oficiala. Es pas parièr. Una lenga oficiala a pas grand causa a veire amb lo concèpte linguistic de lenga. Pels linguistas, ua lenga es facha d'un o plusiors dialèctes, mentre que la lenga oficiala es, per definicion, UN dialècte solet. Aqueste dialècte pòt èsser natural (ex. lo francés) o artificial (ex. lo basc unificat e lo yiddish estandard) .
En occitan oficial (aranés), lo castèl se ditz pas, serà sonque eth castèth. Se jogatz au scrabble en occitan oficial, castèl serà pas admés. Coma castau o catiau seran pas admeses en francés, serà sonque château.

Anònim ha dit...

Adieu a totes,
Bon vau pas polemicar aquí trenta ans e mai, mas bon vesi pr'aquò, e curiosament, qu'ai recebut una responsa qu'èra pas en gascon, çò que sembla de voler dire que i a un occitan veïcular qu'es conegut dins divèrses airals per facilitar la comunicacion. Caldriá arribar a èsser serioses, l'oficialitat de l'aranés (mas de fonts qu'ai semblan d'indicar que lo nom occitan deuriá figurar dins lo títol de la lei) pòt pas portar a l'ensenhament de l'aranés (a mai quin aranés, lo dels vièlhs qu'es mai occitan o la koinè modèrna mai ispanizada?) dins tot l'airal occitan e escafar las varietats istoricas e/o localas... per un modèl tròp alunhat lingüisticament. Ne vesi pas l'interès, val mai causir dirèctament una lenga mai dominanta coma la qu'i es ja o dirèctament l'anglés... Bon, vos laissi que pèrdi tròp de temps dins las discussions passionalas que me fan pas avançar gaire sul demai de mas activitats. Coralament, e òsca pel blòg e la volontat de far avançar la lenga (jos la varietat que siá). A lèu, Claudi

Joan de Peiroton ha dit...

Car Claudi,

M’agrada lo lengadocian per almens tres rasons de las bonas :
1- Es la lenga de Mela
2- Es la lenga de Tolosa, que i vivi dempuèi mai de 20 ans
3- Es bèla e me fa urós de la practicar

Soi plan seriós quand disi que cal aprene la modalitat occitana oficiala a l’escòla. Te’n fagas pas per la mena d’aranés que cal aprene, fa trenta ans qu’es ensenhada dins las escòlas aranesas, lo material pedagogic existís, sufís de lo demandar al conselh general d’Aran, as pas de te copar lo cap, cal arrestar de se pausar tròp de questions que fan pas avançar las causas. Pensi pas que los pichons Occitans de l’Estat francés sián mai colhons que los pichons Equatorians o los pichons Marrocans, eles aprenon l’occitan a l’escòla aranesa e se demerdan fòrt plan..

Soi pas a dire que cal remplaçar l’occitan local per l’aranés. Es pas brica la tòca. L’occitan local auria de demorar la prioritat numero un a l’escòla e serà la lenga emplegada a l’escòla, quitament per aprene l’aranés. Justament per çò que l’aranés es aranés, risca pas desplaçar l’occitan local. Vesi puslèu l’aranés coma la vitrina oficiala de l’occitan que volèm véser a Brussèlas e sus las etiquetas dels produches venduts en Occitània, e que totes los Occitans de bona volontat aurián de conéisser e de saber escriure. Lo vesi tal coma es : la modalitat oficiala de l’occitan.